A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

matisúxa marsicrúsa

matiúzu matibúzu

mativalàdu matifalàu

mativúzu matibúzu

matixèdha , nf Definitzione min. de mata, mata pitica Sinònimos e contràrios arvuritu, matutzedha, piantone 1 Tradutziones Frantzesu petite plante Ingresu little tree Ispagnolu planta pequeña Italianu piantina Tedescu Pflänzchen

matócu , agt: matucu, matzocu 1, matzucu 1 Definitzione chi est unu pagu mannu, chi est créschiu, chi no est tanti piticu / un'arrogu m., unu piciochedhu m. Sinònimos e contràrios mannitu, mannu / maduru | ctr. minore, minudu Frases s'órgiu immoi est matucu ◊ is matixedhas funt matucas, prantadas de annus ◊ arrivada est sa note, umbra matzuca chi paret ispreghendhe su futuru (I.Depalmas)◊ teniat sa filla matuca, de dexiotu annus ◊ est a ogros matzocos che boe in carru ◊ at comporadu butones de oro matzocos pro su custúmene ◊ su tricumuriscu fit matzocu che granos de rosàriu ◊ candu est nàsciru frari miu fui giai matuchedha, tenemu dexi annus Tradutziones Frantzesu grandelet Ingresu pretty big Ispagnolu grandecito Italianu grandicèllo Tedescu ziemlich groß, halb erwachsen.

matòla, matólu , nf, nm: matzola, matzolu, mazolu 1 Definitzione màgiu piticu, de linna, po iscúdere s'orrobba samunandho o laore àrridu; genia de aina po iscúdere chentza pistare, fintzes s'istanga po assegurare gennas serradas; fintzes fuste Sinònimos e contràrios ispàdula 1 / fuste / cdh. maciolu Frases su trigu messadu lu pistaiant cun sa matola ◊ a conca de majolu, a s'annija lezera, si no bastat s'istríglia bi cheret su matolu! ◊ zughiat una bella matola e iscomintzat a los mazare 2. serra e piana ti dant tribbulia, a suore t'ispremit sa matzola Sambenados e Provèrbios smb: Mattola, Mazzola Terminologia iscientìfica ans Ètimu ltn. *matteolus Tradutziones Frantzesu maillet, massette, tapette Ingresu mallet, carpet beater Ispagnolu sacudidor Italianu mazzuòla, battipanni Tedescu Schlegel, Ausklopfer, Teppichklopfer.

matonàju, matonàrgiu , nm Definitzione chie faet matones, téula Sinònimos e contràrios matoneri, regiolaju Terminologia iscientìfica prf Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu briquetier (chi lavora i mattoni), tuilier (chi lavora le tegole) Ingresu kilnman Ispagnolu tejero Italianu fornaciàio Tedescu Ziegelbrenner, Brenner.

matòne , nm: matoni Definitzione cumassu de terra cotu, fatu a bisura de brocheto piticu, po fraigare muru (mescamente de tramesu): si est fine, fintzes arregiola de pomentos / genias de matone: m. prenu, a traparili o istampadu o túvulu, refratàriu, cruo (de làdiri); a/c. si manígiat upm puru Frases sos tramesos si faghent a matones fraigados de ata ◊ si fint a faedhare, sos matones diant nàrrere de fàbbricos distrutos ◊ babbu meu fut serradore e canno non si podiat a aterrare matas faiat téula e matone (P.La Croce) Sambenados e Provèrbios smb: Mattone Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu brique Ingresu brick Ispagnolu ladrillo Italianu mattóne Tedescu Ziegel.

matòne 1 , nm Definitzione genia de cartzamenta Sinònimos e contràrios babbúcia, caciola, sabbata.

matòne 2 , nm Definitzione tupa de matedu no tanti mannu Sinònimos e contràrios macra, moa 1, tupa.

matonèlla , nf Definitzione orrugu ladu de materiale cotu, tostau e fintzes martau, a formas regulares, po fàere (finire) pomentos Sinònimos e contràrios arragiola, impiastra, pianella, pranita.

matonéri , nm Sinònimos e contràrios matonaju Ètimu srd.

matòni matòne

matòni 1 , nm Definitzione cassa manna Sinònimos e contràrios matansa Frases est sa prima borta chi pigat parti a unu matoni: oi at a isparai a su sirboni.

matòni 2 , nm Definitzione tupa manna de matedu.

matósu , agt: matzosu Definitzione nau de su pane modhe (civraxu, tzichi), chi est cotu male in mesu, chi portat matza crua, matza meda chi no est pesada; nau de sa terra, chi est tropu càrriga, portat tropu abba, no est in muta bona po dh'arare o trebballare; nau in cobertantza, chi est trebballosu, chi giaet múngia Sinònimos e contràrios inzotosu, trabagiosu / massudu | ctr. isponzatzu Frases candu su pani est pagu axedu bogat pillucas e coit mali, abarrat atellau e matzosu ◊ sa terra in bíngia est matzosa, dhi lassaus pigai calincun'àtera dí de soli po dh'arai Ètimu srd.

matràca mastràcula

matràcadha , nf Definitzione genia de aina chi impreant in chida santa candho no si sonant is campanas Sinònimos e contràrios mastràcula*.

matracài , vrb: matracare Definitzione istare contandho, foedhandho e naendho chentza cabu, agiummai sonandho che matracas o fintzes foedhandho che matracheris Frases dèu ge ia a bolli iscí ita totu seis matrachendi! ◊ s'intendhent sas matracas tzochendhe chena seru e nois los lassamus matracare! Ètimu srd.