muntédhu mantèdha 1
muntènnere mantènnere
muntésu , pps, agt Definizione de muntènnere Sinonimi e contrari agguantau, apompiau / firmu | ctr. iscapu Frasi si cherias podias andhare: chie ti at muntesu?! 2. in cuss'iscala fala muntesu, no ruas!
muntícru montícru
muntidhàda, muntidhàta mantedhàda
muntígiu montícru
muntíre , vrb: mutire 1,
mutiri Definizione
cramare, tzerriare a unu, foedhare naendho su númene de unu po dhu fàere bènnere, po chi ascurtet o fatzat atentzione; nàrrere, bogare foedhu; a logos, fintzes torrare àlidu
Sinonimi e contrari
atzerriai,
ciamare,
lamai
/
faedhare,
nàrrere
/
muscire
/
alenare
| ctr.
cagliare,
citire
Frasi
bae e mútila! ◊ est dae tandho chi ti so mutindhe e no mi rispondhes! ◊ cantos ndh'as bistu chen'isperu mutindhe a disisperu unu suncurru! ◊ muteimidhu su dotori! ◊ sa campanedha mutit po sa minsa de mangianu o sa funsione de merie
2.
istabat chentza mutire peràula cun sos de domo ◊ candho liu apo nau, issos che sunt falaos che dae s'àghera, no mutiant, ma apustis si ndhe sunt cuntentaos ◊ unu tempus su mortu lu tutabant in terra e nemos mutiat nudha ◊ no at mutiu mancu isperu
Etimo
ltn.
muttire
Traduzioni
Francese
appeler
Inglese
to call
Spagnolo
llamar
Italiano
chiamare
Tedesco
rufen.
muntíxu montícru
muntoàre mantovàre
muntonàgliu, muntonàlzu, muntonàrgiu , nm: muntonarzu,
muntriaxu,
muntronaxu,
muntruaxu,
mutonaxu Definizione
muntone mannu de ladamíngiu e mescamente de àliga, logu inue si che imbolat s'àliga e totu is cosas de fuliare; fintzes logu chentza allichidiu, chentza contivigiare, brutu, betau apare
Sinonimi e contrari
abbrutadórgiu,
agrile,
aligàgiu,
aligurru
/
cdh. muntinàgiu
Modi di dire
csn:
arga de muntonarzu (nau a menisprésiu a unu) = malu, donau a fai mali, disgratziau, trevessu; ammuntonare arga de sete muntonàglios a unu = narrerendheli de onzi colore
Frasi
su muntonàgliu est prenu de bascaràmene ◊ castiei su muntronaxu chi nc'est in custa domu! ◊ totue nos sunt carrazendhe sos muntonarzos ◊ is muntonàglios… in dógnia bidha ci passaiaus ne dhue iat unu ◊ su cómudu fiat adoru de su muntruaxu…◊ sa cosa mala a su muntonàrgiu! ◊ chi dh'emu tentu dèu, cussu capedhu iat biu su muntronaxu!
2.
dontzi via lu pissichiat pro su bufu e l'ammuntonaiat arga de sete muntonàglios! ◊ arga de muntonarzu chi no est àteru, a mi che furare totu!…
Cognomi e Proverbi
prb:
s'àliga currit a su muntronaxu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
fosse aux ordures,
fumier,
écurie
Inglese
rubbish dump
Spagnolo
basurero,
vertedero
Italiano
mondezzàio
Tedesco
Schuttabladeplatz,
Müllabladeplatz,
schmutziger Ort,
Stall.
muntonarjàri , nm: muntonarzari Definizione puzone trinu, de turra, de palatu, pigione múrinu o murinatzu Sinonimi e contrari afuràrgiu, brufulàgiu, craculeu, fruferarzu, frufurinu, poforinu, trinedha, tziria Terminologia scientifica pzn, passer hispaniolensis Etimo srd.
muntonàrju muntonàgliu
muntonarzàri muntonarjàri
muntonarzínu , agt Definizione chi est de muntonàrgiu, chi faet in is muntonàrgios Sinonimi e contrari muntonili Frasi in cuss'ortu est terra bona, terra niedha muntonarzina Etimo srd.
muntonàrzu muntonàgliu
muntòne, muntòni , nm: mutoni Definizione
massa de vàrias cosas o fintzes cantidade de una matessi cosa posta totu impare, coment'e a fàere a cúcuru, a bisura de monte, betada una apitzu de s'àtera; dhu narant fintzes in su sensu de meda, cantidade manna
Sinonimi e contrari
barone 1,
partoxu,
remealzu
/
barrigada,
meda
Modi di dire
csn:
rúere a unu muntone, a cúcuru muntone = a una fasche, totugantos paris; falare a unu muntone = rúere de mala manera, a istràmpidu, de no si pòdere abbàlere
Frasi
muntone de pedra, de trigu, de palla, de foza, de linna, de carramatzinas, de àliga ◊ mi at contadu unu muntone de cosas ◊ bi aiat unu muntone de zente ◊ parit unu procu in muntoni de fà ◊ collide s'olia e ponide a muntone! ◊ fai unu mutonedhu de braxa anati de su forru!◊ pòbora ispiga, a ita ses torrada: oi donant su trigu a mutonis a is procus, crupa de is leis de sa CEE!
2.
petzi mi che sapo in terra a unu muntone, irdaossadu che cuba betza ◊ ponzant frenu a sos chi sunt distruindhe su logu, prima de mòrrere a cúcuru muntone!
Cognomi e Proverbi
smb:
Muntone, Muntoni
Etimo
itl.
montone
Traduzioni
Francese
tas
Inglese
heap,
pile
Spagnolo
montón,
pila
Italiano
mùcchio,
cùmulo
Tedesco
Haufen.
muntonía , nf Definizione
fatas o cosas de malitziosos, de malos e trasseris
Sinonimi e contrari
birbanténtzia,
birbantésimu,
malíscia,
trastulléntzia
Traduzioni
Francese
friponnerie,
gredinerie
Inglese
knavery
Spagnolo
bribonada
Italiano
birbanterìa
Tedesco
Gaunerei.
muntoníli , agt Definizione nau de terra, chi est coment'e a farra e grassa Sinonimi e contrari muntonarzinu Etimo srd.
muntonínu , nm Definizione
pedhe de mascu brebeghinu
Traduzioni
Francese
cuir de mouton,
basane
Inglese
ram skin
Spagnolo
piel de musmón
Italiano
pèlle di montóne
Tedesco
Schafleder.
muntrecàgliu mudecràrju