illatàre , vrb: illatiare 1 Definizione
passare su late de sa crachina (o àteru deasi) a is muros (o fintzes ischedrare)
Sinonimi e contrari
albinare,
argidhai,
tunicare
/
illatinare,
imbarchinai
Frasi
mi ant illatadu sa domo ma mi l'ant fata a tretos ◊ sos aposentos dhos ant illatiaos a crachina (D.Boeddu)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
blanchir,
badigeonner
Inglese
to paint
Spagnolo
encalar,
blanquear
Italiano
imbiancare,
tinteggiare
Tedesco
anstreichen.
illatàre 1 , vrb: islatai, islatare, slatai Definizione leare su late (de sa tita) a su pipiu, acabbare s’allatamentu Sinonimi e contrari istitai | ctr. allatae Etimo srd.
illatiàre illadiàre
illatiàre 1 illatàre
illatigàda , nf Definizione
cropu giau a làtigu
Sinonimi e contrari
aciotada,
afuetada,
fusticada,
iscorriada
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
coup de fouet
Inglese
lash
Spagnolo
latigazo,
azote
Italiano
sferzata
Tedesco
Peitschenhieb.
illatinadúra , nf Sinonimi e contrari illatonzu, imbarchinamentu Etimo srd.
illatinàre , vrb Definizione intínghere a biancu, o de àteru colore, giare o passare a pinzellu (o àtera aina) una o duas manos de late de crachina in is muros Sinonimi e contrari albinare, argidhai, tunicare / illatare, imbarchinai, incalchinare Frasi aiant acontzadu su logu: pesadu muros, albiadu, illatinadu, fatas sas crabituras, postu zannas e fentanas (A.Cossu)◊ sa fémina mia illàtinat sos muros che unu mastru Etimo srd.
illatonàdu , agt: illutonau Definizione chi portat su lutone móviu de s’incàsciu Sinonimi e contrari illumbadu, iscrocau, iscumaradu Etimo srd.
illatónzu , nm Definizione
su passare su late de sa crachina (o àteru) a is muros
Sinonimi e contrari
illatadura,
illatinadura,
imbarchinamentu,
intuniconzu,
tuniconzu
Frasi
eteus s'illatonzu chi mi at fatu: at dadu una cadrassada a sos muros e li at bogadu de cabu! (G.Ruju)◊ a s'intrada de su beranu faghimus s'illatonzu de sos aposentos
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
badigeonnage
Inglese
painting
Spagnolo
enjalbegado
Italiano
tinteggiatura
Tedesco
Anstreichen.
illatzàda , nf Definizione
de illatzare; dolore a is músculos po isfortzu mannu
Sinonimi e contrari
carrasegada,
frata 1
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
déchirure musculaire
Inglese
sprain
Spagnolo
tirón
Italiano
strappo muscolare
Tedesco
Muskelriß.
illatzadúra , nf Definizione su illatzare, illargare, istiradura Sinonimi e contrari istironzu / illascadura Frasi galu umadita, o lenta, o buata, si atelat s'illatzadura, a primu cun campianu, in cada tretu, leendhe sa pedhitza peri sos oros, posca creschendhe su tironzu fintz'a l'isnerviare a manera chi no aviscet a arrodulare (G.Addis) Etimo srd.
illatzàre , vrb: islatzare Definizione
segare faendho a tiradura, istirandho, tirandho forte; fintzes fàere prus lasca sa cosa prantada po crèschere méngius; a logos fintzes tzucare, andharesiche, istesiare
Sinonimi e contrari
afrapare,
iscorriai,
iscrúfere,
isfrapare,
istratzare
Frasi
custu muncaloru s'illatzat apenas chi lu tocant ◊ nois semus che modhímine illatzadu cun sa tràmula noa ancora in sinu ◊ si ti aferras a débbile ratu, su ratu si ndhe illatzat dae sa nae!
2.
abbratzo su logu assoladu de nida chijina pintada dae luna illatzendhe
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
déchirer
Inglese
to rip
Spagnolo
desgarrar
Italiano
lacerare,
stracciare
Tedesco
zerfetzen,
zerreißen.
illaunídu , pps, agt Definizione de illaunire Sinonimi e contrari achénsidu, cansidu, débbile, irbaléndhidu 2. in sa carrela muda movet, illaunidu, su pedidore ◊ faedheit cun d-una boghe gai illaunida chi pariat chi ndhe giompiat de s'àteru mundhu.
illauníre , vrb Definizione
fàere débbile, chentza fortza
Sinonimi e contrari
ifrachire,
indebbilitare,
irdebbilitai,
ispoderire
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
affaiblir
Inglese
to weaken
Spagnolo
debilitar
Italiano
svigorire
Tedesco
schwächen.
illauràre , vrb Definizione trebballare, prus che àteru in su sensu de aprontare, giare una prima manu a calecuna cosa de sighire a trebballare (es. unu truncu) Sinonimi e contrari laurai*, irfinicare, irtazolare.
illavrudhàdu , agt Definizione dhu narant a su pane (modhe), chi s’est apertu, chi portat sa parte de fora totu crepaduras, tzacaduras, de comente si est ufrau coendho Sinonimi e contrari iscrachedhadu Etimo srd.
illavrusciàdu , agt Definizione chi portat is lavras totu fresadas de su fritu Etimo srd.
illavruscídu , agt Definizione nau de ccn., chi giughet is lavras totu fresadas de su fritu Sinonimi e contrari illavrusciadu.
illebberàre , vrb: illeverare,
illibberare,
illibertai,
illibertare,
illivertare Definizione
fàere o essire líbberos; iscabbúllere de ccn. cosa ma mescamente fàere su fedu (nau de is féminas príngias)
Sinonimi e contrari
allibberai,
ifrancare,
iscabbúllere,
libberai
/
iglierare,
infendiai,
insinnigare,
libbertari 1
2.
dimandhamus a Deus de nos illibberare dae totu sos males ◊ pacas dies apustis chi aviat illebberau, sa mama si fit morta ◊ mama s'est illeverada e so naschiu ego
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
libérer
Inglese
to free
Spagnolo
liberar
Italiano
liberare
Tedesco
befreien.