aggargalài, aggargalàre , vrb Definizione
fàere una moida o sonu coment'e de abba budhindho, chi si pesat a búdhidu, chi orruet de artu in mesu de abba etotu
Sinonimi e contrari
abbrubudhai,
abbrufulai,
acrocuai,
aggorgotai,
borbogliare,
froculare,
groggolare,
gurgulliare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
gargouiller
Inglese
to bubble
Spagnolo
gorgotear
Italiano
gorgogliare
Tedesco
gurgeln.
aggarrài , vrb: aggarrare,
aggherrai,
aggherrare Definizione
pigare cun fortza, cun manu firma, poderare
Sinonimi e contrari
abbrancai,
acafai,
acherrai,
aciapai,
afarcai,
afarrancae,
aferrai,
aggafai,
agganciai,
aggranfare,
agguantai,
carrabbusai
| ctr.
lassare,
iscapae
Frasi
dh'iat aggherrau a su tzugu e fiat allupendidhu ◊ iant aggherrau su serbidori e dh'iant arropau ◊ l'at aggarrau che frochedhu, furriau a s'imbesse e li at dau una bella abbinatada ◊ mi at aggarrau e iscutu a gropas de su cabadhu coment'e unu sacu
Etimo
ctl., spn.
Traduzioni
Francese
saisir
Inglese
to grip
Spagnolo
agarrar
Italiano
afferrare
Tedesco
packen.
aggatàre , vrb Definizione
fàere a una cata, istrecare, coment'e candho a una cosa (es. istrégiu de làuna) si ponet unu pesu tropu mannu apitzu o si acropat cun cosa grae (es. martedhu): dhu narant po cosas chi no s'istrecant coment'e cosa modhe (comente funt is frutos) ma chi agiúmburant (pagu o meda)
Sinonimi e contrari
abbugnai,
abbullonare,
acatare 2,
agiumbare,
ammacigai,
atzumbarare,
atzumbonare,
catulare,
cerfai,
ischerfare,
ischertzare,
ischitzare,
strecae
Frasi
sa màchina at aggatadu unu botighedhu chi che at dadu a suta
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
écraser
Inglese
to squash
Spagnolo
aplastar
Italiano
schiacciare
Tedesco
quetschen.
agghegiàre , vrb: agghejare,
aggherjare,
agghexare Definizione
giare aggheju, fàere prus biu unu dolore, unu male, tocare una liaga, una ferida, un’arremu malàidu (de malesaura, po pagu atentzione o apostadamente po giare prus dispraxere) a manera de provare dolore torra, giare prus dispraxere, fintzes fàere inchietare; atzitzare is canes, pònnere is canes a cracare a ccn. o un’animale
Sinonimi e contrari
abbruncai
/
aciopai,
ateneae,
atorigare,
auntzare,
incidai,
inciulai,
insissiligai,
ubetzare
/
atunchiare,
ingrazare,
intriscare,
mincidiare,
suberiare,
trubare
Frasi
bi at calchi cosa de a mie chi no as apretziadu candho ndh’as tentu s’ocasione! – la fit agghegiandhe issu (M.Danese)◊ "Porcrabu, ómine preistóricu cun su cherbedhu apedradu!" – l’at agghegiadu issa ◊ pro l'agghejare fit sempre in preguntas ◊ ponet in urtu s'amore e lu trasformat in ódiu agghejèndhelu in dogni malumore ◊ fogos, traschias e sicagnas ti agghejant sas piaes ◊ ti agghejat chentu e unu male ◊ sos capos de sos Giudeos a Cristos incravadu lu fint agghejendhe giamèndhelu "re"
Traduzioni
Francese
exacerber
Inglese
to make worse
Spagnolo
exacerbar
Italiano
esacerbare
Tedesco
erbittern,
quälen
agghentinàre , vrb: ghintinare Definizione
connòschere a su bentinu, a s'assimbígiu a s’aréntzia
Sinonimi e contrari
abbentinnare*,
abbrembare,
aerae,
aergiai,
assemizare,
assimbigiai,
atipizare
Traduzioni
Francese
ressembler
Inglese
to resemble
Spagnolo
parecerse
Italiano
rassomigliare
Tedesco
ähneln.
agghirrisonàre , vrb Definizione
fàere a ghirrisone (nau pruschetotu de mata arestada), betare e intrare totu apare; nau de logu, prènnere de matedu cracu chi no faet a dhue passare
Sinonimi e contrari
abberrisonare*,
aggadhionai,
iscrisionare,
trabojare,
trebedhai
/
intupire
Traduzioni
Francese
embrouiller,
ébouriffer
Inglese
to muddle
Spagnolo
enmarañarse,
enmalecerse
Italiano
arruffare
Tedesco
durcheinanderbringen.
aggobbàe, aggobbài, aggobbàre , vrb Definizione
bogare sa gobba, fàere a gobba, atrotigare
Sinonimi e contrari
abbajonare,
abbrentai,
agionedhare,
agopedhae,
allachedhare,
atrotiai,
atzumborai,
colembrai,
corcobare,
inconcobare
| ctr.
intennerare,
istirare
Frasi
su telaju de sa bicicleta s'est aggobbau, de comenti seu arrutu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
se voûter
Inglese
to bend
Spagnolo
encorvarse,
agobiarse
Italiano
ingobbire
Tedesco
buckelig werden.
aggodhetàre , vrb Definizione
arregòllere o fàere sa godheta: dhu’est s'idea de dha batire (sa cosa, sa gente)/ aggodhetare zente, bestiàmine = circai e portai genti po calincuna necessidadi apretosa, assodhiri su bestiàmini ispainau
Sinonimi e contrari
aggodhetonare,
ammuntonae,
aunire
| ctr.
iscolletare
2.
si sunt aggodhetaos
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
entasser
Inglese
to heap
Spagnolo
amontonar
Italiano
ammucchiare
Tedesco
haufen.
aggodhetonàre , vrb Definizione
fàere su godhetone, s’eremàgiu o muntone de su laore messau prontu po treulare
Sinonimi e contrari
afrascalzare,
aggodhetare,
aggremagliare,
apostorzare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
entasser
Inglese
to shock
Spagnolo
hacer las gavillas
Italiano
abbicare
Tedesco
aufschichten.
aggordài , vrb: agodrai,
agordai Definizione
abbaidare a unu o una cosa po dha tènnere contu chi no apat dannu, chi no che dha furent / èssi agodrau = acordau, pigau a serbidore, a tzeracu
Sinonimi e contrari
acastiai,
agguardai,
badrare,
chistie,
coltoire,
cultodiare,
tentare
Frasi
est agordendi una bingixedha ◊ su mortu in campusantu dh'at aggordau s'interramortus ◊ mi podit aggordai custu caboni po cantu abarru ascurtendi sa missa? ◊ tocat de aggordai is montis de arena e àterus logus bellus po chi no s'isderruant ◊ a issu dhu ponint po agodrai is brebeis
Etimo
itl.
guardare
Traduzioni
Francese
garder
Inglese
to guard
Spagnolo
guardar
Italiano
custodire
Tedesco
bewachen.
aggorgotài , vrb: grogotai Definizione
fàere sa moida de s'abba candho proet a meda
Sinonimi e contrari
abbrubudhai,
abbrufulai,
acrocuai,
aggargalare,
borbogliare,
froculare,
groggolare
Traduzioni
Francese
gargouiller,
tomber à verse,
gronder
Inglese
to bubble,
to pelt
Spagnolo
caer fragorosamente la lluvia
Italiano
scrosciare
Tedesco
rauschen.
aggortedhài , vrb Definizione
púnghere a gurtedhu, a lepedha
Sinonimi e contrari
apugnalai,
arresorzare,
istocagiare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
frapper à coups de couteau,
poignarder
Inglese
to stab
Spagnolo
acuchillar
Italiano
accoltellare
Tedesco
erstechen.
aggradàe, aggradài, aggradàre , vrb Definizione
su si alligrare de calecuna cosa, su ndhe tènnere praxere, pràghere o giare praxere
Sinonimi e contrari
acaressire,
ingajare,
aggradèscere,
aggradèssere,
aggradire,
piàchere
| ctr.
disaggradare,
dispiàchere
Frasi
pitzinna, bella pitzinna, cantu mi ses aggradada! ◊ pro contu meu pensada l'apo gai, chi su chi aggradat no istracat mai (Sotgiu)◊ nos at dadu avertéscia de l'aprontaremus berbeche a budhidu ca s'àtera vorta l'est aggradadu meda
Traduzioni
Francese
aimer
Inglese
to like
Spagnolo
gustar
Italiano
piacére
Tedesco
gefallen.
aggradèssere, aggradèssi , vrb: gradèssere Definizione
àere praxere de calecuna cosa, su si ndhe alligrare
Sinonimi e contrari
acaressire,
aggradae,
aggradèscere,
aggradire,
piàchere
/
acetai,
arriciri
| ctr.
disaggradare
Frasi
at aggradéssidu meda sos saludos chi li ant fatu tantu piaghere ◊ contivizu apo a tènnere de ti amare de cantu mi aggradesses e t'istimo (M.Murenu)◊ si cancuna cosa de bonu apu fatu, aggradessimidha!
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
apprécier
Inglese
to like
Spagnolo
agradecer,
agradar
Italiano
gradire
Tedesco
sich freuen über.
aggradheràre , vrb Definizione
fàere a gràdhera, a bocitedhas
Sinonimi e contrari
abballinare
Frasi
est fachendhe sucu ma sa símula no bi aggràdherat
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
faire une boule,
bouler
Inglese
to roll into a ball
Spagnolo
hacer pelotitas
Italiano
appallottolare
Tedesco
zur Kugel rollen,
mögen.
aggradíre , vrb Definizione
tènnere prexu, abbarrare cuntentos de ccn. cosa
Sinonimi e contrari
acaressire,
aggradae,
aggradèscere,
aggradèssere,
piàchere
| ctr.
disaggradai
Frasi
ti pessas chi no mi diat aggradire a bènnere cada die? ◊ nos semus aggradios e nos semus fatos ammoraos ◊ no chirches radichina si ti aggradit su frore
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
plaire,
apprécier
Inglese
to like
Spagnolo
agradar
Italiano
piacére,
gradire
Tedesco
gefallen,
sich freuen über.
aggrancàre , vrb Sinonimi e contrari
acancarronae,
aggranciri,
cancarai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
rétracter
Inglese
to numb
Spagnolo
agarrotar
Italiano
rattrappire
Tedesco
verkrampfen.
aggranchizonàre , vrb Definizione
fàere totu a tzirbisas s’orrobba, ponendhodha male
Sinonimi e contrari
acarrongiai,
afrascillonai,
aggrunciare,
ammaugionai,
apigiare,
arruntzai,
atavellai,
frongire,
granculai,
iscrafangiai
| ctr.
istirai
2.
giuchiat su coro aggranchizonatu che melachitontza
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
froisser,
chiffonner
Inglese
to wrinkle
Spagnolo
arrugar
Italiano
sgualcire
Tedesco
zerknittern.
aggranfàre, aggranfiàre , vrb Definizione
pigare e poderare a forte, betare is farrancas, furare
Sinonimi e contrari
abbrancai,
acafai,
aciapai,
afarcai,
afarrancae,
aferrai,
afuruncai,
aggafai,
agganciai,
aggarrai,
agguantai,
carrabbusai
Frasi
milli e milli manos aggranfant barcas de paza subra a s'undha amiga ◊ aggrànfiat su fúbbaru, si ndhe bogat sa patadesa e lu faghet a cantos
Traduzioni
Francese
chaparder,
chiper,
saisir
Inglese
to pilfer,
to grip
Spagnolo
ratear
Italiano
rubacchiare,
afferrare
Tedesco
mausen,
ergreifen.
aggrangugliàre , vrb: aggrangulare Definizione
pigare a gangas, pònnere is manos istringhendho in su tzugu; rfl. acapiare, istare impare cun chie no si depet, afancedhare
Sinonimi e contrari
aggangae,
aggangulitare,
apistijare,
apuligare,
atuduxare,
martinicare,
spretzugai,
strossai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
étrangler
Inglese
to throttle
Spagnolo
estrangular
Italiano
strozzare
Tedesco
erdrosseln.