prunetínu , agt: bronetinu* Definizione genia de asulu cotu, chi est in colore de pruna Sinonimi e contrari biaitu, blau, bleu, méschinu.
prunètza pronítza
pruníca proínca
prunigèdha , nf, nm: pruniscedha,
prunischedha,
prunischedhu,
prunisedha,
prunissedha,
prunixedha,
prunixedhu Definizione
(mata e frutu) genia de pruna areste, chi faet a tupighedhas a crispione, arrasposas, totu ispina longa e bogat una genia de pruna pitichedhedha, a pibionedhu, de colore asulu càrrigu candho est cota
Sinonimi e contrari
annàgiu,
priuschedha,
prunatzonca,
pronitza
/
ttrs. prunitzedha
Frasi
immoi no seus fuedhendu de prunixedha e ni de corastidha ◊ s'àinu che passat friga friga de molas de prunischedha ◊ sunt matas bàscias sa murta, su prunixedhu, su murdegu ◊ prunixedha e piricocu dhoi at in bidha mia
Terminologia scientifica
mt, Prunus spinosa
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
prunellier
Inglese
wild plum tree
Spagnolo
endrino
Italiano
prugno selvàtico
Tedesco
Schlehbusch.
prunigrísti prunagrísta
prunínca proínca
prunírtzu pronítza
prunísca , nf Frasi sa reuledha chi sonaiat intro de su coro che cuaiat s'amargura indurcànnemi su cracu che mele de prunisca (M.Dui)
pruniscèdha, prunischèdha, prunischédhu prunigèdha
prunischédhula , nf Definizione prunischedha, nau fintzes po calisiògiat frutu pichininiu de matas arestes Frasi a manigare agataiat calchi prunischédhula aspronza de matas ispinosas Etimo srd.
prunisèdha, prunissèdha prunigèdha
prunítza pronítza
prunitzàgiu, prunitzàrju, prunitzàrzu pronitzàrzu
prunítzu pronítza
prúniu proíne
prunixèdha, prunixédhu prunigèdha
prunughélvinu , nm Sinonimi e contrari ispinasanta 2, teria Terminologia scientifica mt, Calicotome spinosa Etimo srd.
prunúntzia pronúntzia
prúnzu , nm: pugnu,
púngiu,
púniu,
puntzu,
punzu Definizione
sa manu serrada a istrintu; cropu giau a manu serrada; su tanti de cosa chi si podet pigare in sa manu coment'e umprindho, cosa paga / min. punzedhu, punzichedhu
Sinonimi e contrari
bucicone,
ilbrunzigone,
pinnegosu,
puini
/
puinada
/
impuinada
/
manuza 1
/
pagu
Modi di dire
csn:
fàgheresi a unu punzu (nadu de zente, de bestiàmine) = atuturàresi, collíresi paris acurtzu meda, fàgheresi a unu muntone coment'e timindhe, pro salarzu; punzu de casu = pischedhu; èssere chin su coro afissu che punzu = timindhe meda, isarcadu; (nadu de una cosa, de unu fàghere) èssere che a iscúdere unu punzu a s'ària = debbadas, chentza profetu, totu nudha; iscúteresi punzos assutos = pentíresi, impudàresi tropu tardu
Frasi
mi at colpadu a pedra in punzu
2.
za si los iscudent sos punzos a bentre, sos parentes, candho morit! ◊ a punzos e a bucicones mi l'ant totu degogliada (G.Ruzzone)◊ sucediat murrúngiu e a bortas dha finiant a púngios puru! ◊ sichiat a iscútere cata bete puntzu!…
3.
cun punzos de castanza mugorada ti che passas su tempus ◊ amus semenadu unu punzu de trigu ◊ aciungi unu púniu de sali a s'àcua! ◊ l'at porriu unu punzedhu de casu e pacos panes ◊ ant carrigau tres piras de pane carasau e tres punzos de casu
4.
giuchiat sos ocros maturos cant'e su puntzu ◊ sas berbeghes si sunt salarzadas e fatas a unu punzu ◊ su pisedhu, chin s'assuconu in ogros e chin su coro afissu che punzu, insedheit su borricu e truveit a conca a bidha (M.Pinna)◊ su chi est sutzessu at fatu su logu a unu punzu ◊ ih, sa zente a unu punzu si est fata coment'est essida sa boghe de su dannu
5.
Antoni at batiu unu punzu de casu cràpinu e una frossella de recotu
Traduzioni
Francese
poing
Inglese
fist,
punch
Spagnolo
puño
Italiano
pugno
Tedesco
Faust,
Faustschlag.
prúpa , nf: pulpa,
purpa Definizione
sa parte modhe de sa carre e de sa petza, foras s'ossu, su grassu e is nérbios, solu músculu: si narat fintzes de sa parte chi si papat de unos cantu frutuàrios, de sa parte prus modhe fintzes de àteru (es. pane); in cobertantza, sa parte méngius de is cosas o chistiones, ue dhue at de gosare / prupa de nuxi = chibu; prupa de s'anca = piscioni
Sinonimi e contrari
| ctr.
ossu
Modi di dire
csn:
prupa sciuga = purpa neta, solu purpa; betàresi (a una cosa) a purpas (àterue: a burbas) mortas = betàresi tzegos tzegos, atacare o leare a s'airada chentza fàghere contu de perígulu, de dannu, de birgonza e gai; segai prupa e ossus, fuedhendi = fuedhai a istruncadura, sentza de arrispetu, sentza de delicadesa
Frasi
si còmporas peta, abbàida unu cantu cun purpa meda ◊ sa purpa de su barracoco ispítzigat de s'ossu ◊ sa tunina in iscàtula est isceti pulpa
2.
chie si màndhigat sas pulpas si màndhighet sos ossos! ◊ mairu miu dónnia fuedhu chi narat ndi tirat prupas e ossus! ◊ sos puliticantes si betant a purpas mortas che astores a tempus de los votare!
Etimo
ltn.
pulpa
Traduzioni
Francese
pulpe
Inglese
flesh
Spagnolo
pulpa
Italiano
pólpa
Tedesco
Fleisch,
Fruchtfleisch.