acarrongiài , vrb: acorrongiai,
carrongiai Definizione
candho erbas e matas funt melòngias, cumenciandho a sicare, fàere a tzirbisas, a cannedhu, coment’e serrandhosi
Sinonimi e contrari
acrissare,
afrangillonai,
aggrunciare,
aggruncire,
apigiare,
arruntzai,
atavellai,
atribuntzire,
frongire,
granculai,
iscrafangiai
Frasi
is frunimentus de pedhi acorrongiaus funt tostaus e si tzacant: po cussu tocat a dhis passai s'ollu de seu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
rider
Inglese
to wrinkle (up)
Spagnolo
arrugar
Italiano
raggrinzare
Tedesco
verschrumpeln,
runzeln.
afrascillonài , vrb: afriscillonai Definizione
fàere totu a frascillonis, a tzirbisas de dónnia betu, nau de orrobba posta male, ammurigonada e fintzes de cosa chi est coment'e sicandhosi)
Sinonimi e contrari
acarrongiai,
afrangillonai,
afrascionae,
aggruncipire,
aggruncire,
ammaugionai,
apigiare,
arruntzai,
atavellai,
atripodhare,
frongire,
iscrafangiai,
sirmigai
| ctr.
istirai,
prenciai
Frasi
si afriscillonat s'arrobba sciacuada ◊ sa camisa est afriscillonada o prenciada a imbidoni?
2.
no bollu tenni sa menti afriscillonada de ideas noas e malas
3.
nci bolit pagu a s'afriscillonai cussu portafógliu prenu chi portas! (Lai)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
froisser,
entasser
Inglese
to wrinkle,
to bundle up
Spagnolo
arrugar,
hacinar
Italiano
sgualcire,
affastellare
Tedesco
runzeln,
zerknittern,
bündeln.
aggranchizonàre , vrb Definizione
fàere totu a tzirbisas s’orrobba, ponendhodha male
Sinonimi e contrari
acarrongiai,
afrascillonai,
aggrunciare,
ammaugionai,
apigiare,
arruntzai,
atavellai,
frongire,
granculai,
iscrafangiai
| ctr.
istirai
2.
giuchiat su coro aggranchizonatu che melachitontza
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
froisser,
chiffonner
Inglese
to wrinkle
Spagnolo
arrugar
Italiano
sgualcire
Tedesco
zerknittern.
aggruncíre , vrb Definizione
fàgheresi totu a prigas, a unu túturu, a cancarrone
Sinonimi e contrari
acarrongiai,
afrascillonai,
aggranchizonare,
apigiare,
arruntzai,
atavellai,
atribuntzire,
frongire,
granculai
| ctr.
istirai
Traduzioni
Francese
se contracter
Inglese
to get wrinkle,
to shrink
Spagnolo
contraerse,
arrugarse
Italiano
contrarsi,
piegazzare
Tedesco
zusammenschrumpfen,
zerknittern.
alloricàu , pps, agt: allorigadu,
lorigadu Definizione
de alloricare; chi est fatu a lóriga, a unu túturu / allorigadu che unu nodu moltu = fatu a unu gantzu, própriu a lóriga
Sinonimi e contrari
anedhadu,
aprigadu,
fronziu,
ingruciupidu
| ctr.
istiradu
2.
tra fàmine e fritu, allorigadu a unu gantzitu at a mòrrere in sa tana ◊ oji niedha e pili allorigada, fintzas in su faedhare zeniosa
Traduzioni
Francese
ridé,
flétri
Inglese
to wrinkle (up)
Spagnolo
arrugado
Italiano
raggrinzito
Tedesco
runzelig.
allorimmedhàre , vrb: allorumedhare Definizione
fàere a lómboru, (nau de filu o cosas deasi), fàere a ballotas (nau de farra); in cobertantza, pinnigare, pigare a s'isfacia, a trassa, ma fintzes istare a s'atrollada cun ccn.
Sinonimi e contrari
aggromare,
aggromerare,
aggromeredhare,
allomborae,
arrombulonai,
arromulare,
tròbere
/
acoconare
Frasi
fintzas a s'incràs manzanu su cane si allorimmedhat in d-un'oredhu aisetandhe sa mere
2.
chirca de no ti che l'allorimmedhare, a cussu, ca no ti lu catzas prus! ◊ Pedru ch'est allorimmedhadu cun Tatanu ◊ su batu si est allorumedhadu in cue
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
pelotonner,
tortiller,
enrouler
Inglese
to wrinkle,
to twist
Spagnolo
ovillar,
retorcer
Italiano
aggomitolare,
attorcigliare
Tedesco
aufwickeln.
arritzoníre , vrb Sinonimi e contrari
arritzai,
frongire
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
froncer,
crêper
Inglese
to wrinkle
Spagnolo
encrespar
Italiano
increspare
Tedesco
kräuseln.
arruntzài , vrb: arrunzai,
runzai Definizione
est su chi faet su fogu o su sole forte a sa pedhe e cosas deasi, chi dhas atzirbisonat, dhas faet totu a pinnigas; istare o pònnere coment'e allorigaos, acancarronaos (mescamente crocaos)
Sinonimi e contrari
acarrongiai,
afrangillonai,
aggrunciare,
ammaugionai,
apigiare,
atavellai,
atripitzare,
cascai,
frongire,
granculai
| ctr.
istirai
Modi di dire
csn:
arruntzaisí (nadu de chie tenet fritu) = atuturàresi, istare atuturados; a. is codhus = incrubai de palas, leàrela cun passiéntzia candho una cosa andhat male, fàghere de codhos, comente faghet chie no ischit it'e rispòndhere; arrunzaisí a una parti = fràngheresi, pònneresi a un'ala
Frasi
su tempus arrunzat totu is cosas ◊ si est arruntzau de sa bregúngia ◊ candu unu s'est istasiu dhi naraus chi est arruntzau ca portat sa pedhi frungia
2.
it'est chi t'est pigau, ita tenis chi ti biu totu allochiau?! - dh'iat nau arrunzendu
3.
arrunzadí a una parti: comenti ti permitis de fichiri turra in is chistionis nostras?!
Etimo
ctl.
arronsar
Traduzioni
Francese
froisser,
se flétrir,
se rider
Inglese
to wrinkle up
Spagnolo
arrugar
Italiano
contrarre,
raggrinzire,
corrugare
Tedesco
zusammenziehen,
runzeln,
falten.
atripitzàre , vrb Definizione
fàere a tzirbisas, a pinnigas
Sinonimi e contrari
afrangillonai,
afrascillonai,
aggraminzonare,
aggruncire,
apigiare,
arruntzai,
atavellai,
atribuntzire,
frongire,
granculai
| ctr.
istirai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
plier,
chiffonner
Inglese
to fold (up),
to wrinkle
Spagnolo
arrugar,
chafar
Italiano
piegare,
gualcire
Tedesco
falten,
zerknittern.
carrugài , vrb: corrugai Definizione
fàere a tzirbisas una cosa, s'orrobba
Sinonimi e contrari
acarrongiai,
afrascillonai,
aggranchizonare,
aggruncire,
apigiare,
arruntzai,
atribuntzire,
frongire,
iscrafangiai
| ctr.
istirai
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
plisser
Inglese
to wrinkle
Spagnolo
fruncir
Italiano
corrugare
Tedesco
falten.
cascài , vrb: cascare Definizione
fàere a piegas, a pinnigas, unu trastu a fortza de dhu aprapudhare; cannire, segare unu pagu
Sinonimi e contrari
acarrongiai,
afrascillonai,
aggruncire,
apigiare,
arruntzai,
atavellai,
frongire,
granculai,
iscrafangiai
/
afilare 1,
spistuai
Frasi
su bistiri si cascat sentza de dh'incingiai
2.
at cascau un'ossu
Etimo
spn.
cascar
Traduzioni
Francese
chiffonner
Inglese
to wrinkle
Spagnolo
arrugar,
ajar
Italiano
gualcire,
raggrinzare
Tedesco
zerknittern.
críspa , nf Definizione
tzirbisa, pinniga siat de sa carre e siat de s'orrobba; nau de sa cara, bisura, chígia
Sinonimi e contrari
cascadura,
frúngia,
frungidura,
incrispa,
pícia 1,
pighizone
Frasi
sa pedhitza si che imberghet in s'abba caente iscontzendhe cada cripa manna o minore
2.
cudhos boetones aiant una crispa mala chi faghiat a timire
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
pli (faux),
ride
Inglese
wrinkle
Spagnolo
arruga
Italiano
créspa,
ruga,
grinza
Tedesco
Falte,
Runzel.
crispàre , vrb Definizione
fàere (prus che àteru s'orrobba) a pinnigas, a tavellas, a gajas
Sinonimi e contrari
incrispire
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
froncer
Inglese
to wrinkle
Spagnolo
arrugar
Italiano
increspare
Tedesco
kräuseln.
fringidúra , nf: frunzidura Definizione
sa pinniga o síngia chi abbarrat a unu trastu postu male, cun cosa in pitzu, atuturadu, o fintzes a sa pedhe comente s'imbèciat o comente si movet in sa carena
Sinonimi e contrari
cascadura,
frunzimentu
/
crispa,
frúngia,
pícia 1,
pighizone
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
ride,
pli
Inglese
crease,
wrinkle
Spagnolo
arruga
Italiano
grinza
Tedesco
Knitter,
Runzel.
frúngia , nf: frunza 1 Definizione
sa pinniga chi abbarrat a unu bestimentu postu male, cun cosa in pitzu, allomborau, o a sa pedhe comente s'imbèciat o si aperit e serrat un’arremu / min. frunzixedha
Sinonimi e contrari
cascadura,
crispa,
frungidura,
incrispa,
irfrunza,
pícia 1,
pighizone
Frasi
portat braba niedha e faci chentza de frúngias ◊ pariant imbeciaus, ma su prexu de biri is fillus torra in domu dhis iat istendiaus is frúngias in fronti
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
pli,
ride
Inglese
wrinkle
Spagnolo
arruga
Italiano
grinza,
ruga
Tedesco
Knitter,
Runzel.
incríspa , nf: incríspia Definizione
crispa o gaja pitica e a cracu fata apostadamente in is gunnedhas o àteru bestimentu; tzirbisa fintzes de sa carre (pedhe)
Sinonimi e contrari
frúngia,
frungidura,
ingruciupidura,
ispunza,
pighizone,
pinnica,
tabella
Frasi
Totoja at fatu camisas chi pariant sachedhos, ma cun s'incríspia deghiant a totus
2.
una vena de bufonadura si li legiat in sos ojitos agutzos imbrigliados in duas retzas de incrispas ◊ in sa fronte gighet duas incrispas mannas, semos de su tempus
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
plissure,
ride
Inglese
pleating,
wrinkle
Spagnolo
pliegue (f),
plisado
Italiano
pieghettatura,
ruga
Tedesco
Fältelung,
Falte.
incrispíre , vrb Definizione
fàere a fròngias, a pinnigas, a gajas, fintzes fàere crispu faendho fortza
Sinonimi e contrari
afrangillonai,
afrascillonai,
aggranchizonare,
aggruncipire,
aggrunciulire,
apigiare,
arruntzai,
atavellai,
crispare,
frongire,
granculai,
iscrafangiai
Frasi
altzèndhesi su collete de su gabbanu e incrispendhe sos codhos mazados dae su tribàgliu, aiat leadu sa falada de su caminu ◊ cun sas manos incrispidas, ma cun delicadesa, at leadu sa cara mia e mi narat comente depia fàghere ◊ at dadu sa móvida a sos ciclistas cun d-unu mucaloru ruju, totu incrispidu
Traduzioni
Francese
rider,
froncer
Inglese
to wrinkle
Spagnolo
fruncir
Italiano
increspare
Tedesco
kräuseln.
pighizòne , nm: pirchizone,
prichizone,
prighizone Definizione
genia de pinniga, surchighedhu, atzirbisonadura in s'orrobba, in sa pedhe mescamente comente unu s'imbèciat
Sinonimi e contrari
crispa,
frighizone,
frúngia,
frungidura,
incrispa,
pícia 1
Frasi
sunt féminas betzas cun sa cara iscrita de milli prighizones ◊ su suore est falàndheli a rios in sos prighizones de cara
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
ride
Inglese
wrinkle
Spagnolo
arruga
Italiano
grinza,
ruga
Tedesco
Falte.