A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

columbèra colombèra

columbéri colombéri

columbéri 1 , nm: columeri Definitzione tubbu de fognas, logu istrintu ue passat calecuna cosa / avb. andhare, colare a culumberinu = totu asuta de sa malesa, asuta de is matas e tupas chi cuant a cada parte Sinònimos e contràrios connutu, cundhutura / colomberi Frases de unu columeri at bidu tres ómines chi ant apertu su cuile 2. cussu caminu no l'ispatat ne Comunu e ne sos de sa leada: est totu tupadu, tocat a colare a culumberinu.

columbína , nf Definitzione columbedha, columba pitica.

columbínu , agt Definitzione de columbu / pei c. = genias de erba: Geranium columbinum, Alkanna tinctoria. Ètimu ltn. columbinus.

columbràxu columbàriu

columbrína colubrína

colúmbu caómbu

columéri columbéri 1

columínzu colimínzu

colúmma colúmba

cólumu cólimu

colúna , nf: culuna Definitzione cambarada de chimbe o ses carabbineris chi essint a rundha Sinònimos e contràrios patrúglia Frases si bidet ritirendhe sa culuna dae fàghere notada in s'alta zona pro vigilare sa vida comuna ◊ santu Nigola, ’e sos Santos eroes, tue lis siat coluna ’e difesa! Ètimu itl. colonna Tradutziones Frantzesu patrouille, escadrille Ingresu squad Ispagnolu cuadrilla, patrulla Italianu squadrìglia, pattùglia Tedescu Patrouille.

colúnna , nf Definitzione pilastru, pedra segada de longu trebballada tundha, totu a unu o a orrugos unu in pitzu de s'àteru, po aguantare parte de unu fràigu; datos, mescamente números, assentaos subràbare o fintzes rapresentaos cun gràficu a retàngulos prantaos / genias de colunna: lisa, a coras, a caragolu; partes de una colunna: sa basi, su cordoni de sa basi, su pei, su fusti o fusu, su capitellu o conca Sinònimos e contràrios colondra, coróndua / cdh. culunna Frases cara cara a su témpiu che at pesadu duas colunnas artas trinta chimbe cúbbitos ◊ mirai is peis e is manus mias e cussa est sa colunna chi mi ant afrontau! Terminologia iscientìfica dmo Ètimu ltn. columna Tradutziones Frantzesu colonne Ingresu column Ispagnolu columna Italianu colónna Tedescu Säule.

colunnàda , nf Definitzione filera o órdine de colunnas Sinònimos e contràrios cdh. culunnatu Terminologia iscientìfica dmo Tradutziones Frantzesu colonnade Ingresu colonade Ispagnolu columnata Italianu colonnato Tedescu Säulengang.

colustídhiu , nm, nf: corastidha, corastidhu, coristidhu, corostidha Definitzione ispina molentina, ispina cixiredha o de caràtua, genia de erba chi faet una cranciofedha cun ses o sete ispinas apertas a istella chi dha faent assimbigiare a una genia de cardu Sinònimos e contràrios cadalava, cadàtola, cixiredhu, istrainabias Frases immoi no seus fuedhendu ni de cobiscu, ni de prunixedha e ni de corastidha Terminologia iscientìfica rba, Centaurea calcitrapa Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu chardon étoilé Ingresu caltrop Ispagnolu cardo estrellado Italianu cardo stellato Tedescu Wiesenflockenblume.

coluvronàre , vrb: culuvronare Definitzione istare a inghírios che unu culuvrone; pigare cun ingannu, a trampa Sinònimos e contràrios abbovai, coglionai, colovrinare, imbusterai, imbuvonare, improsae, ingannai, istusciare, mariotare, piocai, trampai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu embobiner Ingresu to swindle Ispagnolu embaucar, trampear Italianu raggirare Tedescu betrügen.

còlve còlbe

colvinzòla , nf Definitzione colve, crobe pitica Ètimu srd.

cólvu , nm: corbu, corvu, crobu, crou Definitzione genia de pigione mannu totu a pinnias niedhas: in Sardigna est de una arratza diferente e che faet abbitu totu s'annu, prus che àteru in logu de monte, de orrocas, ma dhue ndh'at puru una arratza chi est solu de passera in ierru e si ndhe andhat a metade de martzu (corvus frugileus)/ min. corbitu / colvu ambidhaju, anguidhàrgiu = corvumarinu, itl. cormorano; crobu de mari = itl. marangóne dal ciuffo, un'àtera creze de corbu marinu (phalacrocorax aristotelis desmarestii); corvu ambidhastru = càrgia, caboni de canna, itl. tarabuso Sinònimos e contràrios corvai, prinedhu, tifane / cdh. colbu Maneras de nàrrere csn: pane de colvu = mammesonnu, sónniga, itl. crisàlide, nadu gai ca piaghet a sos corbos; genia de frastimus: sos corbos lu comínighent! (= chi si che morzat!), sa tucada de su corvu! (= chi fatzat sa tucada de su fumu, chi bandit e no torrit prus!); nighedhu che ala de corbu = niedhu píghidu (cun ironia: biancu che ala de c.); non giare abba a crobu = èssiri própiu susuncus, limidos a s'úrtimu etzessu; chilcare su colvu a méigu = pònniri a marxani a castiai is angionis; fàghere s'annàntzia de su crobu = andhare a cumandhu e istentare tropu Frases compare, corvos in sa figu bi at chi bos la sunt fatendhe a disania: ma si sa figu fit istada mia, su corvu mortu, sa figu segada!… 2. sos corbos lu comínighent! ◊ su corvu, sa giustíscia lu pioat! ◊ innanti non giaiat abba a crobu e como agiudat finas a che sarvare is brebès de is àteros (R.Sardella) Sambenados e Provèrbios smb: Corbu, Corbeddu, Corbitu, Corveddu, Crobu, Crobeddu / prb: àinu no morit candho cheret colvu ◊ crobu cun crobu no si ndi bogat s'ogu ◊ a su mortorzu current sos corvos Terminologia iscientìfica pzn, corvus corax sardus Ètimu ltn. corvus Tradutziones Frantzesu corbeau Ingresu raven Ispagnolu cuervo Italianu còrvo imperiale Tedescu Kolkrabe.