aggargalài, aggargalàre , vrb Definition
fàere una moida o sonu coment'e de abba budhindho, chi si pesat a búdhidu, chi orruet de artu in mesu de abba etotu
Synonyms e antonyms
abbrubudhai,
abbrufulai,
acrocuai,
aggorgotai,
borbogliare,
froculare,
groggolare,
gurgulliare
Etymon
srd.
Translations
French
gargouiller
English
to bubble
Spanish
gorgotear
Italian
gorgogliare
German
gurgeln.
aggarrài , vrb: aggarrare,
aggherrai,
aggherrare Definition
pigare cun fortza, cun manu firma, poderare
Synonyms e antonyms
abbrancai,
acafai,
acherrai,
aciapai,
afarcai,
afarrancae,
aferrai,
aggafai,
agganciai,
aggranfare,
agguantai,
carrabbusai
| ctr.
lassare,
iscapae
Sentences
dh'iat aggherrau a su tzugu e fiat allupendidhu ◊ iant aggherrau su serbidori e dh'iant arropau ◊ l'at aggarrau che frochedhu, furriau a s'imbesse e li at dau una bella abbinatada ◊ mi at aggarrau e iscutu a gropas de su cabadhu coment'e unu sacu
Etymon
ctl., spn.
Translations
French
saisir
English
to grip
Spanish
agarrar
Italian
afferrare
German
packen.
aggatàre , vrb Definition
fàere a una cata, istrecare, coment'e candho a una cosa (es. istrégiu de làuna) si ponet unu pesu tropu mannu apitzu o si acropat cun cosa grae (es. martedhu): dhu narant po cosas chi no s'istrecant coment'e cosa modhe (comente funt is frutos) ma chi agiúmburant (pagu o meda)
Synonyms e antonyms
abbugnai,
abbullonare,
acatare 2,
agiumbare,
ammacigai,
atzumbarare,
atzumbonare,
catulare,
cerfai,
ischerfare,
ischertzare,
ischitzare,
strecae
Sentences
sa màchina at aggatadu unu botighedhu chi che at dadu a suta
Etymon
srd.
Translations
French
écraser
English
to squash
Spanish
aplastar
Italian
schiacciare
German
quetschen.
agghegiàre , vrb: agghejare,
aggherjare,
agghexare Definition
giare aggheju, fàere prus biu unu dolore, unu male, tocare una liaga, una ferida, un’arremu malàidu (de malesaura, po pagu atentzione o apostadamente po giare prus dispraxere) a manera de provare dolore torra, giare prus dispraxere, fintzes fàere inchietare; atzitzare is canes, pònnere is canes a cracare a ccn. o un’animale
Synonyms e antonyms
abbruncai
/
aciopai,
ateneae,
atorigare,
auntzare,
incidai,
inciulai,
insissiligai,
ubetzare
/
atunchiare,
ingrazare,
intriscare,
mincidiare,
suberiare,
trubare
Sentences
bi at calchi cosa de a mie chi no as apretziadu candho ndh’as tentu s’ocasione! – la fit agghegiandhe issu (M.Danese)◊ "Porcrabu, ómine preistóricu cun su cherbedhu apedradu!" – l’at agghegiadu issa ◊ pro l'agghejare fit sempre in preguntas ◊ ponet in urtu s'amore e lu trasformat in ódiu agghejèndhelu in dogni malumore ◊ fogos, traschias e sicagnas ti agghejant sas piaes ◊ ti agghejat chentu e unu male ◊ sos capos de sos Giudeos a Cristos incravadu lu fint agghejendhe giamèndhelu "re"
Translations
French
exacerber
English
to make worse
Spanish
exacerbar
Italian
esacerbare
German
erbittern,
quälen
agghentinàre , vrb: ghintinare Definition
connòschere a su bentinu, a s'assimbígiu a s’aréntzia
Synonyms e antonyms
abbentinnare*,
abbrembare,
aerae,
aergiai,
assemizare,
assimbigiai,
atipizare
Translations
French
ressembler
English
to resemble
Spanish
parecerse
Italian
rassomigliare
German
ähneln.
agghirrisonàre , vrb Definition
fàere a ghirrisone (nau pruschetotu de mata arestada), betare e intrare totu apare; nau de logu, prènnere de matedu cracu chi no faet a dhue passare
Synonyms e antonyms
abberrisonare*,
aggadhionai,
iscrisionare,
trabojare,
trebedhai
/
intupire
Translations
French
embrouiller,
ébouriffer
English
to muddle
Spanish
enmarañarse,
enmalecerse
Italian
arruffare
German
durcheinanderbringen.
aggobbàe, aggobbài, aggobbàre , vrb Definition
bogare sa gobba, fàere a gobba, atrotigare
Synonyms e antonyms
abbajonare,
abbrentai,
agionedhare,
agopedhae,
allachedhare,
atrotiai,
atzumborai,
colembrai,
corcobare,
inconcobare
| ctr.
intennerare,
istirare
Sentences
su telaju de sa bicicleta s'est aggobbau, de comenti seu arrutu
Etymon
srd.
Translations
French
se voûter
English
to bend
Spanish
encorvarse,
agobiarse
Italian
ingobbire
German
buckelig werden.
aggodhetàre , vrb Definition
arregòllere o fàere sa godheta: dhu’est s'idea de dha batire (sa cosa, sa gente)/ aggodhetare zente, bestiàmine = circai e portai genti po calincuna necessidadi apretosa, assodhiri su bestiàmini ispainau
Synonyms e antonyms
aggodhetonare,
ammuntonae,
aunire
| ctr.
iscolletare
2.
si sunt aggodhetaos
Etymon
srd.
Translations
French
entasser
English
to heap
Spanish
amontonar
Italian
ammucchiare
German
haufen.
aggodhetonàre , vrb Definition
fàere su godhetone, s’eremàgiu o muntone de su laore messau prontu po treulare
Synonyms e antonyms
afrascalzare,
aggodhetare,
aggremagliare,
apostorzare
Etymon
srd.
Translations
French
entasser
English
to shock
Spanish
hacer las gavillas
Italian
abbicare
German
aufschichten.
aggordài , vrb: agodrai,
agordai Definition
abbaidare a unu o una cosa po dha tènnere contu chi no apat dannu, chi no che dha furent / èssi agodrau = acordau, pigau a serbidore, a tzeracu
Synonyms e antonyms
acastiai,
agguardai,
badrare,
chistie,
coltoire,
cultodiare,
tentare
Sentences
est agordendi una bingixedha ◊ su mortu in campusantu dh'at aggordau s'interramortus ◊ mi podit aggordai custu caboni po cantu abarru ascurtendi sa missa? ◊ tocat de aggordai is montis de arena e àterus logus bellus po chi no s'isderruant ◊ a issu dhu ponint po agodrai is brebeis
Etymon
itl.
guardare
Translations
French
garder
English
to guard
Spanish
guardar
Italian
custodire
German
bewachen.
aggorgotài , vrb: grogotai Definition
fàere sa moida de s'abba candho proet a meda
Synonyms e antonyms
abbrubudhai,
abbrufulai,
acrocuai,
aggargalare,
borbogliare,
froculare,
groggolare
Translations
French
gargouiller,
tomber à verse,
gronder
English
to bubble,
to pelt
Spanish
caer fragorosamente la lluvia
Italian
scrosciare
German
rauschen.
aggortedhài , vrb Definition
púnghere a gurtedhu, a lepedha
Synonyms e antonyms
apugnalai,
arresorzare,
istocagiare
Etymon
srd.
Translations
French
frapper à coups de couteau,
poignarder
English
to stab
Spanish
acuchillar
Italian
accoltellare
German
erstechen.
aggradàe, aggradài, aggradàre , vrb Definition
su si alligrare de calecuna cosa, su ndhe tènnere praxere, pràghere o giare praxere
Synonyms e antonyms
acaressire,
ingajare,
aggradèscere,
aggradèssere,
aggradire,
piàchere
| ctr.
disaggradare,
dispiàchere
Sentences
pitzinna, bella pitzinna, cantu mi ses aggradada! ◊ pro contu meu pensada l'apo gai, chi su chi aggradat no istracat mai (Sotgiu)◊ nos at dadu avertéscia de l'aprontaremus berbeche a budhidu ca s'àtera vorta l'est aggradadu meda
Translations
French
aimer
English
to like
Spanish
gustar
Italian
piacére
German
gefallen.
aggradèssere, aggradèssi , vrb: gradèssere Definition
àere praxere de calecuna cosa, su si ndhe alligrare
Synonyms e antonyms
acaressire,
aggradae,
aggradèscere,
aggradire,
piàchere
/
acetai,
arriciri
| ctr.
disaggradare
Sentences
at aggradéssidu meda sos saludos chi li ant fatu tantu piaghere ◊ contivizu apo a tènnere de ti amare de cantu mi aggradesses e t'istimo (M.Murenu)◊ si cancuna cosa de bonu apu fatu, aggradessimidha!
Etymon
spn.
Translations
French
apprécier
English
to like
Spanish
agradecer,
agradar
Italian
gradire
German
sich freuen über.
aggradheràre , vrb Definition
fàere a gràdhera, a bocitedhas
Synonyms e antonyms
abballinare
Sentences
est fachendhe sucu ma sa símula no bi aggràdherat
Etymon
srd.
Translations
French
faire une boule,
bouler
English
to roll into a ball
Spanish
hacer pelotitas
Italian
appallottolare
German
zur Kugel rollen,
mögen.
aggradíre , vrb Definition
tènnere prexu, abbarrare cuntentos de ccn. cosa
Synonyms e antonyms
acaressire,
aggradae,
aggradèscere,
aggradèssere,
piàchere
| ctr.
disaggradai
Sentences
ti pessas chi no mi diat aggradire a bènnere cada die? ◊ nos semus aggradios e nos semus fatos ammoraos ◊ no chirches radichina si ti aggradit su frore
Etymon
itl.
Translations
French
plaire,
apprécier
English
to like
Spanish
agradar
Italian
piacére,
gradire
German
gefallen,
sich freuen über.
aggrancàre , vrb Synonyms e antonyms
acancarronae,
aggranciri,
cancarai
Etymon
srd.
Translations
French
rétracter
English
to numb
Spanish
agarrotar
Italian
rattrappire
German
verkrampfen.
aggranchizonàre , vrb Definition
fàere totu a tzirbisas s’orrobba, ponendhodha male
Synonyms e antonyms
acarrongiai,
afrascillonai,
aggrunciare,
ammaugionai,
apigiare,
arruntzai,
atavellai,
frongire,
granculai,
iscrafangiai
| ctr.
istirai
2.
giuchiat su coro aggranchizonatu che melachitontza
Etymon
srd.
Translations
French
froisser,
chiffonner
English
to wrinkle
Spanish
arrugar
Italian
sgualcire
German
zerknittern.
aggranfàre, aggranfiàre , vrb Definition
pigare e poderare a forte, betare is farrancas, furare
Synonyms e antonyms
abbrancai,
acafai,
aciapai,
afarcai,
afarrancae,
aferrai,
afuruncai,
aggafai,
agganciai,
aggarrai,
agguantai,
carrabbusai
Sentences
milli e milli manos aggranfant barcas de paza subra a s'undha amiga ◊ aggrànfiat su fúbbaru, si ndhe bogat sa patadesa e lu faghet a cantos
Translations
French
chaparder,
chiper,
saisir
English
to pilfer,
to grip
Spanish
ratear
Italian
rubacchiare,
afferrare
German
mausen,
ergreifen.
aggrangugliàre , vrb: aggrangulare Definition
pigare a gangas, pònnere is manos istringhendho in su tzugu; rfl. acapiare, istare impare cun chie no si depet, afancedhare
Synonyms e antonyms
aggangae,
aggangulitare,
apistijare,
apuligare,
atuduxare,
martinicare,
spretzugai,
strossai
Etymon
srd.
Translations
French
étrangler
English
to throttle
Spanish
estrangular
Italian
strozzare
German
erdrosseln.