Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

afocazàre , vrb: afochizare, afoghigiai, afoghigliai, afoghizare, foghitzare Definition abbruxare, pònnere fogu fatuvatu, in medas tretos abbruxandho malesa po illimpiare is terrenos (po no fàere dannu unu fogu fuiu), o apostadamente po fàere male; iscallentare meda Synonyms e antonyms abbrugiai, achighinare, afogae, infogai, sfoghigiai Sentences custu suelzu est totu afoghizadu, fràzigu e pienu de niedhore ◊ za la tenent sa berza, afoghizendhe donzi istiu!…◊ mira chi tue etotu ti afoghizas sas alas! ◊ pro fàchere sa carchina poniant a còchere petra bianca bàtoro dies e bàtoro notes sèmpere afochizandhe ◊ si depeus afoghigliai po limpiai tocat a donai crobba de no fai dannu Etymon srd. Translations French incendier English to set on fire Spanish incendiar, pegar fuego Italian incendiare German anzünden, verbrennen.

afolfigàre , vrb Definition nàrrere male de unu Synonyms e antonyms aferritai, aforticare 1, annegiai, slinguai, terraguzare Sentences già de l'intèndhere ndhe fia istracu, afolfighèndhemi su bighinadu cun sas sabunadoras in su lacu (G.Ruggiu) Etymon srd. Translations French médire English to talk behind Spanish hablar mal Italian sparlare German schlecht reden.

aforài, aforàre , vrb Definition giare s'aforu, cabarras, antibitzare una parte de su prétziu po una cosa chi si bolet comporare Synonyms e antonyms acabarrare Sentences cussu at aforadu su bestiàmine meu ca lu so bendhindhe Etymon srd. Translations French accaparer English to hoarn Spanish dar una señal Italian accaparrare German einen Handel durch eine Anzahlung abschließen.

aforrài , vrb: aforrare, forrare Definition pònnere sa forra, unu pígiu de cosa po fortilesa, po carragiare mancàntzias, fartas, po bellesa / aforrai de arrobba, de màrmuri, de linna Synonyms e antonyms iforrare 1 Sentences si aforrat sa linna druci (modhi) cun linna forti ◊ su bestire mi dh'aforro a seda Etymon spn. aforrar Translations French doubler English to line Spanish forrar Italian foderare, impiallacciare German füttern, furnieren.

afortiài , vrb Definition aciúnghere fortzas, giare fortza, fàere o essire prus forte, pigare fortza; nau de is binos, pigare ardore, ispuntu, cumenciare a si aghedare Synonyms e antonyms acadriare, afoltigare, afortire, afortzare, arrefortzai, fortalèssiri, infortiai / achedare 1 | ctr. abblandai, irdebbilitare Sentences su bentu est afortiendi, no fait a nci parai! ◊ Luxia si afórtiat cun d-una chirriella de fuedhus chi non istant ne in celu ne in terra…◊ sa broca portat unu círculu de ferru chi dhi afórtiat su fundu ◊ imbèciat sa cusciéntzia de sa genti curpa de s'afortiai de sa mandronia intelletuali ◊ primu chi torrit a afortiai s'àcua incapat mi ndi andu! 2. tupa sa carrada ca su binu si afórtiat! ◊ su binu cun àrculu meda si podit afortiai ma no pudescit Etymon srd. Translations French fortifier English to strengthen Spanish reforzar Italian afforzare German verstärken.

afortíre , vrb Definition fàere o essire prus forte, giare o pigare prus fortza Synonyms e antonyms afoltigare, afortiai, afortzare, arrefortzai, fortalèssiri, infortigare | ctr. irdebbilitai Sentences aforti in mene un'ànimu dadivosu, Segnore! ◊ ti apo mutidu mi as respostu e mi as afortidu de prus ◊ fortzis cussa poveresa aiat afortiu s'amore de Bustianu e Mariantónia Etymon srd. Translations French renforcer English to reinforce Spanish reforzar Italian rafforzare German verstärken.

afracàe , vrb: afracai 2, afracare Definition passare a fraca, a fràmula de fogu (fintzes abbruxare cosa coendho in istrégiu) Synonyms e antonyms abbruschiai, afracuai, brugiare Sentences as lassau afracai sa cassola in su fogu ◊ sa pulenti si no dha mórigas si afracat (E.Nieddu) Etymon srd. Translations French brûler légèrement, roussir English to scorch Spanish chamuscar Italian bruciacchiare German anbrennen.

afracongiài , vrb Definition su si pònnere a fàere, a trebballare, su istare sèmpere faendho Synonyms e antonyms afainai Etymon srd. Translations French s'empresser avec assiduité English to busy oneself Spanish ajetrear Italian lavorare con assiduità, affaccendarsi German sich beschäftigen.

aframatzàre , vrb Definition abbruxare a lébiu, unu pagu, a fràmula Synonyms e antonyms abbruscare, aflachilai, afogogliare, afracuai, aframiai, aframucionare, allampiai 1, summuscrare Sentences su fogu no las at brusiadas, sas àrbures, ca su logu fit netu, ma las at aframatzadas ca est coladu acurtzu Etymon srd. Translations French brûler légèrement English to scorch Spanish chamuscar Italian bruciacchiare German anbrennen, verbrennen.

aframiài, aframiàre , vrb: aframmiare, flammiai Definition coment'e aframatzare, abbruxare unu pagu (a fogu, a fumu, cun arrancu malu)/ aframiai su casu cun is manus = abbatigare su casu in sa labia apustis morigada sa preta Synonyms e antonyms abbruscare, aflachilai, afogogliare, aframatzare, afumentai, allampiai 1, summuscrare / incèndhere Sentences istesiadinci de sa forredha, ca ndi essis aframiau! ◊ mi as aframiau cun cussus peis pudéscius! ◊ chi sighit custu sicori fintzas s'erba noa si afràmiat 2. su lati callau dhu murigant, dh'afràmiant e ndi dhu piscant a is aiscus Etymon srd. Translations French brûler légèrement English to scorch Spanish soflamar, socarrar Italian passare alla fiamma German anbrennen.

aframicàre , vrb Definition fàere o essire famigosu, pedhitzone / aframicau de gana = mortu de fàmini Synonyms e antonyms aframicosare, ammiserae Translations French appauvrir English to impoverish Spanish empobrecer Italian immiserire German arm machen.

aframicosàre , vrb Definition mantènnere, lassare o istare a fàmene Synonyms e antonyms aframicare, ammiserae, arremitanare Etymon srd. Translations French affamer English to starve (out) Spanish hacer pasar hambre, hambrear Italian affamare German aushungern.

afranchiàe, afranchiài, afranchiàre , vrb Definition pigare o arrasigare cun is farrancas Synonyms e antonyms abbranchiare, afranciare, farrascare, iscalaviare, scarrafiai Etymon srd. Translations French escamoter English to pinch Spanish birlar Italian sgraffignare German wegnehmen.

afranchíre, afranchíri , vrb Definition fàere francu, su ndhe passare a unu de un'óbbrigu Synonyms e antonyms francare, iscabbúllere Sentences si podit afranchiri un'iscrau, unu terrenu Etymon itl. affranchire Translations French affranchir English to release, to free Spanish libertar Italian affrancare, liberare German befreien.

afranciàre , vrb Synonyms e antonyms abbranchiare, afranchiare / afianzare 2. candho a denote si perdiant isetaiant a s'incràs avreschendhe afranciados a una maja o abbratzados a un’àlvure Translations French rafler English to grasp Spanish agarrar Italian arraffare German raffen.

afrangillonài , vrb: afringillonai Definition fàere s’orrobba totu a tzirbisas de comente est posta male Synonyms e antonyms acarrongiai, acripudhire, afrascillonai, aggruncipire, aggruncire, ammaugionai, apigiare, arruntzai, atavellai, atripitzare, infrongie, frongire, granculai | ctr. istirai, pranciai Etymon srd. Translations French froisser, chiffonner English to crumple Spanish arrugar Italian sgualcire German zerknittern.

afrascillonài , vrb: afriscillonai Definition fàere totu a frascillonis, a tzirbisas de dónnia betu, nau de orrobba posta male, ammurigonada e fintzes de cosa chi est coment'e sicandhosi) Synonyms e antonyms acarrongiai, afrangillonai, afrascionae, aggruncipire, aggruncire, ammaugionai, apigiare, arruntzai, atavellai, atripodhare, frongire, iscrafangiai, sirmigai | ctr. istirai, prenciai Sentences si afriscillonat s'arrobba sciacuada ◊ sa camisa est afriscillonada o prenciada a imbidoni? 2. no bollu tenni sa menti afriscillonada de ideas noas e malas 3. nci bolit pagu a s'afriscillonai cussu portafógliu prenu chi portas! (Lai) Etymon srd. Translations French froisser, entasser English to wrinkle, to bundle up Spanish arrugar, hacinar Italian sgualcire, affastellare German runzeln, zerknittern, bündeln.

afrenài , vrb: afrenare, frenae Definition abbrandhare, pònnere frenu a calecuna cosa; pònnere su frenu, cricare de firmare unu mezu o animale camminandho Synonyms e antonyms arregulai, infrenai, medrare, medrire, moderai | ctr. acadriare, apretai Sentences si est afrenendhe in su màndhigu pro no ingrassare Translations French freiner English to restrain Spanish refrenar Italian raffrenare German bremsen, aufhalten.

afrentài , vrb Definition ofèndhere tocandho s'onore, tocandho su bonu númene de s'àteru Synonyms e antonyms abbituperare, aciociai, aggravae, arrochizare, desdorai, disprejare, ilzenzare, innorare, ispresciare, ofèndhere Sentences seus totus abbambiaus a faci de custu mundu traíxiu e afrentau Etymon spn. afrentar Translations French outrager English to outrage Spanish afrentar Italian oltraggiare German beleidigen.

afrinzàre , vrb Definition passare acanta agiummai tocandho, tocare a lébiu a lébiu, imbarare; fintzes istare a s'atrollada cun ccn., su si pònnere impare a istare o a fàere calecunu afàriu / no ndhe afrinzat ne a perda e ne a muru = no ndi fait bèni una Synonyms e antonyms afrinare, ifrixare Sentences sas carradas, candho sunt prenas dat gosu fintzas su las afrinzare! ◊ crachina bella sa de Narbolia: candho ti afrinzas a su muru no atacat a su bestimentu! 2. ais biu cun chie si ch'est afrinzada cussa? Ma no at a durare meda! Etymon srd. Translations French frôler, raser English to graze Spanish rozar, rasar Italian rasentare German streifen.