abbadrinósu , agt Definizione nau de logu, chi est un'abbadrinu, chi dhue essit abba in tantos giassos Sinonimi e contrari benàtile, benatzosu Etimo srd.
abbadrínu abbadínu
abbadrúxa , nf: abbadúgine,
abbadúgia,
abbaduza Definizione
genia de abba chi si faet in is bubburucas de abbruxaduras o in is freaduras, in sa carre
Sinonimi e contrari
ealolga
/
abbaoga,
abbatiza,
acuadrulla
Frasi
in sas manos buscicas de abbaduza lis tet essire paris a sos callos (Gv.Piredda)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
transsudat (med),
transsudé
Inglese
transudated
Spagnolo
icor
Italiano
trasudato,
icóre
Tedesco
Transsudat.
abbàdu , pps, agt: abbatu,
abbau 1,
acuau Definizione
de abbare; nau de ccn., chi portat abba, nau fintzes in cobertantza de sa conca (crebedhos) po nàrrere chi dhue at machine o pagu cabu
2.
s'ortu l'at àpidu abbadu ca che fit intrendhe s'abba a passiu
3.
cun sa conca abbada chi portas, si est abbrugiada sa cassarola chi tenis in su fogu! ◊ conchi abbadu, no bi pessas a sas cosas, innantis de las fàghere, no?! ◊ chi no biat binu, ca dhi fait mali a su ciorbedhu abbau!…◊ tanti ge tenis s’arregoru ca su dotori ti at nau a dhu bufai acuau, su binu!…
Traduzioni
Francese
arrosé
Inglese
watered
Spagnolo
regado
Italiano
innaffiato
Tedesco
begoßen.
abbadúgia abbadrúxa
abbadúgine abbadrúxa
abbadúra , nf: acuadura Definizione
su abbare, sa manera de abbare; maladia de is brebès candho funt leadas a gremes
Sinonimi e contrari
abbada,
abbamentu,
arrusciada
/
abbarbuladura,
abbavera,
aranas,
bivera,
demma,
verusímini
Modi di dire
csn:
acuadura a istídhiu = zenia de abbadura fata in tubbos pro bi chèrrere pagu abba; abbadura a càssia = itl. idrotorace
Frasi
arratza de abbadura chi l'as fatu a s'ortu!…◊ li cheret fatu nessi duas abbaduras, a cussa cosa, ca sinono no bi creschet
2.
li faghet male néula e lentore e no si salvat dae s'abbadura: sas píndulas li dao a sa dejuna e si las curo no ndhe morit una (Gv.Piredda)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
arrosage,
distomatose
Inglese
sprinkling,
distomatosis
Spagnolo
riego,
distomatosis
Italiano
annaffiatura,
distomatòsi
Tedesco
Besprengung,
Leberegelkrankheit.
abbadúza abbadrúxa
abbàe, abbài , vrb: abbare,
abbari,
acuai Definizione
betare o lassare andhare s'abba a sa cosa prantada; betare abba a su binu, a su licore; portare su bestiàmene a bufare o giare a bufare a su bestiàmene
Sinonimi e contrari
arrusciai,
arrosiai,
arrosinai
Modi di dire
csn:
abbai, abbare a passiu = lassare andhare s'abba de posse sou in su terrinu, chentza èssere abbiada; abbare sas pudhas pioendhe = fai una cosa chi no serbit a nudha
Frasi
abbare s'ortu, sa prantaza, sos frores ◊ ndi tirat s'abba de unu putzu pro abbari s'ortu ◊ nosu fuedhaus a sa campidanesa ma naraus "abba" e "abbai"!
2.
abbare sas berbeghes, sos boes, s'àinu ◊ est andau a s'arriu po acuai su cuadhu ◊ su lupu e s'angioni fiant andaus a s'acuai a su própiu arriu ◊ a mi abbare andhao a logu de putzu ◊ seus abbendu su bestiàmini duas bortas sa dí
Etimo
ltn.
aquare
Traduzioni
Francese
irriguer,
arroser,
abreuver
Inglese
to irrigate,
to water
Spagnolo
regar,
aguar,
bautizar,
abrevar
Italiano
irrigare,
innaffiare,
abbeverare
Tedesco
bewässern,
begießen,
tränken.
abbaeràre , vrb Definizione abarrare coment'e atontau, incantau Sinonimi e contrari abbabballocai, abbrabbalucai, abbucallotare, ammammalucai, apampallucare Etimo srd.
abbaèta , nf Definizione una de is duas alas de sa teulada candho custa est fata a betare abba a duas bandhas Sinonimi e contrari pagnada, sproidórgiu Terminologia scientifica dmo.
abbàfidu , pps Definizione de abbàlere.
abbafròca , nf Definizione abba ammesturada cun froca, abbanibe, tra niandho e proendho segundhu sa temperadura Sinonimi e contrari frochita 1, niatzoloa, nibichedhu, ranzola, sarighedhu, solloca Etimo srd.
abbagadiàre , vrb: bagadiare Definizione
fàere bagadiu, fàere festa, no andhare a trebballare
Sinonimi e contrari
afestai
Frasi
su lunis m'abbagadio ca est printzípiu de chita, su martis so cossumita: no beto bucone a buca
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
prendre congé
Inglese
to take a day off
Spagnolo
estar de vacaciones
Italiano
celebrare il giórno festivo,
far vacanza
Tedesco
feiern.
abbagamundài , vrb Definizione fàere o essire bagamundhu Frasi custa picioca est abbagamundendisí: no mi praxit própriu! Etimo srd.
abbagantíu , nm: bacantinu Definizione tretu de terrenu buidu, chentza trebballau in oros de bíngia o àteru Sinonimi e contrari lascura, orada Etimo srd.
abbagànzu , nm: abbagazau Definizione pentzamentu, preocupatzione, pistighíngiu mannu Sinonimi e contrari pestighinzu Frasi murimenta in su ferru piús duru s'abbaganzu, s'afannu e sas penas imboligadas dae chentu cadenas pro chi si averet unu cras siguru! (G.Stara)◊ si ses collidore bonu, s'intrada de su trigu ti bastat pro no tennere abbagazu.
abbagàre , vrb Definizione
intrare su butone in sa baga o trau de unu trastu
Sinonimi e contrari
abbutonai
/
acaltzonare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
boutonner
Inglese
to button
Spagnolo
abrochar,
abotonar
Italiano
abbottonare
Tedesco
zuknöpfen.
abbagàzu abbagànzu
abbagianài , vrb: bagianai Definizione giare bàntidos Sinonimi e contrari abantai, alabai, alabantzai Etimo srd.