liadòrza leadòrza
liadróxu , nm Definizione su tretu inue in is errios si leat s'abba a cora, s’iscassat in su andhare e si faet intrare a unu possessu Sinonimi e contrari cassiadorju, leada 2. s'arruaxu at serrau su bacu fendi a liadroxu e s'àcua at segau a manu manca Etimo srd.
liàdu leàdu
liàdu 2 , agt Definizione nau de ccn., chi est postu de capedhu, chi giughet su bonete postu in conca Sinonimi e contrari | ctr. illiadu, illionzadu.
liadúra , nf: ligadura Definizione
acapiadura, prus che àteru cosidura o incolladura chi si faet a is pàginas de is libbros po dhas poderare bene impare cun sa cobertina; si narat de is annoigadòrgios tra duos arremos de sa carena; pinzos de conca (mucadore, bonete); si narat fintzes de una genia de meighina a brebos, fatúgiu, in s'idea de acapiare s'àteru
Sinonimi e contrari
liantza,
prendhidura
/
cdh. liamu
/
annodricadorju,
annuadórgiu,
innoigadórgiu
/
fatúgiu,
mazina
| ctr.
isorbidura
2.
sunt sos ossos meos fiacados a fortza de su tantu patimentu, in cada ligadura irgiotulados
4.
est coment'e chi ti apant fatu carchi fatuzu, carchi ligadura chi ti at aprantadu su coro e sa mente
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
liage,
reliure,
remboîtage
Inglese
binding
Spagnolo
atadura,
encuadernación,
ligamento
Italiano
legatura,
rilegatura
Tedesco
Binden,
Einband.
liàga , nf: gliaga Definizione
malandra, genia de male (de segada, de freadura, de abbruxadura) chi in sa carena ndhe iscarràgiat sa carre bia; in cobertantza, unu malu a baliare, chie est de istrobbu che s'orrúngia
Sinonimi e contrari
freadura,
piae,
piaga
Frasi
ti apu a ungi is liagas cun s'ollu de is seti virtudis! ◊ is liagas de Cristus funta cincu
2.
bell'àtara liaga, cussu!…
Terminologia scientifica
mld
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
plaie,
ulcère
Inglese
ulcer,
sore
Spagnolo
llaga
Italiano
piaga,
úlcera
Tedesco
Ulkus,
Wunde.
liagài , vrb: agliagai, gliagai* Definizione apèrrere o fàere liagas, freaduras Sinonimi e contrari apiagare, apragastare, friai.
liagàu , pps, agt: gliagadu Definizione de liagai; chi portat calecuna liaga, chi est totu liagas / terra liagara de su sicoi = abberta, tzacada Sinonimi e contrari malandrau Frasi miràculos si biesint in tzegos, surdos, liagados ◊ gasi totu liagada ti poniat in presone.
liài , vrb: liare,
ligai,
ligare Definizione
acapiare cun calecunu lióngiu, ma mescamente acapiare bestimentu cun is corros de su bestimentu etotu (es. sa tiazola, su muncadore), o fintzes ammontare sa conca, aderetzare is pilos; rfl. chínghere; fàere una genia de meighina, fatúgiu, acapiare cun is brebos
Sinonimi e contrari
acapiae,
alliongiae,
prèndhere
| ctr.
isòlbere,
isprèndhere
Modi di dire
csn:
liai ogu = pònnere ogru; liai bèni fuedhendu = fàghere unu chistionu ladinu, bene fatu, chi benit a concruos; ligai perda in anedhu = incrastare ranu de prendha in anedhu
Frasi
candho si nch'est ischidadu, si est sapunadu, si at liadu sa berrita a tortu e at carrigadu s'archibbusu ◊ liadí sa bulla de sa camisa aintru de is cratzonis!
2.
lis at nau sos berbos, a sos canes, pro los ligare ◊ cussu daori depit èssi ogu chi dhi ant liau!
Traduzioni
Francese
lier
Inglese
to tie
Spagnolo
atar
Italiano
legare
Tedesco
binden.
liài 1 leài
liàma làma
liàma 1 làma 2
liaméntu , nm Definizione su liare, acapiare a brebos Sinonimi e contrari pigamentu, prendhidura Frasi fait sa mexina de su liamentu de s'ogu Etimo srd.
liàndru leàndru
liàntza , nf Sinonimi e contrari liadura.
liànu , agt: glianu* Definizione chi no est forte, nau mescamente de sa manera de fàere o de èssere / còghere sa cosa a fogu l. = a fogu lenu, brandhu Sinonimi e contrari lenu, pàsidu, pianu 1.
liànua , nf, nm: alliàuna,
gliàuna,
liàuna,
liàuni,
liàunu Definizione
fógliu, pígiu fine de ferru o àteru metallu, prus che àteru istangiau; genia de istrégiu
Sinonimi e contrari
allàinu,
lama,
lamiera,
làuna,
olgiàuna
2.
toca, aciapa su liàuni de mulli! ◊ at fatu una liàuna de drucis ◊ s'àcua fiat in su liàunu
Etimo
ctl.
llauna
Traduzioni
Francese
fer-blanc,
bidon
Inglese
tin
Spagnolo
hojalata
Italiano
latta
Tedesco
Blech,
Kanister,
Dose.
liàre liài
líaru , agt: lieru,
líeru Definizione
su significau de su foedhu fut antigamente cussu de líbberu, nau de su serbidore chi s'iscabbulliat de su mere, fut a contu suu in totu e gosàt de totu is diritos: como dhu narant pruschetotu de frutu, de gente, de animale chi no tenet neghe peruna, chi est bellu sanu; si narat in su sensu de líbberu e in su sensu de deretu puru, ténneru (nau de matas e fintzes de gente)
Sinonimi e contrari
daretu,
sanu,
síncaru
/
líbberu
| ctr.
demmu,
mantzadu,
neciadu
Frasi
frutuàriu lieru ◊ no est ómine lieru, cussu, no: est sempre curendhe! ◊ su catigadore est betzu, sicu ma lieru ◊ est fémina gentile e risulana, liera e bella
2.
sentidus lierus ◊ s'àbbile atzuda e liera costoit su nidu in punta de sa rundha ◊ candho líera apo a èssere dae impignos bi apo a bènnere che monza in Terra Santa
3.
mama mia a otanta annos fuit líara che pinna e che zughiat cantaganta unu sacu de patata subra su cúcuru (Z.A.Cappai)◊ su biadu de babbu candho fiat birde fiat líeru che canna
Etimo
ltn.
liber, libera
Traduzioni
Francese
intègre,
sain
Inglese
integral
Spagnolo
íntegro
Italiano
ìntegro
Tedesco
unversehrt.