nàdu 1 , pps, agt, nm: natu,
nau Definizione
de nàrrere: est incurtzau de naradu e s'impreat fintzes in su sensu de sa cosa chi si narat mescamente coment'e contu o díciu
Sinonimi e contrari
narau
/
contadu,
nada
2.
ca fit ómine de savímene, chin pacas paràulas vene natas los poniat totu a sa muta
3.
de su nau a su fatu nc'est grandu diferéntzia
Traduzioni
Francese
dit,
dicton
Inglese
said,
told,
known as,
saying
Spagnolo
dicho
Italiano
détto
Tedesco
gesagt,
gennant,
geheißen.
nàdu 2 nàdru
nàe , nf: nai 1 Definizione
parte de una mata, cambu mannu, grussu, ma parte cussu puru is cambos prus mannos / min. naigedha, naighedha, naissola
Sinonimi e contrari
arrampu,
bratu,
cambu
Modi di dire
csn:
èssere nae dorta = (nadu de unu) èssere ramu tortu, trevessu, chi no afilat a deretu, chi fait de conca de cussu e no ascurtat s'arrexoni
Frasi
s'àrbure est barriada gai a meda chi zughet sas naes dórchidas ◊ sa linna a nae si campionat a fasche ◊ si est sicada sa nae fozida
Cognomi e Proverbi
smb:
(De)ssanai, (De)ssanay
Terminologia scientifica
rbr
Traduzioni
Francese
branche
Inglese
branch
Spagnolo
rama
Italiano
ramo
Tedesco
Ast.
nàe 1 , nf: nai 2,
nave,
navi Definizione
mezu mannu de trasportu po andhare in mare de pòdere ingòllere cosa e gente meda, o fintzes fruniu de armamentos a iscopu de gherra / sa parte de fundhu inue si ponet su gàrrigu = pajolu; fai s'àrburi de sa nai = fàghere s'àrbure ritza (inartare ambos peis ponendho in terra amdaduas manos)
Sinonimi e contrari
bastimentu,
nabiu
Frasi
sa nae blindhada resistit a sos siluros ◊ in altu mare pone nae e tòrrandhe cun pesu ricu! (Limbaresu)◊ tet àere pontes in totu sos mares e naes peri totu sos trainos…◊ si est postu in tróglia pro agatare duos postos in sa nae ◊ s'intras in su mare a vela isparta che afundhas cun sa nae! (M.Murenu)◊ s'istrasura iat traghillau sa navi: fut impossíbbili arresisti a su bentu ◊ su bentu at istorradu sas naves
Terminologia scientifica
trps
Etimo
ltn.
nave(m)
Traduzioni
Francese
navire
Inglese
boat
Spagnolo
barco,
buque
Italiano
nave
Tedesco
Schiff.
nàe 2 , nf Definizione totu su corpus de un'animale Sinonimi e contrari carena, carenale Frasi ite ndhe as, boe, chi tanta poténtzia ti at dadu sa natura e tanta nae candho tropu est sa tua passiéntzia? (B.Sini)
naèra , nf Definizione genia de cosa (duas) chi essit asuta de sa barra (in su gúturu) a crabas e brebès e abbarrat pendhendho coment'e lorinchinu, unu a cad'ala Sinonimi e contrari nàcara 1.
nàera , nf: nàiri 1, nària Definizione sinnu de bestiàmene: un'intaca o segada de mesu de s'origa (a bortas in ambas) a s'oru, a denanti (n. ananti) o a desegus (n. avatu) o fintzes fadhias o trevessas (in d-un'origa a denanti, in s'àtera apalas) e deosi abbarrat coment'e un'unga de origa pendhendho Cognomi e Proverbi smb: Naria Terminologia scientifica pst.
nàfata , nf Definizione genia de ógiu chi si bogat de su petróliu, bonu coment'e carburante po motores a iscópiu a duos tempos o fintzes po abbruxare Frasi m'infastidiat su fragu de sa nàfata, sa frúsia de is portas e su tremuleu de is finestrinus.
nafatalína , nf Definizione genia de sustàntzia bianca, fragosa, chi bogant de su carbone fóssile o de su catramu, impreada mescamente po no lassare pònnere sa tega a s'orrobba téssia chistia Frasi cussus tzerpius chi si papant s'arrobba dhus podis isperdi cun sa nafatalina.
nàfra , nf Definizione navra*, ma nau in su sensu de marcu, sinnale de abbruxadura in sa pedhe.
nafrútza , nf Frasi est un'erba meghinosa chi assimbizat a sa margaridarza, o a sa nafrutza (Frau-Puddu) Terminologia scientifica rbc.
nagiòla naciòla
nài , vrb: narai Definizione s'impreat in su sensu de bogare foedhu, foedhare bastat chi siat, ma mescamente precisandho is foedhos o chistionu chi si faet e fintzes in su sensu de torrare foedhu a una pregonta: sa coniugatzione est sa matessi de nàrrere / est a nai = benit a nai, est a isciri, coment'e a nàrrere, itl. cioè Sinonimi e contrari faedhare / nàrrere* / arraspundi | ctr. cagliare, citire Frasi nara sa cosa acoment'est, no neris fàulas! ◊ cussu no tenit ita nai ◊ dognunu narat sa sua ◊ su nai mi nc'est passada s'ora!…◊ in bidha mia neus diasi!
nài 1 nàe
nài 2 nàe 1
naíbbulu , nm Definizione
cosa chi si narat, manera de nàrrere, fintzes contighedhu curiosu
Sinonimi e contrari
naranara,
naravèglia
Frasi
at a èssiri finas capitau a s'ischèsciri fuedhus e naíbbulus passendusí su contu de s'unu a s'atru (G.Desogus)
Traduzioni
Francese
anedocte
Inglese
anecdote
Spagnolo
anécdota
Italiano
anèddoto
Tedesco
Anekdote.
nàica , nf Definizione puntedhu chi si ponet a is naes de is matas càrrigas a meda de frutu po no si ndhe segare Sinonimi e contrari frucàrgiu Etimo srd.
nàidi , nf: nàira,
nàiri Definizione
genia de arracadas o figas chi essint in su tzugu, asuta, prus acanta a su gúturu, a crabas e brebès e abbarrant pendhendho che duos lorinchinos
Sinonimi e contrari
nabras*,
nàcara 1
Cognomi e Proverbi
smb:
Nairi
Traduzioni
Francese
gourmette
Inglese
curb
Spagnolo
barba
Italiano
barbazzale,
téttola
Tedesco
Bart,
Ziegenbart.
naidúra , nf Definizione su nàrrere, manera de nàrrere Sinonimi e contrari naradura* Frasi a naidura nant: A mi che tirare su lutu a candho seo morta!
naigàre , vrb: navigai,
navigare Definizione
andhare o cúrrere in mare apertu, in nave, ma fintzes andhare bastat chi siat in logu largu o mannu che a su mare
Frasi
nàigant in abbas pagu giaras ◊ sa barca m'est bortulada in su mezus navigare!
2.
est naighendhe in su mare de sa bundhànscia
Traduzioni
Francese
naviguer
Inglese
to sail
Spagnolo
navegar
Italiano
navigare
Tedesco
zu Wasser fahren,
segeln.