Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

assobinài , vrb: assolinari Definition pònnere a pigare sole, pigare sole Synonyms e antonyms assoliae, assorinai Sentences assobinai su trigu in s'argiola ◊ cuss'animabedhu ariseu fut assobinendu in su pranu ◊ lah is calixertas assolinendi! Etymon srd. Translations French exposer au soleil English to sun-dry Spanish solear, asolear Italian soleggiare German in die Sonne legen.

assocài , vrb Definition nau de erbas e matedu, betare soca, pònnere arraighinas e crèschere bene (fintzes cracu); nau de gente, callai a ciorbedhu, crèschere de seru, essire giuditziosos Synonyms e antonyms acherrai, atichire, tènnere / insabiai Sentences su sèmini nascit, assocat e inflorit ◊ cuss'erba assocat meda, crescit meda a cambus ◊ custu sarmentu at assocau bèni Etymon srd. Translations French pousser English to take root Spanish arraigar Italian allignare German gedeihen.

assocàre , vrb: assogae, assogai Definition acapiare cun sa soga; tènnere o cassare a soga o a latzu un'animale, mescamente currendho, betandhosidha a conca de atesu, a irfogu; in cobertantza, incantare, acapiare chentza fune, giare una briga / assogai a corrus límpius = betendhe sa soga própiu a corros, chentza leare àteru, precisu Synonyms e antonyms acapiae, insogai | ctr. iscapare, isorbere Sentences ant assogau sa mallora, aferrada e istrumpada ◊ no dhu lessis a si fui: assogadhu! 2. is sonadas no tenint su poderi de assogai s'ànima ◊ sangunera pasteratza, satzas is bramas chi ti assogant sangrendu a chini t'istimat! ◊ a sa becesa su coru benit assogau de s'ispédhiu de su tempus chi unu at bíviu biatzu (Z.Sanfilippo)◊ lillu prenu de puresa chi mi assogat su coru! (An.Casula) Etymon srd. Translations French assujettir English to subjugate, to seize Spanish someter, capturar Italian assoggettare, catturare German unterwerfen, fangen.

assodhíri , vrb Definition arregòllere a unu a unu, a pagu a pagu, pònnere totu impare, chistire; nau de una segada o freadura, martzire, fàere a matéria / pps. assodhiu, assodhitu Synonyms e antonyms assodhai, assortai, assortire, bodhiri, collire Sentences assodheus firmas po una proposta de lei ◊ is carrogas si assodhint impari ◊ at assodhiu is pipius asuta de sa manta ◊ in cortilla dhoi fiant sordaus e serbidoris assodhius acanta de su fogu 2. mi fait su prexeri de mi assodhí custu porcu cantu abarru innòi? ◊ beni, o morti, e assodhimindi! ◊ e duncas custa computeredha portat cosa po assodhiri totu su ch'iscrís? ◊ assodhendusí sa sutana me is genugus, su predi si est sétziu 3. seu bessiu mau dèu puru, depu ai assodhiu de su capu scuadra miu! Translations French rassembler English to gather Spanish reunir, juntar Italian riunire German sammeln.

assolàe , vrb: assolare 1 Definition apartare, istare o èssere a sa sola, abbandha; pònnere a sa sola Synonyms e antonyms abbandhare, apaltare, assolitare, assoloriai, isolai Sentences carimanna, si seru aeras tentu ti aias comporadu unu cuzone e ti fist assolada! (M.Murenu)◊ istat coment'e fera assolada in sas matas ◊ mi assolo cun sos pensamentos mios (G.Manca) 2. su betzu a tremulea, in dolos mannos, a fizu e nura àscamu faghiat: tandho a l'assolare benit s'idea (Chighine)◊ ant decretadu chi sa Sardigna siat assolada Etymon srd. Translations French isoler English to isolate Spanish aislar, marginar Italian isolare, emarginare German isolieren, ins Abseits stellen.

assoliàda , nf: soleada Definition su assoliare, su pigare o giare sole Synonyms e antonyms assoliamentu Sentences li cheret dadu una bella assoliada a su basolu pro che lu remonire Etymon srd. Translations French ensoleillement English hanging out to dry Spanish soleamiento Italian soleggiatura German Sonneneinstrahlung.

assoliàe, assoliài , vrb: assoliare Definition pònnere a pigare sole, pigare sole Synonyms e antonyms assobinai, assorinai, soghiai Sentences sas tilichertas sunt frimmas assoliàndhesi ◊ a assoliare trematas, fàunas e mantas lis faghet bene ◊ fasolu, moriscu, nughe, méndhula e àteru gai cheret assoliadu innantis de lu remonire ◊ assóliati sa carena in custu sole! ◊ cussu traste frundhidu bi est annos assoliendhe fora! Etymon srd. Translations French exposer au soleil English to dry in the sun Spanish solear Italian soleggiare German in die Sonne legen.

assoliaméntu , nm Synonyms e antonyms assoliadura Etymon srd. Translations French ensoleillement English hanging out to dry Spanish soleamiento Italian soleggiatura German Sonneneinstrahlung.

assolocàre , vrb: assologare, atzologare Definition arrespirare forte, a pelea, candho si leat múngia meda, arrebbentu, o fintzes assíchidu Synonyms e antonyms assoropare, isalidare Translations French essouffler English to trouble Spanish jadear Italian affannare German keuchen.

assòlvere , vrb: assòlviri Definition foedhandho de incurpaos chi dhis ant fatu su dibbatimentu, o de chie cufessat is curpas suas, mandhare o lassare andhare perdonau, bogare líbberu, dichiarare innocente / pps. assoltu, assortu, assólvidu Synonyms e antonyms asciolli, assolussonare, perdonai | ctr. cundennai Etymon ltn. assolvere Translations French absoudre, acquitter English to absolve, to release Spanish absolver Italian assòlvere German befreien.

assopiài , vrb: atzopiai, atzopigare, tzopiai Definition andhare a tzopu, fàere a tzopu; èssere difetosu, bogare difetos Synonyms e antonyms topiligare, tzancarrare, tzanchitai / aprapiai, atopigare, intopare, intopire, irtopiligare Sentences po tanti chi est cosa de papai e bufai, dhu bit beniu mancai atzópia atzópia!…◊ seu atzopiendi ca m'increscit unu pei 2. in cuss’arti atzopiamu e apu cambiau trabballu 3. sa pudheca non dh'apu prus bia si currit ancora o est atzopiara Etymon srd. Translations French rendre boiteux, boiter English to limp Spanish dejar cojo, cojear Italian azzoppare, zoppicare German lahm werden, hinken.

assorinài , vrb Definition pònnere in su sole, assoliare, pigare sole Synonyms e antonyms assobinai, assoliae Sentences ispànigat, su soli si àrtziat e sa caluxértula essit po assorinai Etymon srd. Translations French exposer au soleil English to expose to sunlight Spanish solear Italian espórre al sóle German in die Sonne legen.

assortài, assortàre , vrb Definition fàere una sorte, un'issorta, una chedha, pònnere impare Synonyms e antonyms acolondrare, acorrae 1, acorralai, assodhiri, assortí, assortillai Scientific Terminology pst Etymon srd. Translations French réunir English to gather Spanish juntar Italian riunire German sammeln.

assorteài , vrb: sortae Definition tirare a sorte, fàere a billetes, a chie tocat tocat Etymon spn. Translations French tirer au sort English to choose by lot Spanish sortear Italian sorteggiare German auslosen.

assortí , vrb: assortie, assortire, assortiri, assultire, sortire Definition fàere un'assorte, pònnere impare; nau de gente, aunire, atobiare, bènnere, o fàere atobiare a su matessi logu; nau de calecunu male, bènnere, lòmpere, ingòllere / zente assultida e de malas intrànnias = regortorzos e malos, aproviaus; èssere male assultidu = unu chi benit de fora, aproviau, pagu aggradéssiu Synonyms e antonyms assodhiri, assortai, assortillai / abbogiare, acodie, acorrae 1, addopare, aproghilare, assèndhere, ghirare / bènnere, capitare Sentences bi tenzo duas berbeghes assortidas e no si cumprendhet de chie sunt ◊ ndi at assortiu su tallu ◊ cussos avassos cherent assurtidos a un'isterzu ◊ apo assultidu sas bacas a inoghe ◊ totus cussus sentza de trabballu chi assortant a pratza de crésia! 2. no as a assortie candho ti at a pigae fàmene? ◊ chi is cuntzilleris no fetzant de mancu de assortiri ◊ no tzerrist, ca assortit genti! ◊ a innòi assortit sa genti po chistionai ◊ assultimus a s'oru de su prochile ◊ assortei unu momentedhu ca intendeis! 3. stau ca ndi dh'assortit sa tubbercolosi! ◊ cussa mexina dhi serbit candu dh'assortit su daori de brenti ◊ a su póveru l'assurtit una ruta fintzas in su paris ◊ gei no at a assortí sa calentura a tui puru?!…◊ pessanne a cantu li fit assortitu li fit assénnitu s'ingadhintzu 4. cussu est un'assurtidu, solu fizu de tita! Translations French rassembler, réunir English to assemble Spanish reunir, juntar Italian adunare German zusammenrufen.

assotziài, assotziàre , vrb Definition fàere un’assótziu, su si pònnere impare po fàere calecuna cosa a cumone Synonyms e antonyms acumonai Translations French réunir English to associate Spanish asociar Italian associare German vereinigen.

assubentài , vrb: assubentare, assubrentare, assuentai, assuentare Definition èssere o fàere a assúpidu, torrare àlidu coment'e chi unu apat curtu; pigare su subentu o fúria bentosa Synonyms e antonyms acaugare, addemare, atanare, irfodhiare, isalidare, scannai / assubrimare Sentences su pipiu fiat assubentendu, cun cudhu sarragu mannu pariat donendu s'úrtimu respiru ◊ est arribbau a su monti assubentendu ◊ fiant assubentendu forti me is pesadas ◊ ses assuentendi ca fiast currendi ◊ si fiat assubrentau e isciopau puru ◊ seu giai assubentendi isceti a su pensamentu! Etymon srd. Translations French devenir poussif English to become broken-winded Spanish jadear, enfermar de huélfago Italian ansimare, imbolsire German keuchen, ermatten.

assuconài , vrb: assunconai, atzuconai, atzunconai, sunconai, tzuconai Definition prànghere a suncutos, a assuconis, a meda de no pòdere mancu torrare àlidu; fàere moida coment'e assuconis Synonyms e antonyms assungurtai, assupedhare, piànghere Sentences assunconendi disisperau mi fia cuau in is lentzorus ◊ fiat prangendu e assunconendu coment'e unu pipiu ◊ su dolori dha fait atzuconai ◊ dh'at atzuconau che mortu 2. est lómpiu apustis de totu una dí chi su trenu iat assunconau Etymon srd. Translations French sangloter English to sob Spanish sollozar Italian singultire German schluchzen.

assudhíre , vrb: sudhire* Definition àere sudhos, arreolos, pentzamentos, impudu Synonyms e antonyms acimbellai, apinnicare, insudhire, apistichinzare Sentences de me prus no ti assudhes! Translations French se préoccuper English to worry Spanish preocuparse Italian preoccuparsi, impensierirsi German sich Sorge machen.

assuermài , vrb Definition cessare, fàere cessare o miminare, apasigare Synonyms e antonyms abbacai, abbambagare, abblandai, ammellare / assebiai, assentulae, assuzetare, asutai Sentences si ndi fiat arrísiu biendi su sennori assuermau a is afuetadas de giaja ◊ si assuermat su bentu, su prantu, su dolori ◊ de suncunas, is arrundonis s'assuermànt ◊ sa bolla de isciri de su pipiu no si assuermat ◊ assodhimindi in d-unu púniu de luxi e at a èssiri paxi, mi as a assuermai ◊ is carignus serbint po ti assuermai ◊ si no ti assuermas ti zúmiu un'iscavanada! Translations French apaiser English to placate Spanish aplacar Italian placare German besänftigen.