illegíri , vrb: illezire Definitzione fàere o essire feos, lègios Sinònimos e contràrios infeire, sbisuriai, slegiai | ctr. imbellichinare, imbellire Frases sa picioca si fuat illegia che una cani (F.Marcialis) Ètimu srd.
illegitimidàde , nf Definitzione su èssere illegítimu de una cosa o fatu.
illegítimu , agt: illezítimu Definitzione chi no est lítzidu, chi est foras de comente narat o disponet sa lei, chi no est cunforma a su diritu, fintzes furau Sinònimos e contràrios illítzitu, mostrengu / burdu | ctr. legítimu Frases una leze ordinària chi istabbilat unu diritu de serrata diat èssere illegítima proite contrària a sas valutatziones de su Costituente (A.Carai) Ètimu itl. illegittimo.
illeinàre , vrb Definitzione segare sa leina, segare is pigionatzos de una mata, is cambos noos chi essint in su truncu, in cambu grussu pudau Sinònimos e contràrios immodhitare, irbrossare, ispudhonare Ètimu srd.
illempiàda , nf Definitzione su illempiare, illimpiamentu Sinònimos e contràrios allichidia, illertida, ischixinadura, limpiamentu, samunada Ètimu srd.
illempiàre , vrb: illimpidare, illimpiai, illimpiare, irlimpiai Definitzione fàere límpiu, netu, nau fintzes de cosas de papare chi s’ispúligant aprontandhodhas po dhas còere (es. i. sa patata); una de is fainas de su samunóngiu: pònnere s’orroba a modhe in abba cun su sabone, bogare, fàere biancu, netu, límpiu, samunare a tantas bortas in abba càmbia, ma fintzes tirare s’erba de mesu de is laores Sinònimos e contràrios allimpiare, innetare, pulire / allichidie, illoltiare, imbogadare, innetare, iscinixai, limpiai | ctr. imbrutai Frases custu est su pigiolu de sa patata chi as irlimpiau tui ◊ illempiàdebbos e cambiàdebbos sos vistires! ◊ is fígios agiudaiant a semenare su trigu, a dhu marrare, a dh'illimpiare, a messare e treulare Ètimu srd.
illempiónzu , nm: illimpióngiu Definitzione sa faina de illimpiare, su illimpiare Sinònimos e contràrios innetadura, innetionzu, innetu 1, limpióngiu Ètimu srd.
illenadúra , nf Definitzione su illenare Ètimu srd.
illenàre , vrb: illeniare Definitzione
ifritare o callentare fintzes a èssere tébiu; nau pruschetotu de unu dolore, menguare, dòlere prus pagu, fintzes fortzare prus pagu tirandho calecuna cosa, lassare andhare
Sinònimos e contràrios
intebiai,
isalenare
/
abbacai,
abblandai,
abbonantzai,
achedare,
allebiae,
apachiare,
apasaogare,
asselenare,
asseliare,
assussegai,
illebiare
/
abbambiai 1,
aflusciai
| ctr.
imbudhighinare
/
ingrajai,
peorare
2.
chie podiat illenare su dolore tuo?
3.
si l'illenas sa bríglia cust'ebba curret
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
adoucir,
calmer
Ingresu
to soothe
Ispagnolu
aliviar
Italianu
lenire
Tedescu
lindern.
illendhinàre , vrb Definitzione illimpiare de su léndhine Ètimu srd.
illeniàda , nf Definitzione
su illeniare, fàere o essire prus lenu, su abbrandhare o menguare de unu dolore o àteru (es. calore)
Sinònimos e contràrios
abbacada,
abbrandhada,
lenida
| ctr.
acradiada,
incrispiada
Frases
su dolore mi at dadu s'illeniada, cun sa meighina chi apo leadu!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
mitigation
Ingresu
mitigation
Ispagnolu
alivio
Italianu
mitigazióne
Tedescu
Milderung.
illeniàre illenàre
illentiàre , vrb Definitzione lassare o fàere prus lenta una cosa tirada, prus pagu tirada Sinònimos e contràrios abbambiai 1, illascare Ètimu srd.
illéntu , agt Definitzione nau de ccn., chi est forte de ischina, chi si movet de ischina cun facilidade.
illenturiàu , agt Definitzione chi portat unu pagu de umidade de lentore, de serenu Sinònimos e contràrios umatu, umaditu, umidonzu | ctr. asciutu, sicu Frases atzidente a sos allumínios: illenturiaos funt!(M.Deiana) Ètimu srd.
illeonàre , vrb: illionai Definitzione marrare sa terra, pistare is leas Sinònimos e contràrios marrai, marronai, tzapare / irbardulare, ischelviare, launai Frases oje illèonas, cras chin sa ghestrale, chin su picu, chin sa cana, semper travallandhe (L.Loi).
illeonónzu , nm: illinognu Definitzione trebballu de aprontamentu de sa terra Sinònimos e contràrios allionóngiu, tzaponzu Frases adderetas sa binza e la preparas, la pulis, tandho l'aras acapidàndhela chin s'illeononzu ◊ preparandho in beranu s'illinognu po fàere sa sémina in s'atognu (C.Arangino) Ètimu srd.
illepedhadúra , nf Definitzione su illepedhare Ètimu srd.
illepedhàre , vrb Definitzione
segare, fàere a orrughedhos a lepedha
Sinònimos e contràrios
aferritai
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
coupailler
Ingresu
to chop (up)
Ispagnolu
cortajear
Italianu
tagliuzzare
Tedescu
zerschneiden.
illepedhàu , pps, agt Definitzione de illepedhare Sinònimos e contràrios chimentadu, firchinadu.