acuzonàre , vrb Definizione cuare, pònnere, istare in d-unu cugigone, a una bandha, in tretu apartau Sinonimi e contrari acantonai, achizolare, achizonare, acorrunconare, acuzare, afurringonai, arreconai, inchizolare, incozolare, partare Frasi si l'acuzonas, sa cosa, irméntigas ue l'as posta ◊ mi acuzono in sa ziminera ◊ candho proghiat si acuzonabat in d-un'angrone e si aperiat su paracu Etimo srd. Traduzioni Francese rencogner Inglese to put in a corner Spagnolo arrinconar Italiano rincantucciare Tedesco in eine Ecke stellen.

afancedhàe, afancedhài , vrb: afantzedhare Definizione prnl., nau de cojuaos, su si dha intèndhere cun àtera fémina o cun àteru ómine, tènnere su fancedhu, sa fancedha Sinonimi e contrari afantare, amicare, amicitziare, ammestadai Frasi chi ti bollis afancedhai… ge dhui est cussa stàtua! ◊ mi siat mi siat… si est istorrada de su pobidhu e afancedhada cun su datori! Etimo srd. Traduzioni Francese vivre en concubinage Inglese to find a mistress Spagnolo tener amante Italiano avére o farsi l'amante Tedesco einen Liebhaber haben.

afavàdu , agt: afavau Definizione de afavare; immalaidau de sa fae chi at papau; chi est chentza fortzas, arréndhiu coment'e malàidu de afavamentu, chi si est pérdiu de ànimu Sinonimi e contrari afaighedhau / cdh. afaatu Etimo srd. Traduzioni Francese malade, atteint du favisme Inglese a person which can easily contract the ilness of favism Spagnolo que padece favismo Italiano fàbico Tedesco Bohnenvergiftung (Fabismus)

afunài , vrb: afunare Definizione acapiare, pigare a fune, imbojàresi cun sa fune, troboire cun sa fune Sinonimi e contrari infunai, prèndhere / pinnicai Frasi sos chi crent de àere in punzu s'anzena volontade sunt ammanitzendhe trobeas pro afunare ideas e fadigas ◊ at afunau su muenti a su tzugu 2. sos carabbineris s'ant afunatu dae s'ufissu de sa coperativa totu sos documentos ◊ aiat irrobbatu su bancu, s'aiat afunatu gamas de erveches e vulos ◊ sos rivos ufratos si afunant totu, pessones, béstias e tupas Etimo srd. Traduzioni Francese enchevêtrer Inglese to tie in a rope Spagnolo encabestrar Italiano incapestrare Tedesco das Halfter anlegen

afutíre, afutíri , vrb rfl Definizione lassare cúrrere, lassare andhare, pigaresidha a pagu incuru, no fàere contu de sa cosa, de un'ofesa, de una chistione Sinonimi e contrari impipai 1, importai, incodiare, strafudhai, strufudhire Frasi si ndhe afutit de contes e de barones! ◊ medas de sas lezes si ndhe afutint ◊ proat gustu a minter su didu in sa ferida afutèndhesi de su dolore de su malàidu ◊ is mortus abarrant mortus e no dhis intrat prus nudha: afutassindhi! (A.Garau) Etimo srd. Traduzioni Francese s'envoyer, s'en ficher (vulg.) Inglese not to give a fuck Spagnolo pasar de Italiano fregàrsene, fóttersene Tedesco pfeifen auf.

aggradheràre , vrb Definizione fàere a gràdhera, a bocitedhas Sinonimi e contrari abballinare Frasi est fachendhe sucu ma sa símula no bi aggràdherat Etimo srd. Traduzioni Francese faire une boule, bouler Inglese to roll into a ball Spagnolo hacer pelotitas Italiano appallottolare Tedesco zur Kugel rollen, mögen.

aggromeradúra , nf Definizione su aggromerare su filu Sinonimi e contrari allorumadura, tróbida Etimo srd. Traduzioni Francese pelotonnement Inglese winding into a ball Spagnolo ovillado, devanado Italiano aggomitolatura, dipanatura Tedesco Knäuelaufwicklung, Abwickelung.

aggrustàre, aggrustiàre , vrb Definizione pònnere o fàere a grústiu, fàere unu grústiu, una chedha, nau prus che àteru de pegos Sinonimi e contrari abbamare, acedhae, achedhonare, aggamai, amedhare, ingamai | ctr. irgrustiare, istagiai Etimo srd. Traduzioni Francese rassembler, saisir Inglese to put in a herd, to arrange in groups Spagnolo agrupar, reunir en rebaño Italiano aggruppare, abbrancare Tedesco gruppieren, zur Herde zusamentreiben.

agitoriài, agitoriàre , vrb Definizione pònnere boghes tzerriandho gente pedindho agiudu Frasi candu at inténdiu ca fiat mortu su pobidhu, curtu at a sa pratza agitoriendi ◊ su pòburu ómini fiat agitoriendi e atzapulendisí me in terra po su dolori ◊ a sa boge pariat gente agitorianno ◊ cudh'ómini at agitoriau meda po su dolori ma gei s'est apaxiau Etimo srd. Traduzioni Francese crier au secours Inglese to invoke for a help Spagnolo pedir ayuda Italiano invocare aiuto Tedesco um Hilfe rufen.

agiustèra , nf Definizione su si pònnere de acórdiu po calecuna diferéntzia Sinonimi e contrari agiustamentu, agiustu Etimo srd. Traduzioni Francese accord, arrangement Inglese to settle a quarrel Spagnolo arreglo, avenencia Italiano accomodaménto di divergènze, accòrdo Tedesco Vergleich.

agurtíre , vrb: aortie, aortire, aortiri, aultire, aurtire, aurtiri, austire, ortiri Definizione si narat de is animales, candho ndhe faent su fedu chentza lómpiu, e fintzes de erbas (laores) chi no cumprint bene su granu; foedhandho cun tzacu si narat a chie no tenet passiéntzia e bolet calecuna cosa impresse (coment'e chi tèngiat cosa chi no faet a tratènnere) Sinonimi e contrari abbortai, antiri, istrumai / astenare | ctr. achiare, cumprire Frasi custa berbeghe si est aurtida, cussos fiados si sunt aurtidos 2. no ti as a aurtire, no, si isetas unu pagu?!…◊ aurtindhe ti ses?… iseta!◊ dhus depes acumpangiai tui?… a bias no s'aortant! Etimo ltn. abortire Traduzioni Francese avorter Inglese to have a miscarriage Spagnolo abortar Italiano abortire Tedesco abortieren.

aizarédhu, aizédhu, aizighédhu , nm, avb Definizione unu tanti pagu pagu, un'apenedha Sinonimi e contrari agigu, atzítzigu, izedhu, pachedhu, pachitzedhu, talighedhu, tzúniu | ctr. meda Etimo srd. Traduzioni Francese un petit peu Inglese only a little Spagnolo un poquito Italiano pochino Tedesco wenig.

allinnài, allinnàre , vrb rfl Definizione fàere a linna; fàere o segare linna; pònnere linna, comente faent is matas creschendho Sinonimi e contrari intostare / linnai 2. issus teniant diritu de allinnai in is arrius 3. su fenu mi allinnat apetotu - naràt su burricu - Etimo srd. Traduzioni Francese lignifier Inglese to become wood, hardening of a grass Spagnolo hacerse duro como madera Italiano farsi légna, indurirsi di un'èrba Tedesco holzig werden.

allistài , vrb: allistrai, allistrare, listrai Definizione pònnere in lista, fàere sa lista Sinonimi e contrari lezistrare, malcare Frasi usada su sistema de is tachedhas po allistai sa cosa chi bendiat, ca no fiat bellu a iscriri ◊ babbu mi aiat allistradu a iscola Etimo srd. Traduzioni Francese porter sur la liste Inglese to put in a list Spagnolo alistar Italiano méttere in lista Tedesco in eine Liste eintragen.

allupíri , vrb rfl: allupriri, allurpire, allurpiri Definizione su si betare che lupu, papare che lupu, aira Sinonimi e contrari afarcai, allupiare 1, botzicare, ingolopire Etimo srd. Traduzioni Francese se jetter sur la nourriture, se gaver Inglese to throw oneself like a wolf, to gulp down Spagnolo atracar, hartar Italiano avventarsi come un lupo, ingozzarsi Tedesco gierig essen.

amicàre , vrb rfl: amigai, amigare Definizione fàere s'amiga, o s'amigu, nau de persona cojuada chi bivet cun àtera (cojuada o nono) che pobidhu cun pobidha, o fintzes bagadia chi si ponet cun àtera cojuada Sinonimi e contrari afancedhae, afantare, amicitziare, ammestadai Frasi pro no mi èssere amicadu cun tecus no credas chi sia pentidu ◊ custa picioca si fiat amigada cun su Forasdenosu ◊ ci cun calecuna ses amigau ti depes cogiuare ◊ custu fit amigadu cun tantas féminas…◊ una fémina gatia e un'ómine si sont amicatos Etimo ctl., spn. amigar(se) Traduzioni Francese vivre en concubinage Inglese to find a mistress Spagnolo tener un amante Italiano farsi l'amante, la concubina Tedesco einen Liebhaber haben.

ammarturàe, ammarturài, ammarturàre , vrb: ammarturiai, ammarturiare, marturare Definizione orrúere a malàidu a tempos longos, màrtire, chentza ndhe pòdere sanare; nau cun arrennegu, abbarrare a tropu in letu, istare sèmpere crocau, chentza trebballare Sinonimi e contrari irmalaidare Frasi nos diamus ammarturiare labandhe a modhe in su ribu! ◊ aite isto in su letu, a mi ammarturare peus?! ◊ no si podiat movi poita de otu annus si fut ammarturau 2. at fatu su letu e si nc'est ammarturada! Etimo srd. Traduzioni Francese demeurer infirme Inglese to fall ill for a long time Spagnolo enfermar de forma crónica Italiano ammalarsi a lungo Tedesco lange erkranken.

ammediài 1 , vrb: ammeriai, ammeriare, mediai* Definizione fàere su meigama, su meriedhu, abbarrare in s'umbra (nau pruschetotu de su bestiàmene) in tempus de basca Sinonimi e contrari acamai, meliagrare Frasi sas belveghes fint ameriadas in sa corte ◊ is brebeis ammeriendi fiant cun sa conca una asuta de sa brenti de s'àtera ◊ ammério sa chedha in s'umbra de s'úmbulu ◊ daghi fiant ammeriandhe, Loisedhu si che fiat bénniu a inue fiaus noso 2. arrumbullànt sentza de assébiu cumment'e unu crabu macu chi no iscít anchi ammediai! Traduzioni Francese faire la sieste, rester dans l'ombre Inglese to have a siesta, to stay in the shadow Spagnolo sestear Italiano meriggiare, stare all'ómbra Tedesco im Schatten Mittagsruhe halten.

ammufullonài , vrb Sinonimi e contrari ammumullonai, ammurigonai, imbogiare, trabojare Traduzioni Francese floconner Inglese to wind into a ball Spagnolo ovillar Italiano abbatuffolare Tedesco zusammenballen.

«« Cerca di nuovo