Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

illatàre , vrb: illatiare 1 Definition passare su late de sa crachina (o àteru deasi) a is muros (o fintzes ischedrare) Synonyms e antonyms albinare, argidhai, tunicare / illatinare, imbarchinai Sentences mi ant illatadu sa domo ma mi l'ant fata a tretos ◊ sos aposentos dhos ant illatiaos a crachina (D.Boeddu) Etymon srd. Translations French blanchir, badigeonner English to paint Spanish encalar, blanquear Italian imbiancare, tinteggiare German anstreichen.

illatàre 1 , vrb: islatai, islatare, slatai Definition leare su late (de sa tita) a su pipiu, acabbare s’allatamentu Synonyms e antonyms istitai | ctr. allatae Etymon srd.

illatiàre illadiàre

illatiàre 1 illatàre

illatigàda , nf Definition cropu giau a làtigu Synonyms e antonyms aciotada, afuetada, fusticada, iscorriada Etymon srd. Translations French coup de fouet English lash Spanish latigazo, azote Italian sferzata German Peitschenhieb.

illatinadúra , nf Synonyms e antonyms illatonzu, imbarchinamentu Etymon srd.

illatinàre , vrb Definition intínghere a biancu, o de àteru colore, giare o passare a pinzellu (o àtera aina) una o duas manos de late de crachina in is muros Synonyms e antonyms albinare, argidhai, tunicare / illatare, imbarchinai, incalchinare Sentences aiant acontzadu su logu: pesadu muros, albiadu, illatinadu, fatas sas crabituras, postu zannas e fentanas (A.Cossu)◊ sa fémina mia illàtinat sos muros che unu mastru Etymon srd.

illatonàdu , agt: illutonau Definition chi portat su lutone móviu de s’incàsciu Synonyms e antonyms illumbadu, iscrocau, iscumaradu Etymon srd.

illatónzu , nm Definition su passare su late de sa crachina (o àteru) a is muros Synonyms e antonyms illatadura, illatinadura, imbarchinamentu, intuniconzu, tuniconzu Sentences eteus s'illatonzu chi mi at fatu: at dadu una cadrassada a sos muros e li at bogadu de cabu! (G.Ruju)◊ a s'intrada de su beranu faghimus s'illatonzu de sos aposentos Etymon srd. Translations French badigeonnage English painting Spanish enjalbegado Italian tinteggiatura German Anstreichen.

illatzàda , nf Definition de illatzare; dolore a is músculos po isfortzu mannu Synonyms e antonyms carrasegada, frata 1 Etymon srd. Translations French déchirure musculaire English sprain Spanish tirón Italian strappo muscolare German Muskelriß.

illatzadúra , nf Definition su illatzare, illargare, istiradura Synonyms e antonyms istironzu / illascadura Sentences galu umadita, o lenta, o buata, si atelat s'illatzadura, a primu cun campianu, in cada tretu, leendhe sa pedhitza peri sos oros, posca creschendhe su tironzu fintz'a l'isnerviare a manera chi no aviscet a arrodulare (G.Addis) Etymon srd.

illatzàre , vrb: islatzare Definition segare faendho a tiradura, istirandho, tirandho forte; fintzes fàere prus lasca sa cosa prantada po crèschere méngius; a logos fintzes tzucare, andharesiche, istesiare Synonyms e antonyms afrapare, iscorriai, iscrúfere, isfrapare, istratzare Sentences custu muncaloru s'illatzat apenas chi lu tocant ◊ nois semus che modhímine illatzadu cun sa tràmula noa ancora in sinu ◊ si ti aferras a débbile ratu, su ratu si ndhe illatzat dae sa nae! 2. abbratzo su logu assoladu de nida chijina pintada dae luna illatzendhe Etymon srd. Translations French déchirer English to rip Spanish desgarrar Italian lacerare, stracciare German zerfetzen, zerreißen.

illaunídu , pps, agt Definition de illaunire Synonyms e antonyms achénsidu, cansidu, débbile, irbaléndhidu 2. in sa carrela muda movet, illaunidu, su pedidore ◊ faedheit cun d-una boghe gai illaunida chi pariat chi ndhe giompiat de s'àteru mundhu.

illauníre , vrb Definition fàere débbile, chentza fortza Synonyms e antonyms ifrachire, indebbilitare, irdebbilitai, ispoderire Etymon srd. Translations French affaiblir English to weaken Spanish debilitar Italian svigorire German schwächen.

illauràre , vrb Definition trebballare, prus che àteru in su sensu de aprontare, giare una prima manu a calecuna cosa de sighire a trebballare (es. unu truncu) Synonyms e antonyms laurai*, irfinicare, irtazolare.

illavàdu , agt Synonyms e antonyms bambu, isàpidu.

illavrudhàdu , agt Definition dhu narant a su pane (modhe), chi s’est apertu, chi portat sa parte de fora totu crepaduras, tzacaduras, de comente si est ufrau coendho Synonyms e antonyms iscrachedhadu Etymon srd.

illavrusciàdu , agt Definition chi portat is lavras totu fresadas de su fritu Etymon srd.

illavruscídu , agt Definition nau de ccn., chi giughet is lavras totu fresadas de su fritu Synonyms e antonyms illavrusciadu.

illebberàre , vrb: illeverare, illibberare, illibertai, illibertare, illivertare Definition fàere o essire líbberos; iscabbúllere de ccn. cosa ma mescamente fàere su fedu (nau de is féminas príngias) Synonyms e antonyms allibberai, ifrancare, iscabbúllere, libberai / iglierare, infendiai, insinnigare, libbertari 1 2. dimandhamus a Deus de nos illibberare dae totu sos males ◊ pacas dies apustis chi aviat illebberau, sa mama si fit morta ◊ mama s'est illeverada e so naschiu ego Etymon srd. Translations French libérer English to free Spanish liberar Italian liberare German befreien.