crèva chèba
crevédhu carbédhu
crévu chélviu
crèxa, créxia chégia
crexúra cesúra
crèze , nf Definizione chedhita de bestiàmene, tàgiu piticu / min. crezita Sinonimi e contrari arbutzu, arede, bama, cedha, grústiu, majone, retile, retolu, tàgiu, trighinzu Frasi nos amus paradu una crezita de berbeghes.
crèze 1 , nf: greza Definizione
cosa chi in is calidades si distinghet de un'àtera
Sinonimi e contrari
calidade,
genia,
iscera,
iscrípia,
paru
Frasi
su campu produet su laore cufromma a sa creze de su terrinu ◊ sos frutuàrios sunt de tantas crezes ◊ custu basolu est de duas crezes: cheret chirriadu su de semenare ◊ sas erbas bonas sunt de tantas crezes ◊ cuss'àrbure bogat fiores de creze mala chi iscóniat su fragu
Traduzioni
Francese
catégorie,
genre
Inglese
cathegory,
kind
Spagnolo
categoría,
género
Italiano
categorìa,
gènere
Tedesco
Kategorie,
Art.
cría , nf Definizione
genia de oighedhu piticu de calecunu millímetru chi ponent unos cantu bobbois (es. calagasu, musca, abe, tzintzigorru, e àteros), o fintzes su criare chi faent is pigiones; si narat fintzes po fedu, arratza (prus che àteru foedhandho a disprétziu)
Sinonimi e contrari
obu
/
arràcia,
iscrípia
Modi di dire
csn:
èssere in c., nadu de sos sèmenes = èssiri intzeurrau, nascendi, pillonendi; fai c. = parare ratza; èssere de bona, de mala c. = de arratza bona, mala; c. de pisci = su pischighedhu de naschidorzu
Frasi
su seisei ponet sa cria in sa foza de su càule ◊ su cocoi ponet sa cria suta de terra, addaghi est modhe ◊ custus pillonedhus dhus tengu po fai cria
2.
sas rúndhines beniant a domo mia ue fadiant su nidu e sa cria ◊ is pillonis faint niu e cria in dogna beranu ◊ sa pudha de comare andhat a domo anzena a fagher cria…
3.
bella cria, mih, cussos: si los fidas ti che furant totu! ◊ sa mallora nosu dha bolleus giovonedha po fai cria
4.
sa tula de su trigu semenadu est bell'e tudhida, est in crias ◊ est andhadu a bídere si su laore est in cria
Terminologia scientifica
crn
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
couvée,
germe
Inglese
clutch,
germ
Spagnolo
gusanito,
cría
Italiano
covata,
gèrme
Tedesco
Insektenei.
cría 1 , nf Definizione
pipiedha fémina, de naschidórgiu o fintzes prus matuchedha
Sinonimi e contrari
creadura,
ninna,
pipiedha
Etimo
spn.
cria
Traduzioni
Francese
enfant (s.f.)
Inglese
baby
Spagnolo
cría
Italiano
bimba
Tedesco
kleines Mädchen.
criadòra , agt: criatora Definizione nau de pudha, chi est criandho, chi criat meda Sinonimi e contrari criancianu Etimo srd.
Criadòre Creadòre
criadórgiu, criadórju, criadórzu, criadróxu , nm, agt: criatógliu,
criatorju Definizione
logu inue is pudhas andhant a fàere is oos; criadorzu dhu narant po criongianu puru
Sinonimi e contrari
niada
/
criancianu
Frasi
est afoginada in su giannile che una pudha sentza criadórgiu (A.Zedde)◊ sa pudha est chircandhe criatorju
2.
sunt pudhas bellas e criadorzas
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
nid de poules
Inglese
brooding nest
Spagnolo
ponedero,
ponedor
Italiano
nido dóve la gallina depone le uòva
Tedesco
Brutnest.
criàdu , pps, agt, nm: criau Definizione de criare; èssere in cria, tzeurrandho, naschindho (nau de is sèmenes, de su logu); coment'e nm., s'universu, su creau / cane criata = cane anzada, chi at fatu is callelledhus Sinonimi e contrari creadu 2. sa tanca est criada de comente at piópidu ◊ s'annada fiat mala: in cabudanni su sartu no fiat nimmancu criau e de erba no nd'iat crésciu 3. s'ojada bolat a nadu in su poju infinidu de su criadu (G.Fiori).
criadúra creadúra
criadúra 1 , nf Definizione
su serrare is aperturas a crae
Sinonimi e contrari
friscadura,
serradura,
tancadura
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
fermeture
Inglese
closing
Spagnolo
el atrancar
Italiano
chiusura
Tedesco
Schließen.
criaduràda , nf Definizione
atzione o fatura de criaduras, de pipios
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
puérilité
Inglese
puerility
Spagnolo
puerilidad
Italiano
puerilità
Tedesco
Kinderei.
criadurínu , agt Definizione
de criadura, de pipios / prànghere a c. = che unu pipiu.
Traduzioni
Italiano
infantile
criài , vrb: criare,
criari Definizione
fàere s'ou, nau de pudhas e pigiones; nau de àteros animales (ma fintzes de féminas), fàere su fedu, su criu; nau de is sèmenes, tzeurrare; po fàere nou, imbentare, fàere de su nudha, si narat puru, ma méngius, creai/creare, fintzes si est craru chi est su matessi vrb. / no cantat e no criat = nadu de unu, chi no narat nudha, chi est acoment'e nisciunus, fatu e lassadu
Sinonimi e contrari
agnare,
illierare
/
intzeurrai
Frasi
sas pudhas sunt totugantas criendhe ◊ sa pudha mia dogni die criat in sa de compare: no ndhe la poto isvitzare de peruna manera! ◊ ite arratza de pudha chi det èssere a criare un'ou goi mannu!
2.
si mi est criada sa fémina
3.
est una fada chi at criadu Deu ◊ su santu chi l'at criadu, si lu tenzo!…
4.
a sas primas abbas, in atunzu, comintzat a criare su pàsculu
Etimo
ltn.
creare
Traduzioni
Francese
pondre des œufs
Inglese
to make the egg
Spagnolo
poner los huevos
Italiano
fare l'uòvo
Tedesco
Eier legen.
criài 1 creàri
criajólu , agt Definizione nau de pudha, chi criat meda Sinonimi e contrari criancianu Frasi tenimus unu grústiu de pudhas criajolas Etimo srd.