ímula , nf Definitzione
fròngia de su mucadore, in su costúmene
Sinònimos e contràrios
chímula,
pilindrenga
Tradutziones
Frantzesu
frange
Ingresu
fringe
Ispagnolu
fleco
Italianu
fràngia
Tedescu
Franse.
in , prep Definitzione
prep. chi s'impreat po giare a cumprèndhere su istare, su abbarrare e a dónnia modu s'idea de logu o de tempus: cun su vrb. essire fintzes po movimentu (es. essíreche in machines, in coranta mois, che so essidu in Macumere); cun partes de su corpus, chentza artículu: in conca, in trugu, in buca, in petorras (a sing. cun s'art. puru), in brente, in bratzos (a sing. cun s'art. puru), in manos (e in manu, in sa manu, in sas manos), in pes (a sing. cun s'art., sinono bolet nàrrere àteru); coment'e prefissu si che aunit cun medas foedhos, e a bortas (pagas, ca no est manígiu própiu de sa limba sarda) fintzes cun significau de nega (no: intzivile, incoberàbbili
Maneras de nàrrere
csn:
avb. de manera: fàghere una cosa in fadhina = irballendhe; nàrrere una cosa in suspu, èssere in pessos, fàghere in presse (impresse), fàghere in pessare, fàghere in lestresa, lassare in pasu; èssere in frenugu, in sas berbeghes, in su bestiàmine, in s'olia, in mura, in linna, in su dutore = èssere chirchendhe frenugu, pastorighendhe berbeghes, bestiàmine, collindhe olia, mura, faghindhe linna, in ambulatóriu pro faedhare su dutore; èssiri in camisa, in mudandas, in cracionis = zúghere bestidu (chentza zúghere àteru subra) sa camisa, sas mudandhas, sos pantalones; èssere o no èssere in dare = tènniri ganas, no tènniri ganas de fuedhai, de arrespúndiri; èssere in abba, in fritu, in caentu = (nau de su tempus), èssiri sempri pruendi, èssiri fendi frius, fendi callenti; zúghere su cherbedhu in abba = guastu, ammachiau; in domíniga, in lunis, in martis e gai = in die de domíniga e gai; èssere in sos… agt. numeràriu + annos = faghindhe sos… + agt. numeràriu + annos, faghindhe sos annos de lòmpere; leare, dare, ispèndhere unu valore in + nm. = pònnere a, iscambiare cun + nm.
Frases
in sa mente mia est abbarranno una santa e cara visione de tiatia ◊ funt totu s'ora sétzius in pratza ◊ inoghe semus in Bonorba ◊ fradi miu bivit in Bidhexidru ◊ che zuto brutura in s'ogru ◊ in sa dí de oi ◊ si sunt cojados in sàpadu ◊ est cun is manus in cruxi ◊ su trigu in làmpadas comintzat a incherare ◊ in s'ierru fait frius ◊ in tota die no at fatu nudha ◊ manighendhe mi che intrat sa peta in dentes ◊ mi pongu in su soli ca tengu frius ◊ mi setzo in s'umbra ◊ poneus sa pingiada in su fogu ◊ frade tou est in sos vint'annos
2.
candu fuedhat, cussu nci essit in cincuanta mois! ◊ che so pigadu in montes ◊ sos Americanos che sunt pigados in sa Luna ◊ no ti che intrat s'iscuru in buca ◊ est torradu in segus ◊ si at betadu s'issallu in conca ◊ ch'est essidu in Núoro
3.
làssami sa conca in pasu! ◊ no li faedhes ca no est in dare, oe! ◊ oe est in muta bona ◊ múndhache s'arga, ca a su cola cola che la leamus in pes! ◊ so in comporare: a fura no ndhe leo! ◊ totu su chi teniat si l'at ispesu in diverteras ◊ bae: a ti lu dare in pische, custu! ◊ su triballu lu cherzo pagadu in dinari, no in cosa!
Ètimu
ltn.
in
Tradutziones
Frantzesu
en,
dans,
à
Ingresu
in,
at,
to
Ispagnolu
en
Italianu
in
Tedescu
in.
inalbinàre , vrb Sinònimos e contràrios albinare, illatare, imbarchinai, incalchinare Ètimu srd.
inalienàbbile, inalienàbbili , agt Definitzione chi no si podet e no si depet giare e ne bèndhere, nau de css. cosa ma mescamente de is diritos umanos e pulíticos.
inamàre , vrb Definitzione cassare e piscare cun s'amu Sinònimos e contràrios ingamai* 1.
inamoràda , nf: innamorada Definitzione fémina chi istimat meda a unu, indiosada de ccn., sa fémina ammorandho chi at giau su foedhu de bòllere a unu a pobidhu Sinònimos e contràrios ammorada, fidantzada, isposa 2. s'inamorada mia paret una columba cun sas tritzas de oro!…
inamoradítu , agt Definitzione nau de ómine o de fémina, chi istat ammorandho cun s'unu/a e cun s'àteru/a Sinònimos e contràrios alleriosu, ammorajolu, galanseto Ètimu srd.
inamoràdu , pps, agt, nm: innamoradu Definitzione
de inamorare; chi o chie istimat meda a una, indiosau de ccn. o fintzes de calecuna cosa; s'ómine ammorandho chi at giau su foedhu de bòllere a una a pobidha / èssere i. fatu = inamoradu forte, meda
Sinònimos e contràrios
ammoradore,
fidantzadu,
isposu
/
cdh. innamuratu
/
amorosu
2.
e deo fatu a issa innamoradu che perdia caltzones e sentidu
Tradutziones
Frantzesu
amoureux
Ingresu
fell in love
Ispagnolu
enamorado
Italianu
innamorato
Tedescu
verliebt,
Verliebte.
inamorài , vrb: inamorare,
innamorai,
innamorare Definitzione
pònnere amore, istima forte a unu, a una, a calecuna cosa
Sinònimos e contràrios
abbaradhare,
abbelare,
ammorare,
fastigiai,
imbelare,
indeosare,
ingeniai
| ctr.
disamorare
Frases
est innamorendhe cun àter'una fémina ◊ si ndh'est innamorada a s'ojada chi li at dadu ◊ ohi, si fui bajanu ti mi dia innamorare!
Tradutziones
Frantzesu
tomber amoureux
Ingresu
to fall in love
Ispagnolu
enamorarse
Italianu
innamorarsi
Tedescu
sich verlieben.
inamoraméntu , nm Definitzione
su s'inamorare
Sinònimos e contràrios
indiosada,
indiosamentu
Tradutziones
Frantzesu
action de tomber amoureux
Ingresu
falling in love
Ispagnolu
enamoramiento
Italianu
innamoraménto
Tedescu
Sichverlieben.
inamoràre inamorài
inanedhàre , vrb Definitzione pònnere s'anedhu Ètimu srd.
inanimàdu , agt Definitzione chi est chentz'ànima e chi po cussu no tenet sa capacidade de si mòvere, de crèschere, de fàere, de pentzare o àteru chi distinghet is èsseres bios.
inarfabbétu , agt Definitzione chi no ischit a lígere e ne a iscríere Sinònimos e contràrios legu.
inartàre, inartiàe , vrb Definitzione pesare in artu, a in artu Sinònimos e contràrios alciare Frases unu tempus in iscola si saludaiat sa maista inartandho sa manu destra Ètimu srd.
inaspiadúra , nf Definitzione su inaspiai Ètimu srd.
inaspiài , vrb Definitzione imbodhigare su filu in s'ixorbidórgiu (in s'aspu) Ètimu srd.
inasprèssiri , vrb Definitzione fàere pigare arrennegu, tzacu, fàere pèrdere sa passiéntzia a fortza de giare ifadu o de fàere cosas chi no si podent padire Sinònimos e contràrios apurai 1, apurire, asperai, ifadare, intriscare, suberiare Ètimu itl. inasprire + -ecer spn.
inaugurài, inauguràre , vrb Definitzione prus che àteru, incingiai o apèrrere una grandhu òpera, un'òpera púbblica.
inauguratziòne, inauguratziòni , nf Definitzione su inaugurare.