leínsu , avb Definizione andai a l. = pigaresidha míghiri míghiri, a lecuancas, tropu abbellu.
leisciòne , nf: lescione,
lessione,
lessioni,
letzione,
liscione Definizione
cosa, argumentu chi s'ispiegat po dhu cumprèndhere e imparare s'àteru
Frasi
diventes un'ispertu professore chi a méigos fatas leiscione ◊ dare no dia chèrrere a su bentu custa lescione chi so dendhe a tie ◊ custa est una de is úrtimas cosa chi tocat a iscriri po sa lessioni
Traduzioni
Francese
leçon
Inglese
lesson
Spagnolo
lección,
clase
Italiano
lezióne
Tedesco
Lektion,
Unterricht,
Stunde,
Vorlesung (Univ.).
léit! lébidi!
leitànu , agt Definizione
nau de ccn., chi acostumat a èssere tropu delicau in is maneras de fàere, arrespetosu in manera esagerada e chentza bisóngiu; fintzes alligru
Sinonimi e contrari
melindrosu,
modosu
2.
no est paghe leitana sa chi chirco! ◊ su pudhu est cantendhe leitanu
Cognomi e Proverbi
smb:
Leitanu
Traduzioni
Francese
minaudier,
maniéré
Inglese
maudlin
Spagnolo
melindroso
Italiano
svenévole
Tedesco
geziert.
léitu , agt Definizione chi ischit, chi est istudiau Sinonimi e contrari ischípidu / istudiadu Frasi tue chi ses léitu za l'as a ischire! (G.M.Cabras)
léju , nm Definizione
dónnia e css. pische pitichedhu, de naschidórgiu
Sinonimi e contrari
lesi,
sodhiscu
Traduzioni
Francese
alevin
Inglese
alevin
Spagnolo
alevín
Italiano
avannòtto
Tedesco
Fischbrut,
Setzling.
lèlla , nf Definizione in cobertantza, sa natura de s'ómine mescamente candho est morta, dormia, lenta Sinonimi e contrari minca Frasi ma cusse a ne giuchet de lella o che a sas féminas est? 2. fit imbriagu a lella ◊ est macu che lella.
lèlle , nm Definizione (fintzes lelledhu) foedhu chi si narat po unu pagu sàbiu, o chi si cumportat cun pagu sabiesa Sinonimi e contrari lodhe 1, macotu Frasi cussu est unu lelle, no ndhe faghet una de zudu! ◊ custu lelle macu no andhat mancu a fune! ◊ póveru isentu, póveru lelle: l'ant furriadu a su revessu e mancu si ndhe abbizat!
lellèdha , nf Definizione foedhandho de o cun pisedhos, sa natura de s'ómine Sinonimi e contrari bichiriola, billotu, chichia, pichiriola, picita, pilledha, pillighita, puzonedha, tórrina Etimo srd.
lellózu , nm: arrellógiu, errelógiu, lerógiu, lorozu, orellozu, rellozu* Definizione aparíciu fatu po marcare su tempus, is oras / un'ora de l. = un'ora pertzisa, iscumbatada abbaidendhe su rellozu.
léllu , nm Definizione cane, in su chistionare de is pipios Sinonimi e contrari lellei*.
lellúju , nm Definizione est su contràriu de su godheju (Albergoni, Pan'e mele, 18)/ za b'est vonu su godheju!… = b'at lelluju.
léltzu , agt, nm: lertzu, lerzu Definizione chi o chie portat is ogos trotos Sinonimi e contrari chertzu, lértzinu Frasi gighet s'oju lertzu.
lélu! , bvrb Definizione lea + lu: lèalu, pigadhu; lelos! = pigadhus!
lèma , nf: lemmas Definizione sa filetadura de su mascu o fusu de sa prentza; àstulas de pedra ue s'orroca si aperit, in is filaduras; donniuna de is duas alas de su nasu, o fintzes de s'ispina de is cardos: in is travas, donniunu de is duos ferros chi aperint e serrant a inghíriu de su cambúciu; is pilos chi pendhent a un'ala e àtera de sa conca; in cobertantza, trassas, imbodhigos, cosa chi si narat tanti de s'iscabbúllere de unu Sinonimi e contrari barbígias, brutzera / nàstula 1 / arraghèscia, iscusa Modi di dire csn: a lema a lema chi… = a manu a manu chi…; apèrrere sas lemas = allutai is origas, ascurtai bèni Frasi cuss'abba essit dae sas lemas de una roca ◊ li fichiat sos ojos che lemas de frúschina 2. aiat in mente de fàghere unu discursu difítzile e isvoligadu cun chentu lemas, ma posca at timidu chi l'apataiant in calchi modu cun su professore ◊ at iscontzadu totu boghendhe sa lema chi no fit istadu fatu bene ◊ a lema a lema chi caminas gheta una perdixedha po agatai sa bia a sa torrada!
lembréchinu , nm: limbríchinu Sinonimi e contrari sitziringoni, tilingione Terminologia scientifica crp.
lemenàlzu, lemenàrju, leminàrgiu , nm: leminarzu,
limenarju,
liminàrgiu,
liminarju,
liminarzu,
liminaxi,
liminaxu,
lumenàgliu,
lumenalzu,
lumenarju,
lumenarzu,
lumenàrgiu,
luminàrgiu,
luminarzu,
luminaxu Definizione
su tretu inue si passat in sa porta (ma a logos est fintzes su travone de una porta)
Sinonimi e contrari
briminaxu,
cumenarzu,
gennile,
minaxi,
nemenaxu,
riminale,
terminaxi
/
cdh. triminili
Frasi
iscàmpia a su lumenarju e abbérgua it'est su bandhu! ◊ dhu poniant in su liminaxu de s'enna a pediri s'elemúsina ◊ istaiat un'ora manna in su luminarzu isetendhe ◊ in custu leminarzu teracos de una vida bi at zumpau! ◊ fit brincandhe su lemenarju de sa gianna ◊ intra, ello in su liminarzu abbarras?!◊ si seent in su leminàrgiu de sa domu o peri in camminu ◊ at agatau sa mamma aspetendudedha in su liminaxu ◊ chi custa cosa no l'iscat mancu su liminarzu de sa ghenna!
2.
cussu lemenarzu est de chercu
Terminologia scientifica
dmo
Etimo
ltn.
*liminarium
Traduzioni
Francese
seuil,
pas
Inglese
threshold
Spagnolo
umbral
Italiano
limitare
Tedesco
Schwelle.
lèmma , nm Definizione dónnia síngulu foedhu de unu vocabbolàriu o de unu ditzionàriu contau una borta sola e postu coment'e in lista o elencu in órdine alfabbéticu, precisau cun s'inditu de totu su chi dhu pertocat: acentu tónicu, categoria grammaticale, variantes, significau e àteru Sinonimi e contrari paràgula.