illatàre , vrb: illatiare 1 Definitzione
passare su late de sa crachina (o àteru deasi) a is muros (o fintzes ischedrare)
Sinònimos e contràrios
albinare,
argidhai,
tunicare
/
illatinare,
imbarchinai
Frases
mi ant illatadu sa domo ma mi l'ant fata a tretos ◊ sos aposentos dhos ant illatiaos a crachina (D.Boeddu)
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
blanchir,
badigeonner
Ingresu
to paint
Ispagnolu
encalar,
blanquear
Italianu
imbiancare,
tinteggiare
Tedescu
anstreichen.
illatàre 1 , vrb: islatai, islatare, slatai Definitzione leare su late (de sa tita) a su pipiu, acabbare s’allatamentu Sinònimos e contràrios istitai | ctr. allatae Ètimu srd.
illatiàre illadiàre
illatiàre 1 illatàre
illatigàda , nf Definitzione
cropu giau a làtigu
Sinònimos e contràrios
aciotada,
afuetada,
fusticada,
iscorriada
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
coup de fouet
Ingresu
lash
Ispagnolu
latigazo,
azote
Italianu
sferzata
Tedescu
Peitschenhieb.
illatinadúra , nf Sinònimos e contràrios illatonzu, imbarchinamentu Ètimu srd.
illatinàre , vrb Definitzione intínghere a biancu, o de àteru colore, giare o passare a pinzellu (o àtera aina) una o duas manos de late de crachina in is muros Sinònimos e contràrios albinare, argidhai, tunicare / illatare, imbarchinai, incalchinare Frases aiant acontzadu su logu: pesadu muros, albiadu, illatinadu, fatas sas crabituras, postu zannas e fentanas (A.Cossu)◊ sa fémina mia illàtinat sos muros che unu mastru Ètimu srd.
illatonàdu , agt: illutonau Definitzione chi portat su lutone móviu de s’incàsciu Sinònimos e contràrios illumbadu, iscrocau, iscumaradu Ètimu srd.
illatónzu , nm Definitzione
su passare su late de sa crachina (o àteru) a is muros
Sinònimos e contràrios
illatadura,
illatinadura,
imbarchinamentu,
intuniconzu,
tuniconzu
Frases
eteus s'illatonzu chi mi at fatu: at dadu una cadrassada a sos muros e li at bogadu de cabu! (G.Ruju)◊ a s'intrada de su beranu faghimus s'illatonzu de sos aposentos
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
badigeonnage
Ingresu
painting
Ispagnolu
enjalbegado
Italianu
tinteggiatura
Tedescu
Anstreichen.
illatzàda , nf Definitzione
de illatzare; dolore a is músculos po isfortzu mannu
Sinònimos e contràrios
carrasegada,
frata 1
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
déchirure musculaire
Ingresu
sprain
Ispagnolu
tirón
Italianu
strappo muscolare
Tedescu
Muskelriß.
illatzadúra , nf Definitzione su illatzare, illargare, istiradura Sinònimos e contràrios istironzu / illascadura Frases galu umadita, o lenta, o buata, si atelat s'illatzadura, a primu cun campianu, in cada tretu, leendhe sa pedhitza peri sos oros, posca creschendhe su tironzu fintz'a l'isnerviare a manera chi no aviscet a arrodulare (G.Addis) Ètimu srd.
illatzàre , vrb: islatzare Definitzione
segare faendho a tiradura, istirandho, tirandho forte; fintzes fàere prus lasca sa cosa prantada po crèschere méngius; a logos fintzes tzucare, andharesiche, istesiare
Sinònimos e contràrios
afrapare,
iscorriai,
iscrúfere,
isfrapare,
istratzare
Frases
custu muncaloru s'illatzat apenas chi lu tocant ◊ nois semus che modhímine illatzadu cun sa tràmula noa ancora in sinu ◊ si ti aferras a débbile ratu, su ratu si ndhe illatzat dae sa nae!
2.
abbratzo su logu assoladu de nida chijina pintada dae luna illatzendhe
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
déchirer
Ingresu
to rip
Ispagnolu
desgarrar
Italianu
lacerare,
stracciare
Tedescu
zerfetzen,
zerreißen.
illaunídu , pps, agt Definitzione de illaunire Sinònimos e contràrios achénsidu, cansidu, débbile, irbaléndhidu 2. in sa carrela muda movet, illaunidu, su pedidore ◊ faedheit cun d-una boghe gai illaunida chi pariat chi ndhe giompiat de s'àteru mundhu.
illauníre , vrb Definitzione
fàere débbile, chentza fortza
Sinònimos e contràrios
ifrachire,
indebbilitare,
irdebbilitai,
ispoderire
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
affaiblir
Ingresu
to weaken
Ispagnolu
debilitar
Italianu
svigorire
Tedescu
schwächen.
illauràre , vrb Definitzione trebballare, prus che àteru in su sensu de aprontare, giare una prima manu a calecuna cosa de sighire a trebballare (es. unu truncu) Sinònimos e contràrios laurai*, irfinicare, irtazolare.
illavrudhàdu , agt Definitzione dhu narant a su pane (modhe), chi s’est apertu, chi portat sa parte de fora totu crepaduras, tzacaduras, de comente si est ufrau coendho Sinònimos e contràrios iscrachedhadu Ètimu srd.
illavrusciàdu , agt Definitzione chi portat is lavras totu fresadas de su fritu Ètimu srd.
illavruscídu , agt Definitzione nau de ccn., chi giughet is lavras totu fresadas de su fritu Sinònimos e contràrios illavrusciadu.
illebberàre , vrb: illeverare,
illibberare,
illibertai,
illibertare,
illivertare Definitzione
fàere o essire líbberos; iscabbúllere de ccn. cosa ma mescamente fàere su fedu (nau de is féminas príngias)
Sinònimos e contràrios
allibberai,
ifrancare,
iscabbúllere,
libberai
/
iglierare,
infendiai,
insinnigare,
libbertari 1
2.
dimandhamus a Deus de nos illibberare dae totu sos males ◊ pacas dies apustis chi aviat illebberau, sa mama si fit morta ◊ mama s'est illeverada e so naschiu ego
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
libérer
Ingresu
to free
Ispagnolu
liberar
Italianu
liberare
Tedescu
befreien.