peillòne , nm, agt Definizione pei mannu meda, chi o chie portat peis mannos Sinonimi e contrari pedudu Frasi de chi'est custu peillone? Etimo srd.
peilóngu , nm Definizione una genia de pastudrèmini: dhu narant puru carcàngiu longu Sinonimi e contrari cannajoni Terminologia scientifica rba, Elytrigia repens Etimo srd.
peincanédhu, peincarchédhu, peincarèdha, peincarédhu , nm: peinconedhu, penconedhu, piancaredhu, pincanedhu, pincaredhu Definizione genia de giogu: si faent in terra unos tres cricos, duas casellas o pratzitas, un'àteru cricu e àteras bàtoro casellas (a grughe), si tirat una pedrighedha ladita (brestiedha, tallatza) e si brínchidat a unu pei (sàrtidu a camba assobada) de unu cricu (o casella) a s'àteru ispostandho sa pedrighedha e chentza pònnere su pei in is síngias de làcana tra casella e casella / andai a pincaredhu, fai su p. = andhare brinchitendhe a unu pè chentza si muntènnere a logu; camminai a pincaredhu = topi topi Sinonimi e contrari ancabita, peditzopu, tzàncaru Frasi is pipius giogànt meda a pincaredhu e arguai a chini no arrispetàt sa régula! ◊ is piciochedhus a merí andastis a giogai a penconedhu 2. a brínchios poto andhare intas a peincarchedhu ◊ su piciochedhu est torrau sartendi a peincanedhu, cun su didu isconchedhau ◊ si cumènciat faendho a piancaredhu su giru de sa càmpana Terminologia scientifica ggs.
peinchédhu , nm Definizione
peighedhu, pei piticu, pei de pipiu
Sinonimi e contrari
pedighedhu,
peúnculu
Traduzioni
Francese
petit pied
Inglese
small foot
Spagnolo
pie pequeño
Italiano
piedino
Tedesco
Füßchen.
peinconédhu peincanédhu
peintzócu , nm Sinonimi e contrari ancabita, peditzopu, peincanedhu Etimo srd.
peistànti , nm Definizione bàrdia a tipu militare, firma, prantada, sèmpere a sa lerta / billai a p. Sinonimi e contrari bàrdia Frasi no essendudenci perunu serróngiu, su pastori depiat billai a peistanti dí e noti.
peíta , nf Definizione posta de pei, su singiale chi abbarrat in terra de comente at passau gente o animales Sinonimi e contrari addromu, apeicu, arrasta, arrestallu, frata, ilmina, peada, trata Frasi nàrami sa fromma de sas peitas e ti naro de chie sunt sas botes ◊ in terra bi sunt sas peitas de unu cadhu Cognomi e Proverbi smb: Peita, Peitas, Peitta Etimo srd.
peitàre , vrb Definizione iscúdere is peis a terra, nau de animales Sinonimi e contrari aterrinai, cadramissare, marrare, marrascedhai Etimo srd.
peitólzu , nm Definizione loghighedhu istrintu, su tantighedhu de dhue càbere is peis, in istrintu Frasi si caminat e si passizat coment'e pudhas in d-unu peitolzu (G.Elies).
peitròtus , agt Definizione guastu, chi tenet pecu a peis, chi dhos portat unu pagu furriaos, trotos Frasi cussu macu peitrotus, unu piríciu ispaciau!… Etimo srd.
peixédhu pedighédhu
pejòne pasòni
pejoraméntu , nm: peoramentu Definizione
su andhare de male in peus de calecuna cosa
Sinonimi e contrari
aggravamentu,
aggravu,
impeoramentu,
malescimentu,
pejoria,
peoru
| ctr.
imbonimentu,
mediada
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
aggravation
Inglese
worsening
Spagnolo
empeoramiento
Italiano
peggioraménto
Tedesco
Verschlechterung.
pejoràre , vrb: peorai,
peorare,
peurai Definizione
andhare male, de male in peus
Sinonimi e contrari
aggravae,
impeorai,
impeusare
| ctr.
megliorai,
imbonire
Frasi
si torrat s'iberru sos purmones suos pejorant ◊ muzere mia fuit andhandhe e peorandhe, sas dólimas semper creschindhe ◊ pómpia chi sa cosa podet pejorare! ◊ biendhe su frade pejorau li dispiachiat de no poder fàchere nudha ◊ sa tucada de sa fiza at pejorau su male de sa mama ◊ sa salude sua est semper pejorandhe
Traduzioni
Francese
empirer
Inglese
to worsen
Spagnolo
empeorar
Italiano
peggiorare
Tedesco
verschlechtern.
pejoría , nf: peoria,
peuria Definizione
su andhare peus de is cosas: est candho incrueschet unu male
Sinonimi e contrari
aggravamentu,
aggravu,
impeoramentu,
malescimentu,
pejoramentu,
peoru
/
cdh. pigiuria
| ctr.
imbonimentu,
mediada
Frasi
sos males sunt semper in pejoria
Etimo
spn.
peoría
Traduzioni
Francese
aggravation
Inglese
worsening
Spagnolo
empeoramiento
Italiano
peggioraménto
Tedesco
Verschlechterung.
péjus , agt, avb: peus Definizione
foedhu chi ponet a paragone malu cun malu, male cun male: chi o cosa chi est de calidades o in cunditziones prus malas; chi andhat o faet in contràriu, male prus de cantu est o prus de innanti, in manera prus pagu bona / a/c. no càmbiat mai mancu coment’e agt. (su, sa, is, sas, sos peus + nm./nf.) e podet pigare s'avb. prus; si narat fintzes coment'e pron.
Sinonimi e contrari
| ctr.
méglius
Modi di dire
csn:
a peus chi…, peus e peus = male e peus chi…; fai mali po peus = fàghere male e peus, malepeus
Frasi
cussos fint sos annos peus de s'emigratzione ◊ tue puru, su peus chi bi fit mi ndh'as batidu! ◊ in su peus disastru che ruesti (M.Murenu)◊ cust'úrtima troga est peus de sa prima
2.
peus pro isse chi faghet gai! ◊ cristianu reberde, si li naras a si callare abbóghinat peus! ◊ si ses a dolore de mata no mànighes, no ti fetat peus! ◊ custa cosa immoi andat peus
3.
su bortaedie si fit ponendhe in pejus: tronos e lampos pariat chi cheriant isperrare sa terra ◊ apu bistu a bonu papencinci a mellus e apu agatau a malu trotoxau cun peus (F.Carlini)◊ lassa sciogai, sentza de ti nci ammesturai a su tallu, po no fai mali po peus!
4.
a peus chi mi dolet su casciale mi at essidu in sa barra unu tzuellu
Cognomi e Proverbi
prb:
aundi dhoi est mali, aciungit peus
Etimo
ltn.
peius
Traduzioni
Francese
pire,
plus mal
Inglese
worse
Spagnolo
peor
Italiano
peggióre,
pèggio
Tedesco
schlechter,
schlimmer.
pelàu , nm Definizione druche fatu cun pira Terminologia scientifica drc.
pèlau , nm Definizione poju de abba in is errios a bisura de istagnu Etimo ltn. pelagus.