A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z

tzaràca , nf: saraca, teraca Definizione fémina pagada po serbire a contu de unu mere angenu Sinonimi e contrari serbidora / cdh., ttrs. tziraca Frasi aici seis bonas feti po si cojai cun d-unu messajedhu, o chi no, trabballu de tzeracas agatais!

tzarachía , nf: itzerachia, terachia*, tzerachia Definizione is tzeracos, su èssere tzeracos, su fàere su tzeracu, fintzes coment'e trebballu chentza pagau, chentza connotu, a isfrutadura; giòvonos, gente giòvona (solu ómines); fintzes sa paga po calecuna faina / a tz. = a pagamentu Frasi totu custos nastredhos chi ti aggradant goi meta sont su marcu de sa tzerachia! 3. su sonadori a tzarachia bandat a sonai po is cojas.

tzaràcu , nm: ceracu, seracu, teracu, tzeracu Definizione ómine pagau po serbire a contu de mere angenu; fintzes giòvono, piciocu / leare o portare a ccn. a tzerachinu = coment'e unu tzeracu Sinonimi e contrari intzeracu / cdh., ttrs. tziracu Frasi a issa dh'arrespetant tzeracus e meris ◊ furat su tzeracu, furat sa serbirora e ti faint torrai a s'ossu! ◊ su tzerachedhu si aiat atzapatu un'àteru mere e si nche fit annatu ◊ candho cumenciaiat a amannitare, unu, dhu mandhànt a tzerachedhu cun meres angenos po dhi giare un'imbudu de trigu Traduzioni Francese domestique Inglese servant Spagnolo criado, doméstico Italiano sèrvo Tedesco Diener.

tzaramèdha, tzaramèlla, tzarammédhu , nf, nm: ciaramedha* Definizione chistionu, prus che àteru chentza cabu e ne coa, fintzes murrúngiu Sinonimi e contrari apísciulu, bàdula, ciaciarra, ciarra, lúlluru, paraleta, ragàglia Frasi maridu e muzere sunt sempre a tzaramella, brighendhe.

tzaravagliéri , agt, nm Definizione chi o chie faet tzaravallos, narat cosas chentza fundhóriu Sinonimi e contrari ciarlatanu Frasi ahi, tzaravaglieri eremitanu de cantos de su bentu bardaneri! (F.Cocco)

tzaravàllu, tzaravàulas , nm: ceravàlliu*, tzeravàgliu, tzeravallu Definizione su carravàulas, líbberu ue si podet lígere su chi at a bènnere; fintzes unu de cudhos chi andhant in giru bendhendho sa 'fortuna' Sinonimi e contrari tzerafàvulas.

tzàre , vrb: ciai 1, giai, zare Sinonimi e contrari dare, donai.

tzarfalíu , nm: tzarpaliu Sinonimi e contrari burtzera Terminologia scientifica rba, rbc.

tzarodhài , vrb: aciarollai*, tzorodhai, tzorodhare Definizione nàrrere o fàere is cosas a improdhu, betare is cosas a s'afaiu, chentza órdine, chentza critériu, fàere atzerodhos Sinonimi e contrari aciapuciae, aciorobedhare, acoredhai, afioncai, allarodhai, impiastai, improdhai, inciorodhare Traduzioni Francese parler à tort et à travers Inglese to talk nonsense Spagnolo embarullar, badajear Italiano fare o dire a vànvera, sènza critèrio Tedesco unüberlegt daherreden, aufs Geratewohl handeln.

tzarodhiài , vrb Definizione orrosinare, pròere abbighedha fine Sinonimi e contrari arrosinai, istedhiare, modhinare, papuschiare, proighinai, tzaviai, tziviai.

tzaródhiu , nm Definizione ispergiada de abba o cosas deasi, proinedha de abba fine Sinonimi e contrari arrosina, modhina, paspia, proischina, tzàviu, tzibina Etimo srd.

tzàrpa , nf: sarpa* Definizione calidades de sàlighe, ma mescamente s'ollastu o ollastedhu de arriu Sinonimi e contrari atoa, sàbixi Terminologia scientifica mt.

tzarpadhéri, tzarpedhéri , nm, agt: serpedheri, tzerpadheri, tzerpedheri Definizione tenent custu númene duos pigiones papadores de petza chi cassant bobbois mannos, tzilighetas, pigionedhos: su stori de Leonora e s'atilibbriu; nau de ccn., chi faet is cosas a prepoténtzia / limba tzerpedhera = limba mala, limbimalu Sinonimi e contrari arcidedhu / atilibbriu / trasseri Frasi fàinti cumenti a is tzarpadheris: a dedí si pàsiant, a su noti bicant! 2. abarra a s'avértida, ca cussa tzarpedhera est giai in punta de paradori! ◊ faci de tzerpedheri portat, cussu! Terminologia scientifica pzn, falco eleonorae Etimo srd. Traduzioni Francese faucon Inglese hawk Spagnolo halcón de Eleonor Italiano falco della regina Tedesco Eleonorenfalke.

tzarpalíu tzarfalíu

tzarpía , nf, nm: cerpiu*, itzerpia, serpia, telpia, tzelpia, tzerpia, tzerpiu Definizione dónnia e css. bobboi; foedhandho cun tzacu, unu malu, chi giaet ifadu Sinonimi e contrari arresia, babballoti, babbaúciu, babbaudhu, babboi, errebiu, incerpiu, terpusu, titupiu, tzerpulia Frasi po santu Matia oberint is ogus totus is tzerpias, is arrasias 2. arguai de tui chi ti lessas ponni is peis asusu de cussa tzarpia! ◊ si pesat rea che tzelpia ◊ at a èssi fillu de calincunu tzerpiu pudésciu! ◊ est una tzerpia arrebbeca e superba Traduzioni Francese bestioles Inglese insects Spagnolo los insectos, bicho Italiano gli insètti Tedesco Insekten.

tzarpodhadúra , nf Definizione cosa fata male, a improdhu, improdhu etotu, coredhu Frasi at pregau, mancai a tzarpodhadura (A.Garau) Etimo srd.

tzàrra , nf: ciarra, tzàrrala Definizione boghes de gente foedhandho, alleghetandho / èssere a tz. posta = tzarrendhe Sinonimi e contrari apísciulu, argiolu 1, arralla, bàdula, ciaciarra, ciaramedha, lúlluru, paraleta, ragàglia / barrosia 2. in su mundu totu cantu curriat sa tzarra de s'imperadori de Roma Etimo itl. Traduzioni Francese bavardages Inglese yak Spagnolo cháchara, charla Italiano ciarla Tedesco falsches Gerücht.

tzàrra 1 , nf: giarra*, zara Definizione pedra segada a piticu, fata a pedrighina.

tzarracài , vrb Definizione papare a tzacurradura, papare Sinonimi e contrari tzacarrai*, papai, trachedhare Frasi unu pratu de sitziaca ghetamindedhu ca mi dhu tzarracu.

tzàrrala tzàrra