luchetàdu , agt: alluchetau Definitzione chi dhi ant postu su luchitu, nau de su binu fintzes in su sensu de guastu, aghedu Frases su binu tou est aghedu meru e luchetadu! Ètimu srd.
luchetàre , vrb: alluchetai* Definitzione serrare a luchete 2. sas giannas fint totu luchetadas.
luchète , nm: lucheto,
luchetu,
luchitu 2 Definitzione
craedhu, genia de serru pitichedhu chi si ponet po mantènnere crada calecuna apertura, càscia o àteru, intrau coment'e a gànciu in duas lórigas, fatu de serrare ma de no apèrrere chentza crae
Sinònimos e contràrios
frisciumoriscu
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
cadenas
Ingresu
padlock
Ispagnolu
candado
Italianu
lucchétto
Tedescu
Vorhängeschloß.
luchète 1 , nm: luchitu 1 Definitzione
codriola o soga cun tzúrfuru allutu chi si ponet in is carradas po no guastare su binu, po averguare si sa carrada est sintzilla o si tenet pecu; genia de fustigu cun sa conca ammontada de tzúrfuru e fòsforu po allúere / pedhe 'e l. = zenia de antunna (Fomes fomentarius) chi faghet in truncos de àrbure sica, manizada unu tempus pro allúghere fogu cun sa pedra catzavogu
Sinònimos e contràrios
alluminu
Frases
su luchitu si ponit allutu aintru de sa carrada e si tupat: si sa carrada est malàdia si nd'istudat luegus
2.
si Deus no l'istutat custu fogu, ant a nàrrere: "Mal'apat cudhu logu chi li ant postu su primu luchitu!"
Ètimu
ctl.
lluquet
Tradutziones
Frantzesu
allumette
Ingresu
match
Ispagnolu
pajuela,
fósforo
Italianu
zolfanèllo
Tedescu
Schwefeldocht,
Zündholz.
luchèto, luchètu luchète
Luchía , nf: Lughia, Luxia Definitzione númene de fémina / pugione o pudha de santa Lughia = arrúndili.
luchibàrja , nf Definitzione
una luche chi no est ínnida o bella crara, bàscia, chi no lassat bíere bene
Tradutziones
Frantzesu
pénombre
Ingresu
dim light
Ispagnolu
penumbra
Italianu
penómbra
Tedescu
Halbschatten.
luchidòre , nm: luchiore,
lughidore Definitzione
su lúghere, su giare unu pagu de lughe, su èssere lughente, fintzes in su sensu de tènnere cosa, èssere erricos
Sinònimos e contràrios
lucore,
lucura,
lughentore,
lughia,
lutzigore
Frases
a sa pitzinna li sunt torradas sas fortzas e su luchidore in totu sa carena
2.
fint totu merighedhos chentza cabu chi no faghent progressu e lughidore
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
lueur
Ingresu
glitter
Ispagnolu
centelleo,
resplandor
Italianu
luccicóre
Tedescu
Geglitzer.
lúchidu , agt: lúdigu,
lúghidu,
lúxidu Definitzione
chi lughet, chi est craru, límpiu; nau de animale, chi est bellu grassu, e de pastura chi dhue at erba meda
Sinònimos e contràrios
lamposu,
luchente,
lútzidu
/
ciaru
| ctr.
tróbulu
Maneras de nàrrere
csn:
binu l. = chentza fundhana nudha, bene pasadu; ua (crua) lúghida = sana, chi no est anneulada
Frases
bellu lúghidu, mih, cust'ozuermanu! ◊ cudhas lughes a bortas grogas sunt lúdigas che oro ◊ addescàndhela, aviat fatu sa crapita a manna e lúchida che ispíciu ◊ candu Zuanni chistionat, is ogus de Arega si faint lúchidus che isprigu de su presu ◊ is erricos furint lúghidos e grassos ◊ est a ogus birdis e pilus longus e lúchidus lúchidus
2.
su logu est finamentas lughidedhu e sa robba bi istat bene
Ètimu
ltn.
lucidus
Tradutziones
Frantzesu
luisant,
brillant
Ingresu
shiny
Ispagnolu
luciente,
lucido (anim)
Italianu
lùcido
Tedescu
blank,
glänzend,
klar.
luchínzu loghíngiu
luchiòre luchidòre
luchítu , nm Definitzione iscova de argiolas o mundha domos, una genia de erba linnosa, fragosa, bona po iscobas e po auscare porcos Sinònimos e contràrios alacasu, alluevogu 1, bronzedhu, calacasu, cocici, locasu, lucrexu, mummueu, ossassi, spinedopis Terminologia iscientìfica rbl, Stachys glutinosa Ètimu ctl. lluquet.
luchítu 1 luchéte 1
luchítu 2 luchète
lúcicu , agt Sinònimos e contràrios lúchidu.
lucidài, lucidàre , vrb: allucidai* Definitzione fàere lúghidu unu trastu frigandhodhu o frigandhodhi cosa Sinònimos e contràrios alluxentai, illustrare.
lucidèsa , nf: lutzidesa Definitzione su èssere lughente, nau de is cosas Sinònimos e contràrios lughentesa, lughentore, lughidesa Ètimu srd.
lúcidu , agt, nm: lútzidu, lútzigu Definitzione chi lughet; genia de crema po iscarpas, po muntènnere sa pedhe modhe, de durare de prus e fintzes po dha fàere lughente Sinònimos e contràrios lúchidu, lutzighente / allustra Frases su rustàgliu meu innantis fit lútzigu che prata ◊ in sas lútzigas pupias ti miro ◊ zughet sas pumas lútzigas che ispiju Ètimu itl. lucido.
lucína lotzína
lúciu , nm: lúsciu, lussu 1, lutu 2, lutzu 2 Definitzione genia de lícuidu grogo chi is errigos ndhe cherrent de su sàmbene, si arregollet in sa busciuca e si ndhe bogat in sa natura / isterri sa pértia a lutzu de cani = interrare sa canna de sa bide chentza ndhe la segare dae su fundhu, faghindhendheli essire sa punta prus a dainanti pro fàghere un'àteru fundhu Sinònimos e contràrios pibisci, piciàciu, písciu Frases in s'antigóriu po averai sa diabbeta tastànt su lúciu Ètimu ltn. lotium.