afrisciài , vrb rfl Definition
su si arrangiare male comente si podet, su si adatare a is cosas noas po abbisóngiu, a s'apretu
Synonyms e antonyms
abesare,
arragnare
Sentences
cussa c'est cambiada a càmbera bella e dèu cun su babbu si seus afrisciaus in custu aposentedhu (A.Garau)◊ depit cumpadessi chi s'afrisciaus a cenai innòi ◊ no apu pótziu agatai froris e mi seus dépia afrisciai cun unu brancu de afàbbica ◊ ti ant nau fuedhus de cunfortu po chi t'afriscis a sa passiéntzia ◊ afrisciadí a bivi modestu!
Translations
French
s'adapter
English
to fit
Spanish
adaptarse
Italian
adattarsi
German
sich anpassen.
afriscionàre , vrb: afrissionare,
afritzionare Definition
provare, fàere provare làstima; fàere torrare masedu
Synonyms e antonyms
apiadai,
cummòvere
/
ammasedae
Sentences
canno s’afritzionat a carcunu si ponet a prànghere ◊ babbu si mi fit afriscionadu meda e no li bastaiat s'ànimu de mi che istexiare dae domo
2.
afriscionat finas sas feras
Etymon
srd.
Translations
French
apitoyer
English
to pity
Spanish
conmover
Italian
impietosire
German
Mitleid haben.
afriscorài, afriscoràre , vrb Definition
fàere friscura, ifridare cosa caente, pigare friscura
Synonyms e antonyms
afriscai,
arrefriscai,
friscurare,
ifriscare
| ctr.
caentare
Sentences
s'arrosu iat afriscorau su pruini de sa bia ◊ seu afriscorendi
Etymon
srd.
Translations
French
rafraîchir
English
to cool
Spanish
refrescar
Italian
rinfrescare
German
abkühlen.
afrituríre , vrb Definition
ifridare, pigare fritu meda
Synonyms e antonyms
impistulai
Etymon
srd.
Translations
French
attraper froid
English
to feel cold
Spanish
enfriarse
Italian
infreddolire
German
frösteln.
afritzàre , vrb: ferciai* Definition
púnghere o trapassare a fritzas o cun àtera cosa a punta (o chi dolet) che is fritzas etotu (es. dispraxere)
Sentences
custas sunt ispinas chi afritzant su coro ◊ trapant pulpas e ossos e afritzant che lantza sa carena ◊ sos cundennados de s'inferru dent èssere afritzados in totu sos sensos
2.
sa maladia tua pro nois fit puntas de pugnale chi nos at afritzadu su coro ◊ so cun su coro afritzadu de dolore ◊ cantecantu mi faghes chei cudha, chi mi torresit su coro afritzadu!
Translations
French
darder
English
to shoot arrows
Spanish
asaetear
Italian
saettare
German
durch Pfeilschuss verwunden.
afrochedhàre , vrb: afrochillai,
afrochillare Definition
pònnere frocos, fàere bella una cosa ponendhodhi frocos, fetas
Synonyms e antonyms
aflochitai,
frochillare,
imbitai,
infiochitare
Sentences
su tempus ti at afrochillau de scabudu! (D.Erriu)
Etymon
srd.
Translations
French
enrubanner
English
to beribbon
Spanish
adornar con lazos
Italian
infiocchettare
German
mit Schleifchen schmücken.
afrochedhàre 1 , vrb Synonyms e antonyms
aciapuciae,
aciarollai,
improdhai,
indrovigare
Translations
French
gâcher,
travailler grossièrement
English
to mess up
Spanish
chapucear
Italian
lavorare in modo disordinato e confusionàrio
German
unordentlich arbeiten.
afrodhiài, afrodhiàre , vrb Definition
fàere sa cosa chentza atuamentu, chentza tinu, foedhare a s’afaiu, cun pagu cunsideru; su si fichire in dónnia cosa chentza mancu èssere capatzos e chentza dhis interessare, istare criticandho
Synonyms e antonyms
abbodhetai,
aciarollai,
atrodhionai
/
cotulare,
infrichiri,
infruncuai,
intraudhare,
intraudhulare,
intraugliare
/
criticai
Sentences
a afrodhiai e a nai mali de sa genti gei seis capatzas!
2.
chie no at it'e fàghere s'afródhiat sempre in sos fatos de sos àteros (P.Casu)◊ cussa tzia est sèmpere afrodhiendhe e chirchendhe a chie non la chircat
Etymon
srd.
Translations
French
jaser,
jacasser
English
to chat
Spanish
chapucear,
charlar
Italian
ciarlare
German
schwatzen.
afroghedhàre , vrb: froghedhare Definition
bogare cambos noos, fàere pigionatzos
Synonyms e antonyms
afrunzedhare,
apillonai,
brotai,
puzonire
Etymon
srd.
Translations
French
bourgeonner
English
to bud
Spanish
brotar
Italian
rampollare
German
hervorsprießen.
afrongiài , vrb Definition
bogare fròngias noas, cambos noos; giare iscomu, cambos friscos, sida a papare a is animales; foedhandho de orrobba, disegnare, pintare a fròngias, cun cambos
Synonyms e antonyms
afrunzedhare,
piglionai
/
addascare,
aescai,
abbrovendhae,
assepare,
assidai
2.
is pastoris afrongiànt su bestiàmini aggruxendi suèrgius e ollastus
3.
issa tenit mucadoris afrongiaus e àterus ricamaus
Etymon
srd.
Translations
French
affourager
English
to forage
Spanish
dar forraje
Italian
foraggiare
German
füttern.
afrontài , vrb: afrontare,
afrontari Definition
nàrrere cosa, coment'e a briga o a murrúngiu (e fintzes ibregungire), parare fronte a ccn.; acapiare o pònnere un'animale a cara o a conca a calecuna cosa, acapiau a s'afronta o àteru; èssere a muru o a làcana in mesu, foedhandho de propiedades o de meres; prnl. tènnere bregúngia, birgonzare / èssere afrontau che becu = oféndhiu meda
Synonyms e antonyms
afachilare,
acarai,
agiostrare,
atzuridare,
cadojare,
iscamurriare,
refaciai,
rumbicare
/
prèndhere
/
allacanai 1,
stremenai
2.
a Cristus dh'ant afrontau a una colunna po dh'aciotai ◊ agatais su burricu afrontau: ifrontaedhu e batiennedhu!
Translations
French
affronter
English
to face
Spanish
afrontar
Italian
affrontare
German
entgegentreten.
afroscàre , vrb rfl: afruscare Definition
coment'e bogare pigionatzos, nau fintzes in su sensu de crèschere, fàere a ómine po sa capacidade de fàere fígios
Synonyms e antonyms
ifroscare
/
acimbellai
Sentences
su pisedhu fit afruscadu ca no ischiat comente fàghere a si ch'essire dae sa conchedha
Translations
French
se préoccuper,
atteindre l'âge de la puberté
English
to be worried,
to become pubertal
Spanish
preocuparse,
desarrollarse
Italian
preoccuparsi,
divenir pùbere
German
sich Sorgen machen,
geschlechtsreif werden.
afrucargiài, afrucaxài , vrb: afurcargiae,
afurcarzare Definition
pònnere frucàgios; manigiare o ispínghere cosa cun sa frochidha
Synonyms e antonyms
apontedhae,
apuntalai,
impuntedhai,
inforchidhare,
trumpai
Sentences
cotos che pipa, prus de unu mancu si l'afurcarzant istat reu ◊ pro no si ndhe iscratzare, sas cambas de su péssighe tocat a las afurcarzare ca sunt gàrrigas meda
2.
est afrucaxendi sarmentu a intru de su forru, a su fogu
Etymon
srd.
Translations
French
étayer
English
to shore up
Spanish
apuntalar
Italian
puntellare
German
abstützen.
afrungiulàre , vrb rfl Definition
su si aprigare in calecunu logu o apartare
Synonyms e antonyms
incheremire
Etymon
srd.
Translations
French
s'abriter
English
to shelter
Spanish
refugiarse
Italian
ricoverarsi
German
sich flüchten.
afrustài , vrb: frustai* Definition
aciotare peri is orrugas púbblicas is malafatores
Synonyms e antonyms
aciotai,
aciotarai,
afrustatzare,
irbrunchiare,
passillai
Translations
French
fouetter
English
to lash
Spanish
azotar
Italian
frustare
German
peitschen.
afuetài , vrb: fuetare Definition
iscúdere, pigare a cropos de foete; nau in cobertantza, tratare male, fintzes pigare a foedhos malos
Synonyms e antonyms
fertzire,
irfoetare
2.
pòberus Cristus, afuetaus, istrisonaus, cravillaus de tírria e prepoténtzia! ◊ est isciancada, tzumburuda, bisoga e sentza dentis, ma afuetat cun sa língua a totus ◊ est genti afuetada de s'abbisóngiu
Etymon
srd.
Translations
French
cravacher
English
to whip
Spanish
azotar
Italian
scudisciare
German
peitschen.
afufài , vrb: afufare Definition
cuare sa cosa, furare; fintzes afundhare in s'abba, ammodhigare
Synonyms e antonyms
atrabentare,
frànghere,
intuvedhare,
intuzare,
istichire,
istumponai,
tudai
/
arpiai,
arrapagnare,
aungrare,
furai,
sdorrobbai
Sentences
issu si afufat asuta de sa terra ◊ in su matedu est afufadu su puzonedhu nudu! ◊ cada passu est una suferéntzia: s'istrachitúdine si fachet intèndhere sèmpere de prus e cumintzant a si afufare (N.Nieddu)
Etymon
spn.
afufar
Translations
French
cacher,
soustraire
English
to hide,
to steal
Spanish
substraer,
robar
Italian
nascóndere,
trafugare
German
verbergen,
entwenden.
afumài, afumàre , vrb: afumiai,
afumiare Definition
fàere niedhu o brutu de fumu; sicare o asciutare a fumu / afumaisí (nau de cosas chi si ponent a còere) = pigare su fragu o su sabore de su fumu, abbruxare unu pagu
Synonyms e antonyms
afumentai,
infumegliare,
inniedhigare
Sentences
nd'istudu sa sigareta, non bollu chi su pipiu si afumit!
2.
sa sartitza, su casu si podent pònnere a los afumare unu pagu
3.
su late si est afumadu ca l'apo irmentigadu in su fogu ◊ si no dha càstias, cussa cosa in su fogu si afumat ◊ su soru si depit murigai in su cardaxu ca, si s'atacat a su fundu, s'arriscotu si afúmiat
Etymon
srd.
Translations
French
enfumer
English
to cure
Spanish
ahumar
Italian
affumicare
German
Räucherfaß.
afumentài, afumentàre , vrb: fumentai Definition
fàere fumu, imbrutare o prènnere su logu de fumu, fàere fumentu; fàere su fumentu in is funtziones de crésia, o a ccn. po fortilesa / nde dh'ant afumentau = at leadu assuconu malu
Synonyms e antonyms
afumai,
ifumentare
/
timongiai
Sentences
fit una domo totu afumentada ◊ cussa linna no bi cheret tènnere, petzi est afumentendhe su logu ◊ at afumentadu su pinnetu pro che fagher fuire sos babbautzos
2.
no timas, fillu miu, ca ti apu afumentau a timòngia e a pramma benedita (M.T.Garau)
Etymon
srd.
Translations
French
fumiger
English
to fumigate
Spanish
ahumar,
incensar
Italian
suffumicare,
incensare
German
räuchern.
afunài , vrb: afunare Definition
acapiare, pigare a fune, imbojàresi cun sa fune, troboire cun sa fune
Synonyms e antonyms
infunai,
prèndhere
/
pinnicai
Sentences
sos chi crent de àere in punzu s'anzena volontade sunt ammanitzendhe trobeas pro afunare ideas e fadigas ◊ at afunau su muenti a su tzugu
2.
sos carabbineris s'ant afunatu dae s'ufissu de sa coperativa totu sos documentos ◊ aiat irrobbatu su bancu, s'aiat afunatu gamas de erveches e vulos ◊ sos rivos ufratos si afunant totu, pessones, béstias e tupas
Etymon
srd.
Translations
French
enchevêtrer
English
to tie in a rope
Spanish
encabestrar
Italian
incapestrare
German
das Halfter anlegen