lu , prn: dhu* Definitzione
prn. de 3ˆ persona sing. mascu po inditare persona o cosa manigiau sèmpere a cumplementu ogetu, abbandha de su vrb. candho si narat e ponet innanti, totu a unu apustis (cun impr. o ger.)
Frases
cussu traste est su meu e lu cherzo! ◊ za l'isco chi est gai, ma no lu fato ◊ cràmalu, coita, no si che andhet! ◊ como ti lu naro, mih, ite ses tue!◊ bidíndhelu apunt'a rúere l'apo avértidu
Tradutziones
Frantzesu
le
Ingresu
him,
it
Ispagnolu
lo,
le
Italianu
lo
Tedescu
ihn,
es,
sie.
lú , nm: luo, luu Definitzione canna de bide, mescamente de àghina de papare, chi si lassat istèrrere cun pudas meda e si agguantat arta cun puntedhos o àteru, o fintzes fundhu de bide areste Sinònimos e contràrios agrustu, barrali, bégula, berguladu, parra, pórtiu, trica, tricarju Frases sa ua bianca, in su luo, si colorit che oro ◊ no tenet binza e ne luo ◊ intzeltzu e ruo si pesant cument'e unu luo (A.Casula)◊ su lú chi teniat in domo si faiat sèmpere prus mannu e isperaiat de bíere àgina impresse Ètimu srdn.
lúa , nf: luba,
luva Definitzione
tenent custu númene calidades diferentes de una tupighedha linnosa chi bogat unu latighedhu toscosu (late catúligu) inue si segat; itesisiat chi nogat a gente e cosa, siat in sensu materiale o morale
Sinònimos e contràrios
latóricu,
tzugnedhu
/
belenu
Maneras de nàrrere
csn:
agru che lua = agru meda; macu che lua = macu ’eretu; fertu a lua = alluau
Frases
bella arroranti sa lua! ◊ ses che unu pische fertu a lua, arrimbambidu de s'illusione!
2.
ant a piòere lua intas sas nues
3.
lua mortale li est currendhe intro sa vena, bochèndheli a pascionu sa carena (A.Porcheddu)◊ onniunu in domo sua istet in límites giustos pro tzessare sos disgustos e de sas limbas sa lua!
Terminologia iscientìfica
rbl, Euphorbia amygdaloides var. semiperfoliata, E. characias, E. lathyris, E. paralias, E. pithyusa, E. segetalis
Ètimu
ltn.
lues
Tradutziones
Frantzesu
euphorbe
Ingresu
euphorbia
Ispagnolu
tartago mayor,
lechetrezna
Italianu
eufòrbia
Tedescu
Wolfsmilch.
luàciu , nm Definitzione impestu, nau de calesiògiat cosa chi noghet, guastat o impestat su logu Sinònimos e contràrios impestadura.
luàdu , pps, agt: alluadu, lubadu, lubau Definitzione de luare; chi dhue ant betau lua, chi dh'ant avelenau, fertu a lua o cun itesisiat chi noghet a gente e cosa / dolore lubadu = dolori mannu, chi increscit meda, marigosu che faneu Sinònimos e contràrios abbelenadu 2. morte predosa, beni a mi addurcare custu dolore lubadu! ◊ bio petzi umbras, nues nighedhas lubadas dae sa lambidesa de sa zente! 3. s'abba est luada a linu ◊ s'ària est luada de su chi essit de su motore de sas màchinas, de tzertas fràbbicas, fogos, e àteru.
luài, luàre , vrb: alluae, lubare, luvare Definitzione betare sa lua; prènnere e guastare su logu cun calecuna cosa chi noghet Sinònimos e contràrios abbelenare, alluchetare, ammarvanare, atossigai, drogai, impestai, intossigare Frases ant luadu su riu, pro piscare ◊ su benenu chi respiras ti lubat su sàmbene 2. ndhe ant luadu sa bidha de custa chistione ◊ a cudh'abba luvata li annaiat unu fracu chi non si bi paraiat ◊ totu su chi at iscarrigadu su casifítziu at luadu su riu Ètimu srd.
luàrgiu , nm Definitzione donnaghe de bide, de lú (prus che àteru abbandhonau), o fintzes de àteru créschiu coment'e a bérgula, a luo Frases in totu su bachixedhu s'istendiat unu luàrgiu de ertessu, orrú e tintioni ispurràrgiu (G.Moi) Ètimu srd.
luàrigu , agt Definitzione nau de fémina, chi no impríngiat Sinònimos e contràrios lonàdigu*.
luatógliu , nm Definitzione logu inue si pistat e aprontat sa lua po luare Ètimu srd.
luatòre , nm: alluadori* Definitzione piscadore a lua.
luatòrgia leadòrza
luatòrja , nf Definitzione aina segante a punta unchinada e a màniga longa po segare iscudendho e a tiradura Sinònimos e contràrios cana, cirradroxa, faltzone, fústina, ischirradorza, rultàglia Terminologia iscientìfica ans.
luatórju , nm Definitzione sa segure Sinònimos e contràrios bistrale Terminologia iscientìfica ans.
luàtzu , agt Definitzione nau de terra, chi paret bona ma est metzana; nau de persona po sa carena, chi est mannatza, créschia meda 2. tenit fillas bellas, artas e luatzas (G.Mura).
luàzu , nm Definitzione avelenamentu Sinònimos e contràrios toscadura Frases at luadu funtanas e rios cun luazos de donzi zenia.
lúba lúa
lubàda , nf Definitzione su lubare Ètimu srd.
lubadòre , agt, nm Definitzione chi o chie andhat a lubare Ètimu srd.
lubàdu luàdu
lubàre luài