assobinài , vrb: assolinari Definitzione
pònnere a pigare sole, pigare sole
Sinònimos e contràrios
assoliae,
assorinai
Frases
assobinai su trigu in s'argiola ◊ cuss'animabedhu ariseu fut assobinendu in su pranu ◊ lah is calixertas assolinendi!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
exposer au soleil
Ingresu
to sun-dry
Ispagnolu
solear,
asolear
Italianu
soleggiare
Tedescu
in die Sonne legen.
assocài , vrb Definitzione
nau de erbas e matedu, betare soca, pònnere arraighinas e crèschere bene (fintzes cracu); nau de gente, callai a ciorbedhu, crèschere de seru, essire giuditziosos
Sinònimos e contràrios
acherrai,
atichire,
tènnere
/
insabiai
Frases
su sèmini nascit, assocat e inflorit ◊ cuss'erba assocat meda, crescit meda a cambus ◊ custu sarmentu at assocau bèni
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
pousser
Ingresu
to take root
Ispagnolu
arraigar
Italianu
allignare
Tedescu
gedeihen.
assocàre , vrb: assogae,
assogai Definitzione
acapiare cun sa soga; tènnere o cassare a soga o a latzu un'animale, mescamente currendho, betandhosidha a conca de atesu, a irfogu; in cobertantza, incantare, acapiare chentza fune, giare una briga / assogai a corrus límpius = betendhe sa soga própiu a corros, chentza leare àteru, precisu
Sinònimos e contràrios
acapiae,
insogai
| ctr.
iscapare,
isorbere
Frases
ant assogau sa mallora, aferrada e istrumpada ◊ no dhu lessis a si fui: assogadhu!
2.
is sonadas no tenint su poderi de assogai s'ànima ◊ sangunera pasteratza, satzas is bramas chi ti assogant sangrendu a chini t'istimat! ◊ a sa becesa su coru benit assogau de s'ispédhiu de su tempus chi unu at bíviu biatzu (Z.Sanfilippo)◊ lillu prenu de puresa chi mi assogat su coru! (An.Casula)
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
assujettir
Ingresu
to subjugate,
to seize
Ispagnolu
someter,
capturar
Italianu
assoggettare,
catturare
Tedescu
unterwerfen,
fangen.
assodhíri , vrb Definitzione
arregòllere a unu a unu, a pagu a pagu, pònnere totu impare, chistire; nau de una segada o freadura, martzire, fàere a matéria / pps. assodhiu, assodhitu
Sinònimos e contràrios
assodhai,
assortai,
assortire,
bodhiri,
collire
Frases
assodheus firmas po una proposta de lei ◊ is carrogas si assodhint impari ◊ at assodhiu is pipius asuta de sa manta ◊ in cortilla dhoi fiant sordaus e serbidoris assodhius acanta de su fogu
2.
mi fait su prexeri de mi assodhí custu porcu cantu abarru innòi? ◊ beni, o morti, e assodhimindi! ◊ e duncas custa computeredha portat cosa po assodhiri totu su ch'iscrís? ◊ assodhendusí sa sutana me is genugus, su predi si est sétziu
3.
seu bessiu mau dèu puru, depu ai assodhiu de su capu scuadra miu!
Tradutziones
Frantzesu
rassembler
Ingresu
to gather
Ispagnolu
reunir,
juntar
Italianu
riunire
Tedescu
sammeln.
assolàe , vrb: assolare 1 Definitzione
apartare, istare o èssere a sa sola, abbandha; pònnere a sa sola
Sinònimos e contràrios
abbandhare,
apaltare,
assolitare,
assoloriai,
isolai
Frases
carimanna, si seru aeras tentu ti aias comporadu unu cuzone e ti fist assolada! (M.Murenu)◊ istat coment'e fera assolada in sas matas ◊ mi assolo cun sos pensamentos mios (G.Manca)
2.
su betzu a tremulea, in dolos mannos, a fizu e nura àscamu faghiat: tandho a l'assolare benit s'idea (Chighine)◊ ant decretadu chi sa Sardigna siat assolada
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
isoler
Ingresu
to isolate
Ispagnolu
aislar,
marginar
Italianu
isolare,
emarginare
Tedescu
isolieren,
ins Abseits stellen.
assoliàda , nf: soleada Definitzione
su assoliare, su pigare o giare sole
Sinònimos e contràrios
assoliamentu
Frases
li cheret dadu una bella assoliada a su basolu pro che lu remonire
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
ensoleillement
Ingresu
hanging out to dry
Ispagnolu
soleamiento
Italianu
soleggiatura
Tedescu
Sonneneinstrahlung.
assoliàe, assoliài , vrb: assoliare Definitzione
pònnere a pigare sole, pigare sole
Sinònimos e contràrios
assobinai,
assorinai,
soghiai
Frases
sas tilichertas sunt frimmas assoliàndhesi ◊ a assoliare trematas, fàunas e mantas lis faghet bene ◊ fasolu, moriscu, nughe, méndhula e àteru gai cheret assoliadu innantis de lu remonire ◊ assóliati sa carena in custu sole! ◊ cussu traste frundhidu bi est annos assoliendhe fora!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
exposer au soleil
Ingresu
to dry in the sun
Ispagnolu
solear
Italianu
soleggiare
Tedescu
in die Sonne legen.
assoliaméntu , nm Sinònimos e contràrios
assoliadura
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
ensoleillement
Ingresu
hanging out to dry
Ispagnolu
soleamiento
Italianu
soleggiatura
Tedescu
Sonneneinstrahlung.
assolocàre , vrb: assologare,
atzologare Definitzione
arrespirare forte, a pelea, candho si leat múngia meda, arrebbentu, o fintzes assíchidu
Sinònimos e contràrios
assoropare,
isalidare
Tradutziones
Frantzesu
essouffler
Ingresu
to trouble
Ispagnolu
jadear
Italianu
affannare
Tedescu
keuchen.
assòlvere , vrb: assòlviri Definitzione
foedhandho de incurpaos chi dhis ant fatu su dibbatimentu, o de chie cufessat is curpas suas, mandhare o lassare andhare perdonau, bogare líbberu, dichiarare innocente / pps. assoltu, assortu, assólvidu
Sinònimos e contràrios
asciolli,
assolussonare,
perdonai
| ctr.
cundennai
Ètimu
ltn.
assolvere
Tradutziones
Frantzesu
absoudre,
acquitter
Ingresu
to absolve,
to release
Ispagnolu
absolver
Italianu
assòlvere
Tedescu
befreien.
assopiài , vrb: atzopiai,
atzopigare,
tzopiai Definitzione
andhare a tzopu, fàere a tzopu; èssere difetosu, bogare difetos
Sinònimos e contràrios
topiligare,
tzancarrare,
tzanchitai
/
aprapiai,
atopigare,
intopare,
intopire,
irtopiligare
Frases
po tanti chi est cosa de papai e bufai, dhu bit beniu mancai atzópia atzópia!…◊ seu atzopiendi ca m'increscit unu pei
2.
in cuss’arti atzopiamu e apu cambiau trabballu
3.
sa pudheca non dh'apu prus bia si currit ancora o est atzopiara
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
rendre boiteux,
boiter
Ingresu
to limp
Ispagnolu
dejar cojo,
cojear
Italianu
azzoppare,
zoppicare
Tedescu
lahm werden,
hinken.
assorinài , vrb Definitzione
pònnere in su sole, assoliare, pigare sole
Sinònimos e contràrios
assobinai,
assoliae
Frases
ispànigat, su soli si àrtziat e sa caluxértula essit po assorinai
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
exposer au soleil
Ingresu
to expose to sunlight
Ispagnolu
solear
Italianu
espórre al sóle
Tedescu
in die Sonne legen.
assortài, assortàre , vrb Definitzione
fàere una sorte, un'issorta, una chedha, pònnere impare
Sinònimos e contràrios
acolondrare,
acorrae 1,
acorralai,
assodhiri,
assortí,
assortillai
Terminologia iscientìfica
pst
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
réunir
Ingresu
to gather
Ispagnolu
juntar
Italianu
riunire
Tedescu
sammeln.
assorteài , vrb: sortae Definitzione
tirare a sorte, fàere a billetes, a chie tocat tocat
Ètimu
spn.
Tradutziones
Frantzesu
tirer au sort
Ingresu
to choose by lot
Ispagnolu
sortear
Italianu
sorteggiare
Tedescu
auslosen.
assortí , vrb: assortie,
assortire,
assortiri,
assultire,
sortire Definitzione
fàere un'assorte, pònnere impare; nau de gente, aunire, atobiare, bènnere, o fàere atobiare a su matessi logu; nau de calecunu male, bènnere, lòmpere, ingòllere / zente assultida e de malas intrànnias = regortorzos e malos, aproviaus; èssere male assultidu = unu chi benit de fora, aproviau, pagu aggradéssiu
Sinònimos e contràrios
assodhiri,
assortai,
assortillai
/
abbogiare,
acodie,
acorrae 1,
addopare,
aproghilare,
assèndhere,
ghirare
/
bènnere,
capitare
Frases
bi tenzo duas berbeghes assortidas e no si cumprendhet de chie sunt ◊ ndi at assortiu su tallu ◊ cussos avassos cherent assurtidos a un'isterzu ◊ apo assultidu sas bacas a inoghe ◊ totus cussus sentza de trabballu chi assortant a pratza de crésia!
2.
no as a assortie candho ti at a pigae fàmene? ◊ chi is cuntzilleris no fetzant de mancu de assortiri ◊ no tzerrist, ca assortit genti! ◊ a innòi assortit sa genti po chistionai ◊ assultimus a s'oru de su prochile ◊ assortei unu momentedhu ca intendeis!
3.
stau ca ndi dh'assortit sa tubbercolosi! ◊ cussa mexina dhi serbit candu dh'assortit su daori de brenti ◊ a su póveru l'assurtit una ruta fintzas in su paris ◊ gei no at a assortí sa calentura a tui puru?!…◊ pessanne a cantu li fit assortitu li fit assénnitu s'ingadhintzu
4.
cussu est un'assurtidu, solu fizu de tita!
Tradutziones
Frantzesu
rassembler,
réunir
Ingresu
to assemble
Ispagnolu
reunir,
juntar
Italianu
adunare
Tedescu
zusammenrufen.
assotziài, assotziàre , vrb Definitzione
fàere un’assótziu, su si pònnere impare po fàere calecuna cosa a cumone
Sinònimos e contràrios
acumonai
Tradutziones
Frantzesu
réunir
Ingresu
to associate
Ispagnolu
asociar
Italianu
associare
Tedescu
vereinigen.
assubentài , vrb: assubentare,
assubrentare,
assuentai,
assuentare Definitzione
èssere o fàere a assúpidu, torrare àlidu coment'e chi unu apat curtu; pigare su subentu o fúria bentosa
Sinònimos e contràrios
acaugare,
addemare,
atanare,
irfodhiare,
isalidare,
scannai
/
assubrimare
Frases
su pipiu fiat assubentendu, cun cudhu sarragu mannu pariat donendu s'úrtimu respiru ◊ est arribbau a su monti assubentendu ◊ fiant assubentendu forti me is pesadas ◊ ses assuentendi ca fiast currendi ◊ si fiat assubrentau e isciopau puru ◊ seu giai assubentendi isceti a su pensamentu!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
devenir poussif
Ingresu
to become broken-winded
Ispagnolu
jadear,
enfermar de huélfago
Italianu
ansimare,
imbolsire
Tedescu
keuchen,
ermatten.
assuconài , vrb: assunconai,
atzuconai,
atzunconai,
sunconai,
tzuconai Definitzione
prànghere a suncutos, a assuconis, a meda de no pòdere mancu torrare àlidu; fàere moida coment'e assuconis
Sinònimos e contràrios
assungurtai,
assupedhare,
piànghere
Frases
assunconendi disisperau mi fia cuau in is lentzorus ◊ fiat prangendu e assunconendu coment'e unu pipiu ◊ su dolori dha fait atzuconai ◊ dh'at atzuconau che mortu
2.
est lómpiu apustis de totu una dí chi su trenu iat assunconau
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
sangloter
Ingresu
to sob
Ispagnolu
sollozar
Italianu
singultire
Tedescu
schluchzen.
assudhíre , vrb: sudhire* Definitzione
àere sudhos, arreolos, pentzamentos, impudu
Sinònimos e contràrios
acimbellai,
apinnicare,
insudhire,
apistichinzare
Frases
de me prus no ti assudhes!
Tradutziones
Frantzesu
se préoccuper
Ingresu
to worry
Ispagnolu
preocuparse
Italianu
preoccuparsi,
impensierirsi
Tedescu
sich Sorge machen.
assuermài , vrb Definitzione
cessare, fàere cessare o miminare, apasigare
Sinònimos e contràrios
abbacai,
abbambagare,
abblandai,
ammellare
/
assebiai,
assentulae,
assuzetare,
asutai
Frases
si ndi fiat arrísiu biendi su sennori assuermau a is afuetadas de giaja ◊ si assuermat su bentu, su prantu, su dolori ◊ de suncunas, is arrundonis s'assuermànt ◊ sa bolla de isciri de su pipiu no si assuermat ◊ assodhimindi in d-unu púniu de luxi e at a èssiri paxi, mi as a assuermai ◊ is carignus serbint po ti assuermai ◊ si no ti assuermas ti zúmiu un'iscavanada!
Tradutziones
Frantzesu
apaiser
Ingresu
to placate
Ispagnolu
aplacar
Italianu
placare
Tedescu
besänftigen.