atongínu , agt: atonzinu,
atunzinu Definitzione
de s'atóngiu
Sinònimos e contràrios
atongiali
Frases
sas nues passizant in artu, s'intendhet su friscu atonzinu (P.Mura)◊ mi ant dadu assustu su fritu punghinosu e su mufore de una die atunzina
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
automnal
Ingresu
autumnal
Ispagnolu
otoñal
Italianu
autunnale
Tedescu
herbstlich,
Herbst.
atóngiu atógnu
atóngiu 1 , nm Definitzione provista de frutuàriu sicau (figu de giuncu, pilarda, figumorisca e àteru) chistiu po papare in ierru Frases totus faiant s'atóngiu de figu e de figumoro (L.Monni)◊ s'atóngiu de figu e sa pilarda de pruna dh'apu arrimau aintru de sa càscia Ètimu srd.
atonicàre , vrb: atunicare Definitzione su si meravigliare, ispantare meda Sinònimos e contràrios ilmeravizare, isbaudire, ispantai, meraitzare, mirificai.
atonníle atongíle
atonomía , nf: autonomia Definitzione
nau de unu pópulu, podere de si fàere is leis issu etotu, de si guvernare a solu, de manu sua, a manu sua; pràtiga istórica de amministratzione regionale chi nudha tenet de indipendhéntzia in cantu s'istadu chi dha cuncedit dha controllat deunudotu in su chi prus contat. Su foedhu si manígiat fintzes foedhandho de sa síngula persona po totu su chi no dipendhet o no depet dipèndhere de àtere
Sinònimos e contràrios
indipendhéntzia
/
regionalismu
Frases
s'autonomia no est una cosa in prus, un'ispétzia de casu fratadu o de pimentu chi si podet o no si podet ponner pro facher prus licantzu su gustu: s'autonomia est su gustu
2.
sa Sardinna tenet una autonomia fartza, chi est dipendhéntzia
Tradutziones
Frantzesu
autonomie
Ingresu
autonomy
Ispagnolu
autonomía
Italianu
autonomìa
Tedescu
Autonomie.
atonostàdu , pps, agt Definitzione de atonostare; chi est che ammarmurau de su dolore, de su dispraxere Sinònimos e contràrios atrudiu, trassicu 2. sa bidha intrea fit atonostada: s'intendhiat solu su lamentu de s'isposa ca li aiant mortu s'ómine (S.Saba).
atonostàre , vrb Sinònimos e contràrios atordire, trassicare.
atontadúra , nm Sinònimos e contràrios atontamentu, aturdimentu Frases ite seis istrecandho? Bosi est calau Peilébiu e eis drommiu a atontadura! Ètimu srd.
atontài , vrb: atontiai,
atontare Definitzione
fàere o essire tontu, fàere a tontu, istare coment'e ammammalucaos chentza cumprèndhere
Sinònimos e contràrios
abbambanai,
abbrabbalucai,
abbucallotare,
ammacocae,
ammammalucai,
atolondrai,
atontixinare,
collonare,
improsae
Frases
sas criaduras no si depent iscúdere, ca las atontat ◊ cussu mobetzugu tontu… a nosu fiat acanta de atontai! ◊ a cussu piciochedhu dh'atóntiant a corpus
Ètimu
spn.
Tradutziones
Frantzesu
abrutir,
abêtir
Ingresu
to stun
Ispagnolu
atontar
Italianu
intontire
Tedescu
betäuben.
atontaméntu , nm Sinònimos e contràrios
atontiadura,
atontononzu,
aturdimentu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
abêtissement,
abrutissement
Ingresu
dull feeling
Ispagnolu
atontamiento
Italianu
intontiménto
Tedescu
Betäubung.
atontàre atontài
atontàu , pps, agt Definitzione
de atontare
Sinònimos e contràrios
abbentau,
ammincau,
atolondrau
/
cdh. intuntitu
Frases
sos banzos l'ant atontadu
2.
no istes gai atontadu: bae e faghe sa cosa!
Tradutziones
Frantzesu
abruti
Ingresu
stunned
Ispagnolu
atontado
Italianu
intontito,
istupidito
Tedescu
betäubt,
verblödet.
atontiadúra , nf Sinònimos e contràrios atontamentu, atontononzu, aturdimentu Ètimu srd.
atontiài atontài
atontinàdu , agt Definitzione chi est coment'e atontau, chi no est atuandho, immadoinau Sinònimos e contràrios istronadu Frases su muscone a su corpu est rutu a terra atontinadu Ètimu srd.
atontixinàre , vrb Sinònimos e contràrios ammammalucai, atolondrai, atontai Ètimu srd.
atontonàre , vrb: atuntonare Definitzione
coment'e atontare etotu, fàere a tontone
Sinònimos e contràrios
abbalaucare,
abbanghelare,
abbelare,
abberelare,
atolondrai,
iselentare,
istronae,
isturdinare,
scilibriri,
stolondrai
2.
sa pitzinna, iscontzadu su fatuzu, fit ancora atontonada e débbile ca in tres dies no aiat manigadu nudha
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
abasourdir
Ingresu
to astonish
Ispagnolu
aturdir
Italianu
sbalordire
Tedescu
verblüffen.
atontonónzu , nm Definitzione su atontonare Sinònimos e contràrios atontamentu, atontonu Ètimu srd.
atontónu , nm Sinònimos e contràrios atontamentu, atontononzu Ètimu srd.