Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

abèschere , vrb: aèschere, arvèschere 1, avèschere Definition prus che àteru dhu narant po arrèschere su papare o su bufare in su gúturu candho non est calandho a bia dereta e faet a tussire Synonyms e antonyms ammadèschere, arrancare, arrèghere, arrèschere, iscaussire, issaèschere, obèschere Sentences est mortu ca s'est avéschiu chin d-un'ossu de pruna Translations French entraver English to hinder, to go wrong Spanish atragantarse Italian inceppare, andare di traverso German steckenbleiben.

aggràu , nm Definition genia de ofesa manna Synonyms e antonyms afrenta, afrontu, aggràbiu, innóriu, inzenza Translations French tort, injure English wrong, insult Spanish agravio Italian tòrto, ingiùria German Unrecht, Beleidigung.

disintónu , nm Definition su no torrare apare o a tonu de sa boghe, cantandho; su èssere diferentes, su iscumpàrrere de una cosa posta apare cun calecun’àtera, su no èssere de acórdiu Synonyms e antonyms distonu, istonadura, stonadura / disacórdiu Etymon spn. desentono Translations French fausse note, dissonance English dissonance, wrong note Spanish desafinamiento, discordancia Italian stonatura, dissonanza German Falschsingen, Nichtübereinstimmung.

fadhídu , pps, agt: fadhitu, fadhiu, fallitu Definition de fadhire, fadhiri; chi est a su contràriu, chi no est postu giustu, o fintzes a bortas s’unu e a bortas s’àteru Synonyms e antonyms ibbagliadu | ctr. giustu Idioms csn: a bortas fadhidas = una borta s'unu, una borta s'àteru, a borta a borta; a dies, a chidas fadhidas = una emmo, s'àtera nono; corra fadhia = corros cale goi cale gai, unu diferente de s'àteru; fàghere una cosa a manu fadhida = cun sa manu isballiada, sa chi andat mali, chi si movit a sa parti chi no est sa sua; trobea a peis fadhius = trobea betada a unu pè de nanti e a unu de daisegus; fai moris fadhitus, a bias fadhitas = fàere a fadhitas, fàghere a ischiviu, andhare s'unu a cara a s'àteru faghindhe forchidhos, chentza si abbojare, colendhe in caminu o carrela diferente, o fintzas andhare a su matessi logu in caminos diferentes e chentza si abbojare Sentences mi so fadhidu: no fit custu su chi cheria leare ◊ apo fadhidu: cheria nàrrere custu, no cudhu 2. si a missa calchi bolta andhas, che mura fadhida, ne cuntegnu e ne rispetu, no cumprint a su pretzetu cantos cun tegus bi ndh'at ◊ mighi ti as postu s'iscarpa fadhida! ◊ mi so pérdidu… unu caminu fadhidu apo leadu! 3. s'ispuma de su mare a bortas fadhidas torrat a mie ◊ a seros fadhidos essiat a chircare carchi cosa ◊ "giualis fadhitus" est unu de is sinnus chi si faint a is animalis Translations French faux, erroné English wrong, inverted Spanish equivocado, invertido Italian sbagliato, invertito German verfehlt, falsch, umgekehrt.

ibbagliàdu , pps, agt: irballau Definition de ibbagliare; chi no est giustu, no est fatu comente tocat Synonyms e antonyms arradu, fadhidu | ctr. giustu Translations French erroné English wrong Spanish equivocado Italian errato, erròneo German falsch.

incaussài , vrb Definition nau de cosa chi s'ingurtit, àere dificurtade a passare in su gúturu; asciutare sa buca (nau de cosa chi si papat po s'efetu chi faet a sa buca, ca essit arrasposa) Synonyms e antonyms aèschere, arrèschere, incaussire Sentences a Sarbadori, comenti at biu sa pobidha, dh'incaussat su binu! 2. tengu sa buca totu incaussada de cussu cachi chi apu papau Translations French de travers English which goes the wrong way (said of food) Spanish atragantar Italian andare di travèrso (détto di cibo) German in die falsche Kehle kommen.

iscascedhàe, iscascedhài , vrb: iscassedhai, iscassedhare, iscassidhare, iscassellare, scascedhai Definition mòvere, essire de su giustu (nau fintzes de cumportamentu), no àere manu firma faendho una cosa, fàere unu movimentu pagu precisu, illascinare (e si narat fintzes de sa cosa chi si manígiat), fartare; fintzes betare de cuadhu Synonyms e antonyms allescinai, iscassedhire, mòere / millire Sentences fui seghendi a lepa, mi at iscassedhau sa manu e mi seu ingortu ◊ mi at iscassedhau sa manu: mi ndi apu ghetau tropu, de binu! ◊ pudendi in bíngia, si bit ca mi at iscassedhau sa manu e babbu si ndi est acatau ◊ nanca benias a is otu e funt is otu e mesu: iscassedhada s'ora ti est?! ◊ mi est iscassedhau s'ollu: immoi custa cosa est tropu cundia! 2. est iscassidhau in s'iscamedhadorju Etymon srd. Translations French déconner, jeter, démonter English to be wrong, to throw Spanish equivocarse, temblar, desmontar Italian sgarrare, sbalzare German nicht genau sein, nicht genau gehen, werfen.

iscunsertàre , vrb: iscuntzertai, iscuntzertare, iscusseltare, iscussertare, scuntretzai Definition guastare, fàere andhare male cosa cusserta, pònnere o fàere iscussertu, guastu, iscónciu, nau mescamente de machinàrios, organísimos e fintzes de sa mente, de sa salude, de is sentidos Synonyms e antonyms guastai, irgangalistae, irguastae, isconciare, iscuncetare, isordulare | ctr. acussertare, cuncodrai, cunsertare Sentences si bi at una pedra mala bos iscunsertat su muru (A.Isoni)◊ canno s'iscussertaiat su machinàriu de su rellotzu annaiat su frailàgliu a l'acontzare ◊ no fatas che cudhu chi leat su relozu a l'acontzare e l'iscussertat peus! ◊ sas manos si sunt fatas tremuleas, sos ossos si sunt totu iscussertados Etymon srd. Translations French abîmer, gâcher, détraquer English to spoil, to go wrong Spanish estropear Italian guastare, non funzionare German beschädigen, versagen.

iscunsértu , agt, nm: iscuntzertu, iscussertu, iscussestu Definition nau de unu, chi est maladióngiu; nau de un'aparíciu, de una màchina, chi no andhat, chi no funtzionat, chi at fatu iscónciu, guastu; nau de su tempus, chi est faendho malu, légiu; su guastu o neghe, dannu chi no lassat funtzionare a dovere calecuna cosa Synonyms e antonyms dissàntara, gastu 1, iscónciu, iscuncossu, iscunsertadu, maladióngiu, scuncordau | ctr. cunseltu Idioms csn: so iscussertu = seu scónciu, m'intendu mali; barra iscusselta = unu chi foedhat tropu e no a tonu Sentences unu rellozu iscussertu no marcat su tempus 2. si bi at calchi iscussertu lu reparas ◊ cussa màchina zughet iscussertu mannu e a l'acontzare mancu cumbenit ◊ s’iscussertu de sa limba sarda est comintzadu candho semus passados dae s’oralidade a sa cultura iscrita generalizada (S.Seu)◊ a ndhe faghent de iscussertu sos terremotos!… Etymon srd. Translations French en panne, détraqué, malade English spoiled, going wrong, sick Spanish estropeado, enfermo Italian guasto, non funzionante, ammalato German kaputt, krank.

istonadúra , nf Definition su no èssere a tonu o cuncordos Synonyms e antonyms disintonu, distonu Translations French fausse note English wrong note Spanish desafinación Italian stonatura German Detonieren.

obèschere , vrb: ovèschere Definition arrèschere in su gúturu, nau de sa cosa de papare chi no andhat a bia dereta e faet a tussire o chi s'ingurtit a trebballu / mi so obéschiu = m'est postu su mossu in bula, femu allupendimí Synonyms e antonyms abèschere, ammadèschere, arrancare, arrèghere, arrèschere, iscaussire / arròsciri Sentences si mi obeschet su pane de chiarju in s'obu de sa gorgobena (G.Delogu)◊ cudhu binu nche l'at ghetau a imboladura e azomai s'est obéschiu! 2. ma proite mi sichis a ingromorare, a obèschere solu a ti bíere acoconau, incolonconiu, barrosu? Translations French avaler de travers English to go the wrong way Spanish atragantarse Italian andare di travèrso (détto di cibo) German sich verschlucken, in die Falsche Kehle geraten.