A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

nàdu 1 , pps, agt, nm: natu, nau Definitzione de nàrrere: est incurtzau de naradu e s'impreat fintzes in su sensu de sa cosa chi si narat mescamente coment'e contu o díciu Sinònimos e contràrios narau / contadu, nada 2. ca fit ómine de savímene, chin pacas paràulas vene natas los poniat totu a sa muta 3. de su nau a su fatu nc'est grandu diferéntzia Tradutziones Frantzesu dit, dicton Ingresu said, told, known as, saying Ispagnolu dicho Italianu détto Tedescu gesagt, gennant, geheißen.

nàdu 2 nàdru

nàe , nf: nai 1 Definitzione parte de una mata, cambu mannu, grussu, ma parte cussu puru is cambos prus mannos / min. naigedha, naighedha, naissola Sinònimos e contràrios arrampu, bratu, cambu Maneras de nàrrere csn: èssere nae dorta = (nadu de unu) èssere ramu tortu, trevessu, chi no afilat a deretu, chi fait de conca de cussu e no ascurtat s'arrexoni Frases s'àrbure est barriada gai a meda chi zughet sas naes dórchidas ◊ sa linna a nae si campionat a fasche ◊ si est sicada sa nae fozida Sambenados e Provèrbios smb: (De)ssanai, (De)ssanay Terminologia iscientìfica rbr Tradutziones Frantzesu branche Ingresu branch Ispagnolu rama Italianu ramo Tedescu Ast.

nàe 1 , nf: nai 2, nave, navi Definitzione mezu mannu de trasportu po andhare in mare de pòdere ingòllere cosa e gente meda, o fintzes fruniu de armamentos a iscopu de gherra / sa parte de fundhu inue si ponet su gàrrigu = pajolu; fai s'àrburi de sa nai = fàghere s'àrbure ritza (inartare ambos peis ponendho in terra amdaduas manos) Sinònimos e contràrios bastimentu, nabiu Frases sa nae blindhada resistit a sos siluros ◊ in altu mare pone nae e tòrrandhe cun pesu ricu! (Limbaresu)◊ tet àere pontes in totu sos mares e naes peri totu sos trainos…◊ si est postu in tróglia pro agatare duos postos in sa nae ◊ s'intras in su mare a vela isparta che afundhas cun sa nae! (M.Murenu)◊ s'istrasura iat traghillau sa navi: fut impossíbbili arresisti a su bentu ◊ su bentu at istorradu sas naves Terminologia iscientìfica trps Ètimu ltn. nave(m) Tradutziones Frantzesu navire Ingresu boat Ispagnolu barco, buque Italianu nave Tedescu Schiff.

nàe 2 , nf Definitzione totu su corpus de un'animale Sinònimos e contràrios carena, carenale Frases ite ndhe as, boe, chi tanta poténtzia ti at dadu sa natura e tanta nae candho tropu est sa tua passiéntzia? (B.Sini)

naèra , nf Definitzione genia de cosa (duas) chi essit asuta de sa barra (in su gúturu) a crabas e brebès e abbarrat pendhendho coment'e lorinchinu, unu a cad'ala Sinònimos e contràrios nàcara 1.

nàera , nf: nàiri 1, nària Definitzione sinnu de bestiàmene: un'intaca o segada de mesu de s'origa (a bortas in ambas) a s'oru, a denanti (n. ananti) o a desegus (n. avatu) o fintzes fadhias o trevessas (in d-un'origa a denanti, in s'àtera apalas) e deosi abbarrat coment'e un'unga de origa pendhendho Sambenados e Provèrbios smb: Naria Terminologia iscientìfica pst.

nàfata , nf Definitzione genia de ógiu chi si bogat de su petróliu, bonu coment'e carburante po motores a iscópiu a duos tempos o fintzes po abbruxare Frases m'infastidiat su fragu de sa nàfata, sa frúsia de is portas e su tremuleu de is finestrinus.

nafatalína , nf Definitzione genia de sustàntzia bianca, fragosa, chi bogant de su carbone fóssile o de su catramu, impreada mescamente po no lassare pònnere sa tega a s'orrobba téssia chistia Frases cussus tzerpius chi si papant s'arrobba dhus podis isperdi cun sa nafatalina.

nàfra , nf Definitzione navra*, ma nau in su sensu de marcu, sinnale de abbruxadura in sa pedhe.

nafrútza , nf Frases est un'erba meghinosa chi assimbizat a sa margaridarza, o a sa nafrutza (Frau-Puddu) Terminologia iscientìfica rbc.

nagiòla naciòla

nài , vrb: narai Definitzione s'impreat in su sensu de bogare foedhu, foedhare bastat chi siat, ma mescamente precisandho is foedhos o chistionu chi si faet e fintzes in su sensu de torrare foedhu a una pregonta: sa coniugatzione est sa matessi de nàrrere / est a nai = benit a nai, est a isciri, coment'e a nàrrere, itl. cioè Sinònimos e contràrios faedhare / nàrrere* / arraspundi | ctr. cagliare, citire Frases nara sa cosa acoment'est, no neris fàulas! ◊ cussu no tenit ita nai ◊ dognunu narat sa sua ◊ su nai mi nc'est passada s'ora!…◊ in bidha mia neus diasi!

nài 1 nàe

nài 2 nàe 1

naíbbulu , nm Definitzione cosa chi si narat, manera de nàrrere, fintzes contighedhu curiosu Sinònimos e contràrios naranara, naravèglia Frases at a èssiri finas capitau a s'ischèsciri fuedhus e naíbbulus passendusí su contu de s'unu a s'atru (G.Desogus) Tradutziones Frantzesu anedocte Ingresu anecdote Ispagnolu anécdota Italianu anèddoto Tedescu Anekdote.

nàica , nf Definitzione puntedhu chi si ponet a is naes de is matas càrrigas a meda de frutu po no si ndhe segare Sinònimos e contràrios frucàrgiu Ètimu srd.

nàidi , nf: nàira, nàiri Definitzione genia de arracadas o figas chi essint in su tzugu, asuta, prus acanta a su gúturu, a crabas e brebès e abbarrant pendhendho che duos lorinchinos Sinònimos e contràrios nabras*, nàcara 1 Sambenados e Provèrbios smb: Nairi Tradutziones Frantzesu gourmette Ingresu curb Ispagnolu barba Italianu barbazzale, téttola Tedescu Bart, Ziegenbart.

naidúra , nf Definitzione su nàrrere, manera de nàrrere Sinònimos e contràrios naradura* Frases a naidura nant: A mi che tirare su lutu a candho seo morta!

naigàre , vrb: navigai, navigare Definitzione andhare o cúrrere in mare apertu, in nave, ma fintzes andhare bastat chi siat in logu largu o mannu che a su mare Frases nàigant in abbas pagu giaras ◊ sa barca m'est bortulada in su mezus navigare! 2. est naighendhe in su mare de sa bundhànscia Tradutziones Frantzesu naviguer Ingresu to sail Ispagnolu navegar Italianu navigare Tedescu zu Wasser fahren, segeln.