A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

màscala , nf: màscula Definitzione apertura (un'isperrada) chi si faet in sa gunnedha, prus che àteru a destra ma a parte de ananti, po intrare sa manu a sa busciaca (chi is féminas ponent acapiada in chintzu asuta de sa gunnedha) Sinònimos e contràrios foltighesa Frases no fit semper chi sa mama o su babbu fint lestros a ghetare sa manu a sa màscula pro bocare dinare dae buzaca ◊ si compudat sa màscula si zuchiat sa corona Ètimu srdn.

mascamènte, mascamènti , avb: mascamenti, mescalimente, mescamente, mescamenta, mescomente Definitzione prus che àteru, bolet nàrrere po su prus, su prus de is bortas Sinònimos e contràrios assimas, mascas, prusatotu Frases sos cadhos, sos boes, mescamente in s'istiu, si moent meda ca sa musca no los dassat in pasu ◊ no sunt totus de un'idea ebbia, mescalimente cudhos coturones chi ant preparadu sos binos noos Tradutziones Frantzesu surtout, spécialement Ingresu especially Ispagnolu sobre todo, en especial Italianu soprattutto, massimaménte, specialménte Tedescu vor allem.

mascangànnu , nm: maschinganna, maschingannu Definitzione mascu de ingannu, genia de mostru (pegus naschiu istrupiau), su dimóniu; fintzes una genia de móvia o chinnida chi trampat a chie est in crica de aciapare a un'àteru Sinònimos e contràrios immostre, mastringannu, mostre / demóniu Maneras de nàrrere csn: leare a unu a maschingannu = trampare, leare s'àteru cun iscusas a ingannu; maschinganna (morisca) = marighedha de carrúciu, morisca créschida in mesu de sa tàula Frases abba e aera sunt pienos de àligas e ferenos, essint maladias noas, sos pegos aultint o anzant mascangannos ◊ unu pastore una note at biu una grannu colunna altzannosi de terra e at pentzau ca cussu fiat Maschinganna ◊ su maschinganna essit in figura de mascu de brebè, de boe niedhu… Tradutziones Frantzesu trompeur Ingresu deceiver, deceiving move, dribbling Ispagnolu engañador, movimiento engañador Italianu ingannatóre, mòssa ingannatrice Tedescu Betrüger, Finte.

mascàra , nf Definitzione su chi abbarrat de s'abbruxadura, genia de cosa niedha chi faet su fumu; genia de tinta a frigare in prabaristas is féminas po bellesa Sinònimos e contràrios fodhine, fumàdigu, sintziedhu, titibedhu Frases tocat a ndi bogai sa mascara de su fumajolu, chi no pighit fogu ◊ sa fumiada de sa funderia est imbrutendi su celu cun sa mascara Ètimu ctl. mascara.

màscara , nf: màschera Definitzione persona carotada a carrasegare, mascarandho; sa faciola chi si ponent in divertera; genia de amparu de pònnere a nasu e buca po no lassare passare gasos toscosos (m. antiggàs) o àteru chi noghet, o fintzes po badrare is ogos sardandho / genias de màscara: brutas o butudos (totu iscorriadas, cun corros, intzintziedhadas, bestias cun pedhes de animale e a bisura de animales); límpias (carotadas ma chentza pàrrere cosa mala); màscara de cadhu (nau de unu) = isfaciu; mascaredha = fintzes marioleta, buratinu Sinònimos e contràrios trusu / bisera, caratza, carota Frases los at pretzetaos a ballare chin àteras màscheras, no a solos ◊ si bestit de màscara cun is bestiris de sa mulleri ◊ at bénnidu màscaras a domo, ma no si sunt iscaratzadas a las connòschere ◊ is màscaras bestias de mamutzones, cun casidhos corrudos, càrrigas de sonàgias, faiant fuire su fedighedhu 2. eandhe màscara de cadhu, cussu! Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu masque Ingresu mask, maschera Ispagnolu máscara, disfraz Italianu persóna mascherata, màschera Tedescu Maske, Verkleidung, Kostüm, Larve, Maske, Larve.

mascaràda , nf Definitzione su mascarare Sinònimos e contràrios carotada, maimonada, trusada Frases issu no mancat a nisciuna mascarada, de sa prima a s'úrtima Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu mascarade Ingresu masquerade Ispagnolu mascarada Italianu mascherata Tedescu Maskerade.

mascaràdu , pps, agt: mascaratu Definitzione de mascarare; chi portat o dhi ant postu sa caratza, sa faciola, o est bestiu a màscara; chi dh'ant pigau a befa Sinònimos e contràrios caratzadu, carotadu, faciolau 2. su mascaradu mannu, aite a ti mandhare, a tie, chi ti leant a befe totugantos?! Tradutziones Frantzesu masqué Ingresu masked Ispagnolu disfrazado Italianu mascherato Tedescu maskiert, verkleidet.

mascaradúra , nf Sinònimos e contràrios afacioladura Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu masquage Ingresu masking Ispagnolu enmascaramiento Italianu mascheratura Tedescu Maskierung.

mascaràre , vrb: ammascherai, mascherai Definitzione bistire a màscara, pònnere sa faciola prus che àteru po ispàssiu Sinònimos e contràrios carotare, trusare Frases che sunt mascarendhe, sunt essidos a sos ballos ◊ a bi mascarades ocannu? Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu masquer, se masquer, se déguiser en (travestirsi da) Ingresu to mask Ispagnolu disfrazarse Italianu mascherare Tedescu maskieren, verkleidern.

mascaràtu mascaràdu

mascàre , vrb Definitzione papare, bufare, o giare a papare, a bufare, fintzes a candho si ndhe tenet gana, fintzes a s'intèndhere prenos, fintzes a èssere a istògomo prenu: si podet nàrrere fintzes de àteru, in su sensu de orròschere, de no ndhe tènnere prus gana o bisóngiu, de no ndhe padire prus, de calecuna cosa; podet bòllere nàrrere fintzes a cricare o provare de fàere ccn. cosa, isceberare s'ora ibballiada, ch'istrobbat is àteros; a logos dhu narant po chistire, pònnere abbandha, pigare e bogare de mesu, apartare / mascare s'ogru a ccn. = pàrrere bellu, bonu Sinònimos e contràrios assevare, atatare, atzibbare, inciuciare, satzai / assansiare / istransire, trancire, tròtzere | ctr. irfamigare Frases su giú si est mascadu de pira ◊ candho sa robba si est mascada si est corcada ◊ apo drommidu própiu bene, mi so mascadu de sonnu! 2. si ti ponzo manu a fuste ti ndhe masco! ◊ si est mascadu de sonnu ca at drommidu tota note ◊ sa terra, de cantu est mascada de abba, est boghendhe fintzas sos benos 3. mih no ti masches de intrare a domo, no! ◊ già si l'at mascada s'ora de bènnere a domo, a mesanote!…◊ za bi l’at mascadu s’ogru cussa zòvana!… 4. apu mascau su casu in sa búgia (R.Sardella)◊ Antonieta at mascau su pane de saba in su frigoríferu ◊ su chi abbarrat in custa pàgina atibbat ancora o est de mascare? Tradutziones Frantzesu rassasier Ingresu to sate Ispagnolu saciar Italianu saziare, satollare, saturare Tedescu sättigen.

mascaríglia , nf Definitzione faciola, cosa chi si ponet po no lassare bíere sa cara: a logos, fintzes fachile po su molente, fatu cun duos istampos po dhu bestire in is origas de s'animale; ispediente po no adduire Sinònimos e contràrios màscara / fachile Frases fit feu che cane: - Malevadadu, naraiat sa zente pibiosa, arratza de mascaríglia chi li at postu sa mama! ◊ bos apo a pònnere una mascaríglia chi azis a pàrrere màscheras de befe! 2. pro annórios ti apo sevadu in s'aficu de un'abboju, ma onzi die fit noa sa mascaríglia Ètimu spn. mascarilla Tradutziones Frantzesu masque Ingresu mask Ispagnolu máscara Italianu màschera Tedescu Maske.

mascarína , nf, nm: mascarinu Definitzione s'ala de ananti de un'iscarpa, sa chi ammontat sa punta de su pei, e mescamente tira de pedhe in pitzu de su bruncale o impena Sinònimos e contràrios bruncale, impena, puntera, runcale, tígia Ètimu itl.t mascherina Tradutziones Frantzesu paton Ingresu toe cap Ispagnolu empeine Italianu spuntèrbo Tedescu Vorderkappe.

mascarinàre , vrb Definitzione aconciare, torrare a fàere su mascarinu Ètimu srd.

mascarínu mascarína

mascarónzu , nm Definitzione su mascarare, su essire mascaraos Sinònimos e contràrios ammascheramentu, mascarada Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu déguisement Ingresu masquerade Ispagnolu mascarada Italianu mascheraménto Tedescu Verkleidung.

mascarósu , agt Definitzione prenu de tzintziedhu, de fumàdigu, chi est totu mascara Sinònimos e contràrios fodhinosu, fumadigosu, titibedhosu, tzintzidhosu Ètimu ctl. mascarós Tradutziones Frantzesu fuligineux Ingresu sooty Ispagnolu fuliginoso Italianu fuligginóso Tedescu rußig.

mascaróti , nm Definitzione prus che àteru, persona afaciolada, mamutzone Sinònimos e contràrios màscara Frases li ant dau su "Frimma!" duos mascarotis in bervechina chin sas socas a ambucodhu e sos lovros in manos.

mascartzòne , agt, nm: mascatzone Definitzione chi o chie est un'arga, persona de pigare a disprétziu, chie si cumportat male meda Sinònimos e contràrios argamile, ascamile, farabbutu Ètimu itl. mascalzone.

màscas , avb: amesche, mesca, mesche, mesches, meschi Definitzione prus che àteru, prus a totu Sinònimos e contràrios assimas, mascamente, prusatotu Frases in custu no mi as dadu dispiaghere, mesches ca mai ti desi unu disgustu ◊ àteros pitzinnos, mesca sos prus mannos, zocaiant a fúbbalu ◊ mesche su fizu già est rébula bona! ◊ peschi li do sa benénnida, mesche pro su chi mi at fatu?!… Ètimu ctl. més que més.