tuntuzósu , agt Sinonimi e contrari fastizosu, scinitzosu Frasi tuntuzosa, sa luna est acerada in sas piús altas chimas de su monte (L.Mudadu)◊ sa criadura tuntuzosa no agatat sonnu.
túntzu , nm: tzuntzu Definizione genia de tzúnchiu e de torrada de àlidu a cropu, de comente unu at prantu o est pranghendho Sinonimi e contrari sucúturu, supedhu, túnchiu Frasi s'iscioro est tuntzu a làcrimas budhidas ◊ risponnet chin tuntzos chi n’iscancant su coro.
túo tóu
túora , nf Definizione duas calidades de túvara Sinonimi e contrari cantentarzu, castagnarza, frammiu, ghidhostra, idhostra, salinavémina, túfera* Frasi in pitzinnia tugàt a su monte a truncare linna de túora pro fàghere sa piatza de su carvone Terminologia scientifica mt, Erica scoparia, E. arborea.
túos , agt, prn: tuus Definizione
agt. e prn. pl. m. de 2ˆ pers. sing. chi inditat possessu, apartenidura a tie
Frasi
custos funt is logos tuos ◊ cussus no funt is pentzamentus tuus!
2.
deo fato sos doveres mios: tue faghe sos tuos! ◊ funt benius a domu totu is tuus
Traduzioni
Francese
tes,
les tiens
Inglese
your,
yours
Spagnolo
tus
Italiano
tuoi,
i tuoi
Tedesco
deine.
túpa , nf Definizione
matedu bàsciu, a fundhu largu, a tantos cambos chi essint impare, a cambos a meda totu bàscios: fintzes matas mannas acanta de pare / min. tupichedha, tupita
Sinonimi e contrari
arraspioni,
busa 1,
macra,
mata,
maúgia,
moa 1,
tele,
tupale,
tupili,
tupíngiu,
tuvu 4
Modi di dire
csn:
dàresi a sa t. = essire a bandhidare; cada tupichedha zuchet oricredha = bi at sempre ccn. chi ti podet intèndhere, chi podet èssere iscurtendhe; fàghere a t. in pinna = a iscusi
Frasi
dogna tanti su mòri ndi essiat a calincunu pranu de monti totu prenu de arrocas e tupas de ispina ◊ fit s'ozastredhu ténneru naschidu, ma curpa de no èssere inferchidu est torradu una tupa a berrisone (L.Marteddu)◊ dae sa tupa de s'ortu apo bodhidu una rosa ◊ candu s'arrobba furiat bella límpia dh'ispraxiant in is tupas chi dhoi furiant acanta de s'arriu ◊ una tupa de ficumurisca ◊ in mesu de cussas tupas povinas sirboni agatat trabballosu a dhoi intrai!
2.
in sas bentanas bi aiat carchi tupichedha de frores ◊ at postu a sa Santa sa barba sua comente aiat impinnadu in tantos annos chi fit in sa tupa ◊ chie no at s'ànimu límpiu faghet totu a tupa in pinna
Etimo
srdn.
Traduzioni
Francese
buisson,
maquis
Inglese
bush
Spagnolo
mata,
matorral
Italiano
cespúglio,
màcchia
Tedesco
Strauch.
túpa 1 tòpa
tupàciu , nm Definizione
su tapu de su mafu, tapu mannu chi si ponet a sa carrada, a mesania de una doa (e de sa carrada etotu), in su puntu prus artu de sa carrada posta crocada
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
bondon
Inglese
bung (hole)
Spagnolo
bitoque
Italiano
cocchiume della bótte
Tedesco
Spund.
tupàda , nf Definizione frocu mannu de lana o de àteru deasi Sinonimi e contrari cherrione, cirru, ciufu, cucuredhu, pubusa, pubusone 1, tipisone Frasi una tupada de lana a filare Etimo srd.
tupàdile , agt Definizione nau de cosa chi creschet craca, chi est a bisura de tupa Etimo srd.
tupadúra tapadúra
tupài tapài
tupàle , nm Definizione mola de matedu de linnas diferentes, cun cambos e naes meda serraos impare, cracos Sinonimi e contrari busa 1, macra, mata, moa 1, tele, tupa, tupíngiu Frasi bident predas murinatas e tupales de prunatza ◊ matas e tupales de sa cussorja ◊ cussu diàulu est solu un'istatuedha chin d-unu tupaledhu de gardu in buca ◊ sa barraca fit imbarada a unu noditolu, mesu cubada dae unu tupale mannu de rubu Etimo srd.
tupaméntu tapaméntu
tupàre tapài
tupàrja, tupàrju, tupàrzu , nf, nm Definizione logu prenu de tupas, de matedu Sinonimi e contrari crachi, craxili, frascarzu, lita, molalzu, stovina, tupedu Etimo srd.
tupédhu topédhu
tupédu , nm Definizione logu totu tupas Sinonimi e contrari crachi, lita, mateda, màtula 1 Etimo srd.