cotichínu , agt Definizione unu cotu pagu, male cotu Sinonimi e contrari crudonzu Traduzioni Francese peu cuit Inglese cooked a little Spagnolo poco cocido Italiano cottìccio Tedesco halbgar.

crinèra , nf Definizione sa parte de ananti de un'istedhu coudu, sa punta Etimo itl. criniera Traduzioni Francese chevelure de la comète Inglese coma (of a comet) Spagnolo cabellera Italiano chiòma di cométa Tedesco Koma.

cruàncinu, cruànciu, cruàngiu, cruàntzinu, cruàntzu , agt Definizione nau de frutuàriu, chi est pagu cotu Sinonimi e contrari cruatzu, cruàxini, crudonzu, cruinciolu / cdh. crudànciu Etimo srd. Traduzioni Francese un peu vert (pas mûr) Inglese a little harsh Spagnolo un poco verde Italiano acerbétto Tedesco etwas unreif.

crudónzu , agt: cruonzu, cudronzu Definizione nau de cosa posta a còere o de frutu, chi no est cotu bene Sinonimi e contrari arbau, cruànciu, cruàxini, cruinciolu Etimo srd. Traduzioni Francese un peu cru, un peu vert Inglese a little cooked (unripe) Spagnolo un poco crudo Italiano crudetto Tedesco etwas roh.

culturínas , avb Definizione èssere in c. = àere belle e acabbau una cosa Traduzioni Francese toucher à sa fin Inglese said of a situation coming to an end (action) Spagnolo estar en las últimas Italiano agli sgóccioli Tedesco am Ende.

cungressísta , nm Definizione chie leat parte a unu cungressu Traduzioni Francese congressiste Inglese member of a congress Spagnolo congresista Italiano congressista Tedesco Kongreßteilnehmer.

curtzarínu , agt: curtzurinu Definizione min. de curtzu, chi est unu pagu curtzu Sinonimi e contrari cultighedhu, cultzitu, cursiciolu | ctr. longhitu Frasi s'at postu cartzones curtzarinos Etimo srd. Traduzioni Francese un peu court Inglese a little short Spagnolo cortito Italiano un po' córto Tedesco etwas kurz.

debrèsse, debrèssi , avb: diabressi, drabessi Definizione coitandho, chentza pèrdere tempus Sinonimi e contrari allestru, impresse / cdh. dipressa | ctr. abbellu Frasi si fiat dépiu firmai diabressi, fadiau ca no fiat faina po issu ◊ fetzat debressi! Etimo srd. Traduzioni Francese vite, à la hâte Inglese in a hurry, soon Spagnolo de prisa Italiano in frétta, prèsto Tedesco schnell.

demèda , avb Definizione de tempus, de ora meda, de meda tempus a custa parte Sinonimi e contrari daora Frasi demeda est chi l'aimus acontzu cussu traste… torra segadu est! Etimo srd. Traduzioni Francese il y a beaucoup de temps Inglese a long time ago Spagnolo desde mucho Italiano da mólto tèmpo fa Tedesco längst, seit langer Zeit.

desbaratàre , vrb: disbaratai, disbaratare Definizione fàere vida irregulada, fàere s'isperditziau, ispèrdere o perdimentare sa cosa, pesare a bolare sa cosa, ispaciare a tropu; nàrrere o fàere ispropósitos / disbaratai un'animali = pònnerelu a tropu a triballare Sinonimi e contrari aperdimentare, distrúere, isbaire, ispazetare, ispèldere, ispeldisciare, istravuciare / desatinai | ctr. avitare Etimo spn. Traduzioni Francese mener une vie déréglée Inglese to lead a dissolute life Spagnolo desbaratar Italiano menare una vita sregolata Tedesco ein unsittliches Leben führen.

disafiài, disafiàre , vrb Definizione pònnere sa marrania, atzitzare a gherrare Sinonimi e contrari ammarranae, ilmarranare, marranare Frasi isciu chi ti at ameletzau candu ti at disafiau, cudha noti Etimo ctl., spn. Traduzioni Francese provoquer en duel Inglese to challenge (to a duel) Spagnolo desafiar Italiano sfidare a düèllo Tedesco fordern.

faltài, faltàre , vrb: afaltai, fartai, fartare Definizione mancare, fàere farta, fàere a mancu, bènnere mancu cun neghe o curpa; fadhíresi, arregodare male Sinonimi e contrari difaltare, mancai, mentire / fadhie, ifartire Frasi no farto, como, de ch'essire a fora a leare fritu!…◊ no farto de bi andhare ca est urzente ◊ no fartes de fàghere cussa cosa, ca nos serbit! ◊ nos faltat su sole ◊ in domo noa no bi fartat nudha ◊ comente depo istare si bois mi faltades, lughe mia?! ◊ chi no usat arremédiu a su mali faltat a s'obbrigatzioni sua 2. ci as fartau, narant is cumannamentos, depes acusare ◊ a fartare mi l'imponet sa vida chi passo e perdonàdemi si bos apo fartadu, ma su veru lúmene meu est un'àteru! 3. si no farto, s'irrobbatóriu l'ant fatu oto a oe ◊ si no farto, custa tzita est cosa de pagare! Cognomi e Proverbi prb: coltza sa domo chi bi faltat risu! Etimo ctl., spn. Traduzioni Francese manquer, déroger Inglese to make a mistake, to derogate Spagnolo faltar Italiano comméttere una mancanza, derogare Tedesco verfehlen, versäumen, abweichen.

farcài , vrb: afracai* 1, flacai, fracai 1 Definizione fàere pisca de pische o cassa de pigiones a lughe de fogu o de lantione o farca Frasi candu su stàinu est abertu no fait a fracai ◊ a fracai bollit nai a allui sa làmpada e pungi su pisci chi si aciapat Terminologia scientifica pscd. Traduzioni Francese pêcher à la lanterneu Inglese night fishing or chasing with a lamp Spagnolo cazar con candil Italiano frugnolare Tedesco mit der Blendlaterne fischen o. jagen.

farrancàda, farrancàra , nf: afrancada, farruncada, francada, franchiada Definizione cropu de farranca; tanti de cosa chi istat in d-una o fintzes duas manos unias; unu tanti pagu precisu / francada de agiudu = betada de manu azuendhe Sinonimi e contrari apuinada, brancada, frascada, manada / giunta / farranca 2. custa mi paret una francada de macos,sarvamentu! ◊ at ghiradu una bella francada de linna a su fogu ◊ pongat sa pingiada de s'àcua e ghetidinci una farrancada de sali! ◊ totu cudha cosa mi l'aggantzaia a franchiadas ◊ dèu a fusteti custa cosa si dha pagu cun su dinai totu a una farrancara 3. sunt andhados pro li dare una francada de agiudu Etimo srd. Traduzioni Francese coup de patte, poignée Inglese blow with a paw, handful Spagnolo patada, puñado Italiano zampata, manciata Tedesco Tatzenhieb, Handvoll.

forròne, forròni , nm Definizione sa forra de su cracàngiu de is botinos, fintzes cracàngiu etotu Sinonimi e contrari / cdh. furroni 2. aiat ligadu s'àteru cabu de s'ispau a su forrone de sa bote Terminologia scientifica sbb Etimo srd. Traduzioni Francese renfort intérieur du derrière d'une chaussure Inglese inner backside of a shoe Spagnolo contrafuerte Italiano parte posterióre intèrna della scarpa Tedesco Futter.

fraghíssa , nf: praghissa Definizione fémina chi at pérdiu su fedu Traduzioni Francese femme qui a avorté Inglese woman who has had a miscarriage Spagnolo malparida Italiano dònna che ha abortito Tedesco Frau, die einen Abort hatte.

fría , nf, nm: friu Definizione orrughedhu piticu de cosa; un'iscutighedha, apenas de tempus / in sa nada: sete frios!... = pagu puru!... (pagu diaderus!); unu friedhu = un'iscutighedha Sinonimi e contrari chilivrida / amenzesu, iscàmpiu, iscuta, patrefíliu, ratu 2 / pacu Frasi ancu lu facant a frias!◊ si nc'est iscutu in costas de unu monte e fatu s’est in centu milla frias 2. in s'oltu meu solu bido a tie, iscalzurúgiu, cantas calchi friu ◊ custos pipios sunt sanos, allegros e bonos e paret chi a frios mi calment sa ferida ◊ tempus ci arribbas e fuis, firmadí unu friu! ◊ est istatu unu friedhu a sa muta ◊ unu friu, li sont colatos in conca totucantos sos anneos de sa vita ◊ unu friedhu solu totus si fint assuconatos 3. nachi at triballadu: sete frios…, tenet totu chentza fatu! Traduzioni Francese instant Inglese moment, only a little Spagnolo instante Italiano istante, pochino Tedesco Augenblick.

frofoài, frofroài, frofrobài, frofrolài , vrb Definizione si narat de sa moida chi faent s'abba e mescamente cosas cagiadas coendho candho ndhe faent essire coment’e bubburucas de vapore; in cobertantza, su istare a chistionedhu agiummai a iscúsiu / frofrobai cun sa fantasia = cúrrere cun s'immazinassione, cun su pessamentu Sinonimi e contrari abbrubudhai, chischisiai, ischigliare, ischiglionare, iscusietare, mamughiare, pispisai, sbrufare, sbrufulai, strichidhai Frasi s'àcua est frofroendu 2. su dotori iat aprapau su pipiu frofrobendu fuedhus chi nisciunus cumprendiat ◊ ita seis frofrobendu asuta asuta: no fiaus de acórdiu cantu si depia giai? 3. dhis frofrobàt sa fantasia sena de riparu ◊ is arregordus frofrolant e ndi essint de is perevundus de sa memória Traduzioni Francese chuchoter, grommeler Inglese to talk in a low voice, to moan, to whisper Spagnolo cuchichear, refunfuñar Italiano bisbigliare, parlottare, mugugnare Tedesco murmeln.

gelài 1, gelàre , vrb: zelare Definizione àere, pònnere o sentire gelu, regelu contras a unu o calecuna cosa / g. male a unu = no piàghere; pro chi eo male ti gele = mancari no ti piaga Frasi fustei puru est istróllica, no s'iscít a chini istimat e a chini gelat: cussas puru funt fillas! ◊ "m'istimat, mi gelat" funt is fuedhus chi narant ispollendi unu frori po biri comenti arresurtat… Etimo itl. gelare Traduzioni Francese avoir de l'aversion contre qqn., antipathie Inglese to feel a strong dislike Spagnolo sentir antipatía Italiano sentire avversióne, antipatìa, detestare Tedesco gefroren, eisig, Eis.

giogiói , nf Definizione pistadura de un'istrinta Traduzioni Francese pinçon Inglese the sign of a pinch Spagnolo marca de un pellizco Italiano pulcesécca Tedesco Zeichen von Zwicken.

«« Cerca di nuovo