aggargalài, aggargalàre , vrb Definitzione
fàere una moida o sonu coment'e de abba budhindho, chi si pesat a búdhidu, chi orruet de artu in mesu de abba etotu
Sinònimos e contràrios
abbrubudhai,
abbrufulai,
acrocuai,
aggorgotai,
borbogliare,
froculare,
groggolare,
gurgulliare
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
gargouiller
Ingresu
to bubble
Ispagnolu
gorgotear
Italianu
gorgogliare
Tedescu
gurgeln.
aggarrài , vrb: aggarrare,
aggherrai,
aggherrare Definitzione
pigare cun fortza, cun manu firma, poderare
Sinònimos e contràrios
abbrancai,
acafai,
acherrai,
aciapai,
afarcai,
afarrancae,
aferrai,
aggafai,
agganciai,
aggranfare,
agguantai,
carrabbusai
| ctr.
lassare,
iscapae
Frases
dh'iat aggherrau a su tzugu e fiat allupendidhu ◊ iant aggherrau su serbidori e dh'iant arropau ◊ l'at aggarrau che frochedhu, furriau a s'imbesse e li at dau una bella abbinatada ◊ mi at aggarrau e iscutu a gropas de su cabadhu coment'e unu sacu
Ètimu
ctl., spn.
Tradutziones
Frantzesu
saisir
Ingresu
to grip
Ispagnolu
agarrar
Italianu
afferrare
Tedescu
packen.
aggatàre , vrb Definitzione
fàere a una cata, istrecare, coment'e candho a una cosa (es. istrégiu de làuna) si ponet unu pesu tropu mannu apitzu o si acropat cun cosa grae (es. martedhu): dhu narant po cosas chi no s'istrecant coment'e cosa modhe (comente funt is frutos) ma chi agiúmburant (pagu o meda)
Sinònimos e contràrios
abbugnai,
abbullonare,
acatare 2,
agiumbare,
ammacigai,
atzumbarare,
atzumbonare,
catulare,
cerfai,
ischerfare,
ischertzare,
ischitzare,
strecae
Frases
sa màchina at aggatadu unu botighedhu chi che at dadu a suta
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
écraser
Ingresu
to squash
Ispagnolu
aplastar
Italianu
schiacciare
Tedescu
quetschen.
agghegiàre , vrb: agghejare,
aggherjare,
agghexare Definitzione
giare aggheju, fàere prus biu unu dolore, unu male, tocare una liaga, una ferida, un’arremu malàidu (de malesaura, po pagu atentzione o apostadamente po giare prus dispraxere) a manera de provare dolore torra, giare prus dispraxere, fintzes fàere inchietare; atzitzare is canes, pònnere is canes a cracare a ccn. o un’animale
Sinònimos e contràrios
abbruncai
/
aciopai,
ateneae,
atorigare,
auntzare,
incidai,
inciulai,
insissiligai,
ubetzare
/
atunchiare,
ingrazare,
intriscare,
mincidiare,
suberiare,
trubare
Frases
bi at calchi cosa de a mie chi no as apretziadu candho ndh’as tentu s’ocasione! – la fit agghegiandhe issu (M.Danese)◊ "Porcrabu, ómine preistóricu cun su cherbedhu apedradu!" – l’at agghegiadu issa ◊ pro l'agghejare fit sempre in preguntas ◊ ponet in urtu s'amore e lu trasformat in ódiu agghejèndhelu in dogni malumore ◊ fogos, traschias e sicagnas ti agghejant sas piaes ◊ ti agghejat chentu e unu male ◊ sos capos de sos Giudeos a Cristos incravadu lu fint agghejendhe giamèndhelu "re"
Tradutziones
Frantzesu
exacerber
Ingresu
to make worse
Ispagnolu
exacerbar
Italianu
esacerbare
Tedescu
erbittern,
quälen
agghentinàre , vrb: ghintinare Definitzione
connòschere a su bentinu, a s'assimbígiu a s’aréntzia
Sinònimos e contràrios
abbentinnare*,
abbrembare,
aerae,
aergiai,
assemizare,
assimbigiai,
atipizare
Tradutziones
Frantzesu
ressembler
Ingresu
to resemble
Ispagnolu
parecerse
Italianu
rassomigliare
Tedescu
ähneln.
agghirrisonàre , vrb Definitzione
fàere a ghirrisone (nau pruschetotu de mata arestada), betare e intrare totu apare; nau de logu, prènnere de matedu cracu chi no faet a dhue passare
Sinònimos e contràrios
abberrisonare*,
aggadhionai,
iscrisionare,
trabojare,
trebedhai
/
intupire
Tradutziones
Frantzesu
embrouiller,
ébouriffer
Ingresu
to muddle
Ispagnolu
enmarañarse,
enmalecerse
Italianu
arruffare
Tedescu
durcheinanderbringen.
aggobbàe, aggobbài, aggobbàre , vrb Definitzione
bogare sa gobba, fàere a gobba, atrotigare
Sinònimos e contràrios
abbajonare,
abbrentai,
agionedhare,
agopedhae,
allachedhare,
atrotiai,
atzumborai,
colembrai,
corcobare,
inconcobare
| ctr.
intennerare,
istirare
Frases
su telaju de sa bicicleta s'est aggobbau, de comenti seu arrutu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
se voûter
Ingresu
to bend
Ispagnolu
encorvarse,
agobiarse
Italianu
ingobbire
Tedescu
buckelig werden.
aggodhetàre , vrb Definitzione
arregòllere o fàere sa godheta: dhu’est s'idea de dha batire (sa cosa, sa gente)/ aggodhetare zente, bestiàmine = circai e portai genti po calincuna necessidadi apretosa, assodhiri su bestiàmini ispainau
Sinònimos e contràrios
aggodhetonare,
ammuntonae,
aunire
| ctr.
iscolletare
2.
si sunt aggodhetaos
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
entasser
Ingresu
to heap
Ispagnolu
amontonar
Italianu
ammucchiare
Tedescu
haufen.
aggodhetonàre , vrb Definitzione
fàere su godhetone, s’eremàgiu o muntone de su laore messau prontu po treulare
Sinònimos e contràrios
afrascalzare,
aggodhetare,
aggremagliare,
apostorzare
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
entasser
Ingresu
to shock
Ispagnolu
hacer las gavillas
Italianu
abbicare
Tedescu
aufschichten.
aggordài , vrb: agodrai,
agordai Definitzione
abbaidare a unu o una cosa po dha tènnere contu chi no apat dannu, chi no che dha furent / èssi agodrau = acordau, pigau a serbidore, a tzeracu
Sinònimos e contràrios
acastiai,
agguardai,
badrare,
chistie,
coltoire,
cultodiare,
tentare
Frases
est agordendi una bingixedha ◊ su mortu in campusantu dh'at aggordau s'interramortus ◊ mi podit aggordai custu caboni po cantu abarru ascurtendi sa missa? ◊ tocat de aggordai is montis de arena e àterus logus bellus po chi no s'isderruant ◊ a issu dhu ponint po agodrai is brebeis
Ètimu
itl.
guardare
Tradutziones
Frantzesu
garder
Ingresu
to guard
Ispagnolu
guardar
Italianu
custodire
Tedescu
bewachen.
aggorgotài , vrb: grogotai Definitzione
fàere sa moida de s'abba candho proet a meda
Sinònimos e contràrios
abbrubudhai,
abbrufulai,
acrocuai,
aggargalare,
borbogliare,
froculare,
groggolare
Tradutziones
Frantzesu
gargouiller,
tomber à verse,
gronder
Ingresu
to bubble,
to pelt
Ispagnolu
caer fragorosamente la lluvia
Italianu
scrosciare
Tedescu
rauschen.
aggortedhài , vrb Definitzione
púnghere a gurtedhu, a lepedha
Sinònimos e contràrios
apugnalai,
arresorzare,
istocagiare
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
frapper à coups de couteau,
poignarder
Ingresu
to stab
Ispagnolu
acuchillar
Italianu
accoltellare
Tedescu
erstechen.
aggradàe, aggradài, aggradàre , vrb Definitzione
su si alligrare de calecuna cosa, su ndhe tènnere praxere, pràghere o giare praxere
Sinònimos e contràrios
acaressire,
ingajare,
aggradèscere,
aggradèssere,
aggradire,
piàchere
| ctr.
disaggradare,
dispiàchere
Frases
pitzinna, bella pitzinna, cantu mi ses aggradada! ◊ pro contu meu pensada l'apo gai, chi su chi aggradat no istracat mai (Sotgiu)◊ nos at dadu avertéscia de l'aprontaremus berbeche a budhidu ca s'àtera vorta l'est aggradadu meda
Tradutziones
Frantzesu
aimer
Ingresu
to like
Ispagnolu
gustar
Italianu
piacére
Tedescu
gefallen.
aggradèssere, aggradèssi , vrb: gradèssere Definitzione
àere praxere de calecuna cosa, su si ndhe alligrare
Sinònimos e contràrios
acaressire,
aggradae,
aggradèscere,
aggradire,
piàchere
/
acetai,
arriciri
| ctr.
disaggradare
Frases
at aggradéssidu meda sos saludos chi li ant fatu tantu piaghere ◊ contivizu apo a tènnere de ti amare de cantu mi aggradesses e t'istimo (M.Murenu)◊ si cancuna cosa de bonu apu fatu, aggradessimidha!
Ètimu
spn.
Tradutziones
Frantzesu
apprécier
Ingresu
to like
Ispagnolu
agradecer,
agradar
Italianu
gradire
Tedescu
sich freuen über.
aggradheràre , vrb Definitzione
fàere a gràdhera, a bocitedhas
Sinònimos e contràrios
abballinare
Frases
est fachendhe sucu ma sa símula no bi aggràdherat
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
faire une boule,
bouler
Ingresu
to roll into a ball
Ispagnolu
hacer pelotitas
Italianu
appallottolare
Tedescu
zur Kugel rollen,
mögen.
aggradíre , vrb Definitzione
tènnere prexu, abbarrare cuntentos de ccn. cosa
Sinònimos e contràrios
acaressire,
aggradae,
aggradèscere,
aggradèssere,
piàchere
| ctr.
disaggradai
Frases
ti pessas chi no mi diat aggradire a bènnere cada die? ◊ nos semus aggradios e nos semus fatos ammoraos ◊ no chirches radichina si ti aggradit su frore
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
plaire,
apprécier
Ingresu
to like
Ispagnolu
agradar
Italianu
piacére,
gradire
Tedescu
gefallen,
sich freuen über.
aggrancàre , vrb Sinònimos e contràrios
acancarronae,
aggranciri,
cancarai
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
rétracter
Ingresu
to numb
Ispagnolu
agarrotar
Italianu
rattrappire
Tedescu
verkrampfen.
aggranchizonàre , vrb Definitzione
fàere totu a tzirbisas s’orrobba, ponendhodha male
Sinònimos e contràrios
acarrongiai,
afrascillonai,
aggrunciare,
ammaugionai,
apigiare,
arruntzai,
atavellai,
frongire,
granculai,
iscrafangiai
| ctr.
istirai
2.
giuchiat su coro aggranchizonatu che melachitontza
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
froisser,
chiffonner
Ingresu
to wrinkle
Ispagnolu
arrugar
Italianu
sgualcire
Tedescu
zerknittern.
aggranfàre, aggranfiàre , vrb Definitzione
pigare e poderare a forte, betare is farrancas, furare
Sinònimos e contràrios
abbrancai,
acafai,
aciapai,
afarcai,
afarrancae,
aferrai,
afuruncai,
aggafai,
agganciai,
aggarrai,
agguantai,
carrabbusai
Frases
milli e milli manos aggranfant barcas de paza subra a s'undha amiga ◊ aggrànfiat su fúbbaru, si ndhe bogat sa patadesa e lu faghet a cantos
Tradutziones
Frantzesu
chaparder,
chiper,
saisir
Ingresu
to pilfer,
to grip
Ispagnolu
ratear
Italianu
rubacchiare,
afferrare
Tedescu
mausen,
ergreifen.
aggrangugliàre , vrb: aggrangulare Definitzione
pigare a gangas, pònnere is manos istringhendho in su tzugu; rfl. acapiare, istare impare cun chie no si depet, afancedhare
Sinònimos e contràrios
aggangae,
aggangulitare,
apistijare,
apuligare,
atuduxare,
martinicare,
spretzugai,
strossai
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
étrangler
Ingresu
to throttle
Ispagnolu
estrangular
Italianu
strozzare
Tedescu
erdrosseln.