A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

bichivíne , agt Definitzione nau de ccn., chi, in su papare mescamente, no si cuntentat cun facilidade ma dhu bolet fatu bene, bonu; chi connoschet is papares bonos, fatos bene Tradutziones Frantzesu gourmet Ingresu gourmet Ispagnolu gourmet Italianu buongustàio Tedescu leckerig, lecker.

bichixédhu bichighédhu

biciclèta , nf: bicicreta, bitzicreta, bricicheta, britzicheta Definitzione genia de màchina a duas orrodas, a pedale; genia de bonete o berretu Frases sa bicicleta mia fiat bèni tenta contu e no agatamu grai su pedali ◊ andastis a monti a bicicreta ◊ nosu portemus sa posta totus a bicicleta Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu bicyclette, vélo Ingresu bicycle Ispagnolu bicicleta Italianu biciclétta Tedescu Fahrrad, Rad.

bicicòca , nf Sinònimos e contràrios bicoca Ètimu itl.t biccicocca.

bicicrèta biciclèta

bicigàri , vrb Definitzione pitzigare o fèrrere iscudendho, isparandho Sinònimos e contràrios fèrrere, picigai* Frases dh'apu iscutu a perda e dh'apu bicigadu a conca ◊ apu isparau ma sa perdixi no dh'apu bicigada (P.Corongiu).

biciocàda , nf Definitzione cropu giau cun su bicu, ispítzulu cun su bicu Sinònimos e contràrios bicada Frases un'àbbila unu lèpere tenzeit ch'in francas istringhiat pendhe pendhe: a biciocadas mannas lu pigheit (P.Canu).

bíciu , agt: bitzu Definitzione si narat de is sèmenes aortios, chentza cumprios, mortos, e chi po cussu no tzeurrant; si narat fintzes de is cristianos chi no faent fígios, mancari prus che àteru nau a brulla Sinònimos e contràrios afallidu, agurtiu, assichizonau, caliu, ghíciu, lunàdicu, mortu, tuvudu, ungonatzu Frases custu sèmini est bíciu ◊ gurdoni bíciu ◊ cust'ou est bitzu 2. anchi siat bitzu! ◊ as fatu su scioncu po ti assigurai chi no siat bícia, sa fémina tua!…◊ ma ita at a fai fillus, cussa, candu est bícia!…◊ cussus no tenint fillus ca est bitzu issu e bitza issa Ètimu itl. vizzo Tradutziones Frantzesu stérile, infécond Ingresu sterile Ispagnolu estéril Italianu stèrile, infecóndo Tedescu unfruchtbar, steril.

bicòca , nf Definitzione genia de domighedha; bidhighedha de pagas domos; intrada arta de una domo, a iscalinas, ananti de sa genna, in s'orruga, prus che àteru ue est in calada, e fintzes orroca Sinònimos e contràrios carita / trechinzu Frases sa mama fit filendhe in sa bicoca de su castedhu ◊ sos zòvanos istavant a rodeu suta de sas bicocas fachendhe serenadas a sas pitzocas ◊ mi ammento sas domos antigas cun sas bicocas Ètimu itl. bicocca.

bicòca 1 , nf Definitzione punta de monte, logu in artu Terminologia iscientìfica slg.

bicocài , vrb Definitzione papare a bicadas, pigandho sa cosa cun su bicu; giogandho a bardúfolas, iscúdere s'una a pitzu de s'àtera giai badhandho Sinònimos e contràrios abbicai, bichitare, biculitare Frases unu pillonedhu est cabau a terra a bicocai sa fanialla de su pani 2. gioghiaus a bicocai e candu intinnàst una badrunfa de tàula s'isperràt

bicociàda , nf Definitzione coment'e bicada, nada abbetiandho Sinònimos e contràrios abbétia, repitida Frases seu pentzendi a is bicociadas chi, a bortas, tengu cun fradis mius (R.Boi).

bicónia , nf: abbicónia, picónia Definitzione papada bella, ma fintzes solu cosa bona o tanti po pigare unu bucone Sinònimos e contràrios ispuntinu, pichetada, pranzete, rebbota / bucone Frases ca su màndhigu non fuit prontu, Micheli si at leau una bicónia de pane e casu innantis de essire a su sartu.

bicríle begríle

bícru , nm: bígiu, bigru, bigu, biju, bricu, icru, víciu Definitzione su fígiu o fedu de una baca candho est de pagu tempus, de naschidórgiu fintzes a una paja de meses, siat mascu o fémina / bicru marinu = igumarras, o lampu de igumarras / min. bighighedhu Sinònimos e contràrios fricu Frases sa baca nostra at fatu unu bellu bigru ◊ in beranu giogant allegros sos bígios ◊ sas bacas a irrúilos tucaiant pro allatare sos bigros Ètimu ltn. viclus Tradutziones Frantzesu jeune veau Ingresu little calf Ispagnolu ternero, becerro Italianu vitellino Tedescu Kälbchen.

bícu , nm Definitzione sa buca de dónnia genia de pigione, fata a punta, longa e tostada; ispuntone o punta de cosa (pedra, muru, trastu e àteru) e fintzes orruga, bighinau, aggrugadura, tretu de domo ue si atóbiant duas orrugas / min. bichitu, bichighedhu Sinònimos e contràrios bículu 1, pissu 1 / cdh. pitículu / biculeri, pissigorru / bica, contonada, ispuntone 1 Maneras de nàrrere csn: b. de nare = sa punta de su nasu; su b. de is frutas = su tenaghe; b. de palatu, de domo = contonada; b. de cafetera, de ampullita = zenia de cundhutu o canaledhu pro andhare menzus a betare; istare, èssere a bicu apare = faci apari; portai s'ala segada e su bicu sanu (sa maladia de tziu Pitanu)= sa maladia… de sos mandrones Frases no t'incantet sa figu a su colore, ca si che intras su bicu fin'a fundhu mischinu a tie! (B.Mureddu)◊ sa mérula zughet cosa in su bicu pro sos puzonedhos 2. su piu pro sas criaduras lu faghent a bicos ◊ sas piciocas ballendhe las faghiat andhare in àndhias de unu bicu a s'àteru de sa piata ◊ tota sa vida sua est istada una currina in bicos de bidha ◊ abberindhe cudha gianna, su ladru in su bicu at postu a unu de guàrdia 3. sos bicos de su mucaloru, de sa camisa ◊ est una làmpana a tres bicos 4. fit andhendhe a s'apàlpidu abbrunchendhe a bicos e chizolos ◊ cussos istant abboghiendhe e currulendhe de unu bicu a s'àteru! ◊ in bidha bi at bicos chentza essida, tancados a un'ala ◊ sos pisedhos current in totu sos bicos de sa bidha Sambenados e Provèrbios smb: Biccu, Bicu Terminologia iscientìfica crn Ètimu ltn. beccus + pitu Tradutziones Frantzesu bec Ingresu beak Ispagnolu pico Italianu bécco, beccùccio, spìgolo Tedescu Schnabel, Tülle, Kante.

bícu 1 , nm: picu 1 Definitzione perdas de ogu (chimbe), pedrighedhas de erriu minudas, tundhas, chi s'inartant a campanile, una o prus, arregollindho is àteras de terra a una manu innanti de aciapare sa pedra imbolada in artu Sinònimos e contràrios ballina, bàtile 1, brusca 1, cucu 1, lecucu, pedrischédhula Terminologia iscientìfica ggs.

bícu 2 , nm: bículu 2 Definitzione cropu de bicu Sinònimos e contràrios bicada, isbicada Frases issos, in logu de sa bona bénnida, si la leant a bicos e ungiadas ◊ si ti canzolas però calchi bículu ti do chi m'insàmbinat su bicu (P.Mossa).

bicuàca , avb Definitzione a bicuacas = a iscampiadas, a tretos.

bicudórtu, bicudrótu , nm Definitzione genia de pigione chi abbitat in Córsica, ue nidat, ma mancat in Sardigna Sinònimos e contràrios grana 1 Terminologia iscientìfica pzn, loxia curvirostra corsicana Tradutziones Frantzesu bec-croisé Ingresu crossbill Ispagnolu piquituerto común Italianu crocière Tedescu Fichtenkreuzschnabel.