màticu , nm Definitzione genia de cosa niedha chi faet su fumu fintzes a pígiu grussu mescamente segundhu ite si abbruxat Sinònimos e contràrios fumàdigu*, sintziedhu.
matidúsa marsicrúsa
matifalàu , agt, nm: mativaladu,
matzialadu,
matzialatu,
matzigaladu Definitzione
chi o chie che portat sa matza o bentre calada, aperta (is músculos isperraos, asuta de sa pedhe) po isfortzu o àtera neghe
Sinònimos e contràrios
rúpidu
/
ttrs. matzivaradu
Frases
fit unu sanadore chi sanaiat sos pitzinnedhos mativalados
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
hernieux
Ingresu
herniated
Ispagnolu
herniado
Italianu
ernióso
Tedescu
bruchleidend,
Bruchleidende.
matighérju matichérju
matigrúda, matigúsa marsicrúsa
matigúzu matibúzu
matijòne , nm Definitzione tupa manna de matedu Sinònimos e contràrios majone.
matimànnu , agt Definitzione
chi portat bentre manna, chi papat meda, chi bolet totu issu
Sinònimos e contràrios
acadhonadu,
bentrimannu,
bentrone,
budhone 1,
massudu,
porodhosu,
sachetone,
trodolassu
Frases
su mundhu est galu como formatu de matimannos e de laribbiancos ◊ càgliadi, Serafinu matimannu, chi t'imbriagas mancari poeta: si ti ponzo a s'imbíligu un'isceta mantenes a Tiesi a binu un'annu! (Còntene)
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
bedonnant,
ventru
Ingresu
pot-bellied
Ispagnolu
barrigudo,
panzudo
Italianu
panciuto
Tedescu
dickbäuchig.
matimbródhiu , nm: matzabbódhiu,
matzambódhiu,
matzimbódiu,
matzimbóligu,
matzimbródhiu Definitzione
cosa betada apare de no si ndhe cumprèndhere nudha (fintzes fata apostadamente, fintzes a ingannu)/ fai una cosa a matzambódhiu = fàghere sa cosa chentza contivizu, chentza bi pessare bene
Sinònimos e contràrios
farrambódhiu,
imbraúciulu,
maciamurru,
martiguserzu
/
biraorba
Frases
sa Sardigna oi benit cunfúndia in su matzabbódhiu de is regionis italianas ◊ fachet mulinadas a forma de colobra e totu unu muntone de matimbródhios ◊ sa cosa o si faghet bene o essit unu matzimbóligu
Ètimu
itl.
+ matza + imbódhiu
Tradutziones
Frantzesu
fatras
Ingresu
muddle
Ispagnolu
amasijo,
batiburrillo
Italianu
guazzabùglio
Tedescu
Durcheinander,
Mischmasch.
matimenàju, matimenàlzu , agt, nm Definitzione chi o chie papat meda su matzàmene, chi dhi praghet a papare matzàmene; ma fintzes caneisterzu, persona metzana Ètimu srd.
matímene, matímine, matúmine maciàmini
matimòdhe , nm Definitzione genia de bobboi che a sa preta, pretedha Terminologia iscientìfica crp Ètimu srd.
matimúrru maciamúrru
matínas , nf pl Definitzione sa missa de pudhu, sa missa de mesunote a Paschighedha Ètimu ctl. matines.
matíngiu , nm Definitzione illimpióngiu chi si faet aprontandho terrenos de prènnere a laore Sinònimos e contràrios ispatonzu, limpióngiu, matadura Ètimu srd.
matiòne , nm Definitzione tupa manna de matedu Sinònimos e contràrios trajone.
matipèrela, matipèrla madrepèlla
matipèrra , nf Definitzione dolores chi benint a sa fémina príngia, de is ses meses a candho naschit su pipiu Terminologia iscientìfica mld.
matíri , vrb Definitzione
foedhandho prus che àteru de papares, digirire, ispaciare (suspire) su sustentu chi giaet s'alimentu; foedhandho de cosa cota, lassare pausare po dhi intrare méngius su cundhimentu
Sinònimos e contràrios
digidiri,
dissipai,
immartire*
Frases
est passillendi po matiri su chi at papau ◊ est abarrau a matiri s'angioni chi si at papau
2.
istuda su fogu a su minestroni ca est cotu e lassadhu matiri prima de dhu papai!
3.
cussus no ant ancora matiu su resultau de is eletzionis
Tradutziones
Frantzesu
digérer
Ingresu
to digest
Ispagnolu
digerir
Italianu
smaltire
Tedescu
verdauen.
matisújula , nf Sinònimos e contràrios marsicrusa.