connadínu , nm Definitzione parente de intradura, pobidhu de una connada Terminologia iscientìfica ptl.
connàdu , nm: connatu,
connau Definitzione
parente de intradura, su frade o fintzes fradile de sa pobidha o de su pobidhu, su pobidhu de una sorre, de una sorresta
Frases
dego a connaos tuos los impreo in segheria bastet chi tue abbarres in tretos tuos
Terminologia iscientìfica
ptl
Ètimu
ltn.
cognatus
Tradutziones
Frantzesu
beau-frère
Ingresu
brother inlaw
Ispagnolu
cuñado
Italianu
cognato
Tedescu
Schwager.
cònnaru , nm Definitzione
pische: una genia de macioni
Sinònimos e contràrios
zanchetu
Terminologia iscientìfica
psc
Tradutziones
Frantzesu
petit gobie
Ingresu
candian sand-smelt
Ispagnolu
gobio pequeño
Italianu
pìccolo ghiòzzo,
latterino
Tedescu
kleiner Ährenfisch.
connàta connàda
connàtu connàdu
connatzionàle, connatzionali , agt, nm Definitzione
chi o chie est de sa matessi natzione
Tradutziones
Frantzesu
compatriote
Ingresu
from the same country,
compatriot
Ispagnolu
compatriota
Italianu
connazionale
Tedescu
aus demselben Lande,
Landsmann.
connàu connàdu
conniméntu , nm: cundhimentu,
cundimentu Definitzione
su cundhire is papares; is cosas chi si ponent a cundhire unu papare; su s'ispainare de una maladia cundhindhondhe su logu, atacandho a is àteros puru
Sinònimos e contràrios
cundímini,
cunnintzu,
pimenta
/
cundhidura,
impestu
Frases
arratza de cundhimentu chi li as fatu a custu mànigu!…◊ su papai sentz’e cundimentu est malu, ma peus ancora candu mancat sali!◊ su fàmene est su menzus cundhimentu
2.
cundhimentos sunt sa bagna, tzertas erbas fragosas, ozu e casu e gai ◊ su ladru cun s’ollu de procu fut su cundimentu po totu s’annu
3.
bi at maladia chi andhat a cundhimentu
Tradutziones
Frantzesu
assaisonnement
Ingresu
condiment
Ispagnolu
aliño
Italianu
condiménto
Tedescu
Würzen.
conníre , vrb Definitzione pònnere su cundhimentu; coment'e cundhire in su sensu de fàere (fintzes in su sensu de guastare)/ casu connitu = casu fatu, fatitu Sinònimos e contràrios cundhire / fàchere, frazicare, purdiai Frases si ti nche isserrant in d-unu funnacru prenu de casu, a fortza de l'istare a costatzu ti connis tue puru! ◊ a mannicare bi aiat porchedhu, casu connitu, gurgugliones e sarditza ◊ sa pata est connia cun arrescotu 2. s'arga chi catzaiat dae prummones fit groga, imbenata de filontzos rujos, tzitzones virdes, lutrau connitu Ètimu ltn. condire.
connítu , pps, agt Definitzione de connire; nau de frutuàriu, chi est tropu lómpiu, passau Sinònimos e contràrios bermigadu, fatitadu, fatitu, fràzigu, giampagadu, martzu, patitu.
connòma , nf Sinònimos e contràrios sambanau.
connoscàntza, connoscàntzia , nf Definitzione su connòschere, nau mescamente foedhandho de personas Sinònimos e contràrios connoscéntzia.
connoscéntzia, connoschéncia , nf: (con-no-schén-ci-a)
connoschénscia,
connoschéntzia,
connoschéssia,
connosséncia Definitzione
su connòschere, nau mescamente foedhandho de personas
Sinònimos e contràrios
connoscantza
/
cdh. cunnisciéntzia
Maneras de nàrrere
csn:
èssere in connoschéntzia cun ccn. = èssere in óbbrigu, a su bisonzu, de si azuare paribari; èssere foras de c. = dimajau, chi at pérdidu sos atuamentos
Frases
- Piaghere de sa connoschéntzia! - Piaghere meu! ◊ in su chi est a connoschéssia mia soe prontu a ti azudare ◊ tenia pagu connoschéncia de meighinas ◊ candu si fait connoscéntzia si domandat sempri: De innui funt, in gràtzia?
2.
apo agatau a babbu in terra foras de connoschéntzia, apena s'intendhet su respiru
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
connaissance
Ingresu
knowledge
Ispagnolu
conocimiento,
conocido
Italianu
conoscènza
Tedescu
Kenntnis.
connòscere , vrb: aconnòschere,
connòschere,
connoschi,
connosci,
connòsciri,
connòssere,
connossi Definitzione
bíere o imparare is primas bortas a ischire chie o ite est unu, una cosa, unu logu; cumprèndhere chi unu, una cosa, unu logu est su matessi bistu o imparau àtera borta innanti, atuare a su chi si ischiat; su si acatare o sapire de calecuna cosa, èssere in sensos, atuindho; tènnere, eredare cosa, interessu o àteru, de is mannos, de is antepassaos; provare, bíere un'àtera cosa / pps. connotu (fintzes connóschidu, connósciu [con-nó-sci-u])
Sinònimos e contràrios
abbigiare,
imparai,
ischire,
serare
/
eredare
Maneras de nàrrere
csn:
fàghere connòschere = dare a ischire, nàrrere a sos àteros puru; connòschere a unu a cara = isciri o cumprèndiri su chi unu pentzat o comenti istait de comenti fait sa faci; a dhu connòsciri mannu e bonu! = zenia de bonas uras pro una criadura; a dhu connòsciri in su celu! = saludu e cunfortu chi si daet a sos parentes de su mortu (arrespusta: – Aici siat!)
Frases
babbu e mamma si fint connotos in s'isposonzu de Fulanu ◊ apu connotu a su Messia: beni a dhu biri tui puru! ◊ in tempus de unu mese su mastru nou nche at connotu totu sa bidha ◊ bos connosco dae candho fimus paris in tale logu ◊ de is cumpàngius, cun chini abbitas, connòsciu chini ses tui ◊ fut sa primu bia ci is piciochedhos beniant a connosce eite fut custa cosa ◊ nara ite ti apo fatu, ite mi as connotu, chi mi càrdias male!
2.
su dotori no dh'at connota e fut curendidha po àtera maladia ◊ chi no mi naras su nòmini no ti connòsciu ◊ ti ant cundennadu innotzente e como ti ant connotu s'innosséntzia ◊ Bodale che mancaiat dae minore e no lu fia connoschindhe ◊ mancu connotu l'apo, de comente fit bestidu! ◊ sa sorte fit s'issoro e l'ant connota e cullia ◊ los ant pistaos a ghetu de no los connòschere sos parentes ◊ apo bidu a unu ma no l'apo connotu ◊ no ses seguru de su chi ses nendhe: ti so connoschindhe a sa cara! ◊ dh'apu connotu a sa boxi ca fiat fradi tuu ◊ cussu est tiu Zuanne, lu connosco a s'andhata!
3.
su caboni de murdegu no connoscis su mascu de sa fémina ◊ no si connoschet su bonu dae su malu ◊ za si nonnoschet inue est illatadu e ue nono, si abbàidas ◊ si l'ant fatu, un'irballu gai, est ca no bi ant connotu
4.
mi so connotu chi fit apunta a mi torrare cudhu dolore e leo sa meighina ◊ za mi so connotu inue fia, ca bi fia coladu àteras bortas ◊ si est connotu isse puru chi fit a punta a mòrrere ◊ connòschedi, connosche, chie ses, e vive piús moderada! ◊ su malàidu istat male meda, no connoschet, mancu
5.
dae chie l'as connotu a frundhire sa cosa bona?!…◊ sa ammandronia za no l'as connotu dae babbu tou, ca triballaiat fintzas in dies de festa!
6.
a fizos tuos lis as dadu totu, su chi as comporadu e as connotu! (Masala)◊ sa domo chi istamus l'amus connota dae mamma ◊ dae su babbu at connóschidu meda, dae sa mama nudha ca fit pòvera
7.
baidindi, si no bolis connosci su fusti! ◊ oe mi connosches, si no faghes su chi ti apo nadu! ◊ ringràtzia ca che fiat mamma tua, sinono oe aias connotu a babbu tuu!
Sambenados e Provèrbios
prb:
a su risu si connoschet s'ómine
Ètimu
ltn.
cognoscere
Tradutziones
Frantzesu
connaître,
reconnaître
Ingresu
to know,
to recognize
Ispagnolu
conocer,
reconocer
Italianu
conóscere,
riconóscere
Tedescu
kennen,
erkennen.
connoschènte , nm, nf Definitzione
persona chi si connoschet e chi si dhue tenet cunfidàntzia
Frases
ant iscorjau s'animale, l'ant fatu a cantos e partiu a sos connoschentes ◊ a Pasca mandhant sas casadinas a sas connoschentes ◊ in caminu imbenit unu connoschente, l'arreghet e li nat cosa
Tradutziones
Frantzesu
connaissance
Ingresu
acquaintance
Ispagnolu
conocido
Italianu
conoscènte
Tedescu
Bekannte.
connoschéntzia connoscéntzia
connòschere connòscere
connoschéssia connoscéntzia
connòschi connòscere
connoschidòre , nm: connoscidori Definitzione
chi connoschet, chi connoschet bene cosas e chistiones, chi ndhe tenet a pràtiga
Sinònimos e contràrios
cdh. cunniscidori
Frases
cust'iscola tenit unus cantu connoscidoris de sa língua sadra ◊ cussu poeta est bonu connoschidore de sa métrica
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
connaisseur
Ingresu
expert
Ispagnolu
entendido
Italianu
intenditóre,
conoscitóre
Tedescu
Kenner.