màscala , nf: màscula Definizione apertura (un'isperrada) chi si faet in sa gunnedha, prus che àteru a destra ma a parte de ananti, po intrare sa manu a sa busciaca (chi is féminas ponent acapiada in chintzu asuta de sa gunnedha) Sinonimi e contrari foltighesa Frasi no fit semper chi sa mama o su babbu fint lestros a ghetare sa manu a sa màscula pro bocare dinare dae buzaca ◊ si compudat sa màscula si zuchiat sa corona Etimo srdn.
mascamènte, mascamènti , avb: mascamenti,
mescalimente,
mescamente,
mescamenta,
mescomente Definizione
prus che àteru, bolet nàrrere po su prus, su prus de is bortas
Sinonimi e contrari
assimas,
mascas,
prusatotu
Frasi
sos cadhos, sos boes, mescamente in s'istiu, si moent meda ca sa musca no los dassat in pasu ◊ no sunt totus de un'idea ebbia, mescalimente cudhos coturones chi ant preparadu sos binos noos
Traduzioni
Francese
surtout,
spécialement
Inglese
especially
Spagnolo
sobre todo,
en especial
Italiano
soprattutto,
massimaménte,
specialménte
Tedesco
vor allem.
mascangànnu , nm: maschinganna,
maschingannu Definizione
mascu de ingannu, genia de mostru (pegus naschiu istrupiau), su dimóniu; fintzes una genia de móvia o chinnida chi trampat a chie est in crica de aciapare a un'àteru
Sinonimi e contrari
immostre,
mastringannu,
mostre
/
demóniu
Modi di dire
csn:
leare a unu a maschingannu = trampare, leare s'àteru cun iscusas a ingannu; maschinganna (morisca) = marighedha de carrúciu, morisca créschida in mesu de sa tàula
Frasi
abba e aera sunt pienos de àligas e ferenos, essint maladias noas, sos pegos aultint o anzant mascangannos ◊ unu pastore una note at biu una grannu colunna altzannosi de terra e at pentzau ca cussu fiat Maschinganna ◊ su maschinganna essit in figura de mascu de brebè, de boe niedhu…
Traduzioni
Francese
trompeur
Inglese
deceiver,
deceiving move,
dribbling
Spagnolo
engañador,
movimiento engañador
Italiano
ingannatóre,
mòssa ingannatrice
Tedesco
Betrüger,
Finte.
mascàra , nf Definizione su chi abbarrat de s'abbruxadura, genia de cosa niedha chi faet su fumu; genia de tinta a frigare in prabaristas is féminas po bellesa Sinonimi e contrari fodhine, fumàdigu, sintziedhu, titibedhu Frasi tocat a ndi bogai sa mascara de su fumajolu, chi no pighit fogu ◊ sa fumiada de sa funderia est imbrutendi su celu cun sa mascara Etimo ctl. mascara.
màscara , nf: màschera Definizione
persona carotada a carrasegare, mascarandho; sa faciola chi si ponent in divertera; genia de amparu de pònnere a nasu e buca po no lassare passare gasos toscosos (m. antiggàs) o àteru chi noghet, o fintzes po badrare is ogos sardandho / genias de màscara: brutas o butudos (totu iscorriadas, cun corros, intzintziedhadas, bestias cun pedhes de animale e a bisura de animales); límpias (carotadas ma chentza pàrrere cosa mala); màscara de cadhu (nau de unu) = isfaciu; mascaredha = fintzes marioleta, buratinu
Sinonimi e contrari
trusu
/
bisera,
caratza,
carota
Frasi
los at pretzetaos a ballare chin àteras màscheras, no a solos ◊ si bestit de màscara cun is bestiris de sa mulleri ◊ at bénnidu màscaras a domo, ma no si sunt iscaratzadas a las connòschere ◊ is màscaras bestias de mamutzones, cun casidhos corrudos, càrrigas de sonàgias, faiant fuire su fedighedhu
2.
eandhe màscara de cadhu, cussu!
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
masque
Inglese
mask,
maschera
Spagnolo
máscara,
disfraz
Italiano
persóna mascherata,
màschera
Tedesco
Maske,
Verkleidung,
Kostüm,
Larve,
Maske,
Larve.
mascaràda , nf Definizione
su mascarare
Sinonimi e contrari
carotada,
maimonada,
trusada
Frasi
issu no mancat a nisciuna mascarada, de sa prima a s'úrtima
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
mascarade
Inglese
masquerade
Spagnolo
mascarada
Italiano
mascherata
Tedesco
Maskerade.
mascaràdu , pps, agt: mascaratu Definizione
de mascarare; chi portat o dhi ant postu sa caratza, sa faciola, o est bestiu a màscara; chi dh'ant pigau a befa
Sinonimi e contrari
caratzadu,
carotadu,
faciolau
2.
su mascaradu mannu, aite a ti mandhare, a tie, chi ti leant a befe totugantos?!
Traduzioni
Francese
masqué
Inglese
masked
Spagnolo
disfrazado
Italiano
mascherato
Tedesco
maskiert,
verkleidet.
mascaradúra , nf Sinonimi e contrari
afacioladura
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
masquage
Inglese
masking
Spagnolo
enmascaramiento
Italiano
mascheratura
Tedesco
Maskierung.
mascaràre , vrb: ammascherai,
mascherai Definizione
bistire a màscara, pònnere sa faciola prus che àteru po ispàssiu
Sinonimi e contrari
carotare,
trusare
Frasi
che sunt mascarendhe, sunt essidos a sos ballos ◊ a bi mascarades ocannu?
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
masquer,
se masquer,
se déguiser en (travestirsi da)
Inglese
to mask
Spagnolo
disfrazarse
Italiano
mascherare
Tedesco
maskieren,
verkleidern.
mascaràtu mascaràdu
mascàre , vrb Definizione
papare, bufare, o giare a papare, a bufare, fintzes a candho si ndhe tenet gana, fintzes a s'intèndhere prenos, fintzes a èssere a istògomo prenu: si podet nàrrere fintzes de àteru, in su sensu de orròschere, de no ndhe tènnere prus gana o bisóngiu, de no ndhe padire prus, de calecuna cosa; podet bòllere nàrrere fintzes a cricare o provare de fàere ccn. cosa, isceberare s'ora ibballiada, ch'istrobbat is àteros; a logos dhu narant po chistire, pònnere abbandha, pigare e bogare de mesu, apartare / mascare s'ogru a ccn. = pàrrere bellu, bonu
Sinonimi e contrari
assevare,
atatare,
atzibbare,
inciuciare,
satzai
/
assansiare
/
istransire,
trancire,
tròtzere
| ctr.
irfamigare
Frasi
su giú si est mascadu de pira ◊ candho sa robba si est mascada si est corcada ◊ apo drommidu própiu bene, mi so mascadu de sonnu!
2.
si ti ponzo manu a fuste ti ndhe masco! ◊ si est mascadu de sonnu ca at drommidu tota note ◊ sa terra, de cantu est mascada de abba, est boghendhe fintzas sos benos
3.
mih no ti masches de intrare a domo, no! ◊ già si l'at mascada s'ora de bènnere a domo, a mesanote!…◊ za bi l’at mascadu s’ogru cussa zòvana!…
4.
apu mascau su casu in sa búgia (R.Sardella)◊ Antonieta at mascau su pane de saba in su frigoríferu ◊ su chi abbarrat in custa pàgina atibbat ancora o est de mascare?
Traduzioni
Francese
rassasier
Inglese
to sate
Spagnolo
saciar
Italiano
saziare,
satollare,
saturare
Tedesco
sättigen.
mascaríglia , nf Definizione
faciola, cosa chi si ponet po no lassare bíere sa cara: a logos, fintzes fachile po su molente, fatu cun duos istampos po dhu bestire in is origas de s'animale; ispediente po no adduire
Sinonimi e contrari
màscara
/
fachile
Frasi
fit feu che cane: - Malevadadu, naraiat sa zente pibiosa, arratza de mascaríglia chi li at postu sa mama! ◊ bos apo a pònnere una mascaríglia chi azis a pàrrere màscheras de befe!
2.
pro annórios ti apo sevadu in s'aficu de un'abboju, ma onzi die fit noa sa mascaríglia
Etimo
spn.
mascarilla
Traduzioni
Francese
masque
Inglese
mask
Spagnolo
máscara
Italiano
màschera
Tedesco
Maske.
mascarína , nf, nm: mascarinu Definizione
s'ala de ananti de un'iscarpa, sa chi ammontat sa punta de su pei, e mescamente tira de pedhe in pitzu de su bruncale o impena
Sinonimi e contrari
bruncale,
impena,
puntera,
runcale,
tígia
Etimo
itl.t
mascherina
Traduzioni
Francese
paton
Inglese
toe cap
Spagnolo
empeine
Italiano
spuntèrbo
Tedesco
Vorderkappe.
mascarinàre , vrb Definizione aconciare, torrare a fàere su mascarinu Etimo srd.
mascarínu mascarína
mascarónzu , nm Definizione
su mascarare, su essire mascaraos
Sinonimi e contrari
ammascheramentu,
mascarada
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
déguisement
Inglese
masquerade
Spagnolo
mascarada
Italiano
mascheraménto
Tedesco
Verkleidung.
mascarósu , agt Definizione
prenu de tzintziedhu, de fumàdigu, chi est totu mascara
Sinonimi e contrari
fodhinosu,
fumadigosu,
titibedhosu,
tzintzidhosu
Etimo
ctl.
mascarós
Traduzioni
Francese
fuligineux
Inglese
sooty
Spagnolo
fuliginoso
Italiano
fuligginóso
Tedesco
rußig.
mascaróti , nm Definizione prus che àteru, persona afaciolada, mamutzone Sinonimi e contrari màscara Frasi li ant dau su "Frimma!" duos mascarotis in bervechina chin sas socas a ambucodhu e sos lovros in manos.
mascartzòne , agt, nm: mascatzone Definizione chi o chie est un'arga, persona de pigare a disprétziu, chie si cumportat male meda Sinonimi e contrari argamile, ascamile, farabbutu Etimo itl. mascalzone.
màscas , avb: amesche, mesca, mesche, mesches, meschi Definizione prus che àteru, prus a totu Sinonimi e contrari assimas, mascamente, prusatotu Frasi in custu no mi as dadu dispiaghere, mesches ca mai ti desi unu disgustu ◊ àteros pitzinnos, mesca sos prus mannos, zocaiant a fúbbalu ◊ mesche su fizu già est rébula bona! ◊ peschi li do sa benénnida, mesche pro su chi mi at fatu?!… Etimo ctl. més que més.