matéri , nm Definitzione
totu is matas, ma mescamente cussas de frutuàriu (dhu narant fintzes in su sensu de mata, matighedha)
Sinònimos e contràrios
matedu,
pranteda
Frases
custu bentu at fatu mali a su materi: ndi dh'at iscutu frutu meda ◊ sa grandu parti de su materi mannu est abbruxada ◊ in cussu logu dhoi at materi meda
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
végétation
Ingresu
vegetation
Ispagnolu
arbolado
Italianu
vegetazióne
Tedescu
Vegetation.
matéria , nf Definitzione
sa martza (carre chi morit, mícrobbos, glóbbulos biancos e abbadúgia) comente si faet o essit de una fruschedha / fàcia de m. = cara in colore de tela, isarboliu, ispanàciu
Sinònimos e contràrios
maltza,
mamaja,
mammai 1,
mammana,
materiatzu,
sagna 1
Frases
ndhe at isgutadu su late in matéria ◊ eo apo cordozu finas de ischitzare una buischedha in carre anzena pro ndhe bogare sa matéria ◊ sa matéria a chilos li falet a chie tzacat fogu!◊ po ndhe ciupire sa matéria dea sa fruschedha pòngio paperi
Ètimu
itl.
matèria
Tradutziones
Frantzesu
pus
Ingresu
pus
Ispagnolu
pus
Italianu
pus
Tedescu
Eiter.
matéria 1 , nf Definitzione
totugantu su chi si podet bíere e tocare, chi tenet mannària e pesu, chi pigat logu e podet tènnere una bisura, una forma, una massa (bista coment'e cantidade); argumentu de imparu chi pertocat mescamente un'isciéntzia / matérias primàrias = materiales chi faet a trebballare in indústria po ndhe fàere àteros produtos (es. minerales), itl. matèrie prime
Frases
sa matéria est fata a molècolas e tenet unu pesu ◊ in s'universu, sa matéria chi no faghet a bídere est meda de prus de sa chi podimus bídere e fintzas su logu chi paret líchidu ndh'est prenu
2.
in iscola s'istúdiu est cumpartidu a matérias
Tradutziones
Frantzesu
matière
Ingresu
substance,
subject
Ispagnolu
materia
Italianu
matèria
Tedescu
Stoff,
Materie,
Thema,
Fach.
materiàle, materiàli , nm, agt Definitzione
css. cosa de pòdere tocare, chi tenet una mannària e unu pesu, mescamente nau de totu su chi serbit a fàere o fraigare òperas; chi pertocat sa matéria
2.
sos muradores sunt frimmos ca no bi tenent materiale
Tradutziones
Frantzesu
matériel
Ingresu
material
Ispagnolu
material
Italianu
materiale
Tedescu
Material,
materiell.
materialísmu , nm Definitzione genia de cunvintzione e de filosofia (ma fintzes manera de fàere e de bívere) chi narat ca totu su chi si agatat est matéria e po cussu no arreconnoschet perunu ente superiore o ispirituale / m. istóricu = métidu de istúdiu chi pigat coment'e puntu principale s'economia po ispiegare s'isvilupu de s'istória de s'umanidade.
materialísta , agt, nm Definitzione chi o chie ponet aifatu a su materialismu.
materiàre , vrb Definitzione nau de arremu malàidu, fàere a martza, a matéria Sinònimos e contràrios impostemai, insangiai, maltzire, marcitai, sanzire Ètimu srd.
materiàtzu , nm Definitzione
arregollimentu de matéria, cosa martzida
Sinònimos e contràrios
maltza,
matéria
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
pus,
suppuration
Ingresu
pus,
suppuration
Ispagnolu
pus
Italianu
pus,
suppurazióne
Tedescu
Eiter,
Suppuration,
Eiterung.
maternidàde, maternidàdi , nf Definitzione
su èssere, su fàere e su s'intèndhere mama; in is ispidales, repartu inue ponent is féminas po s'issindhigóngiu, po s'illibbertare, naschire is pipios / èssere in m. (nau de fémina trebballandho) = chi ammancat de su trabballu po permissu ca depit tènniri e atèndiri su pipiu, su tempus de su permissu
Tradutziones
Frantzesu
maternité
Ingresu
maternity
Ispagnolu
maternidad
Italianu
maternità
Tedescu
Mutterschaft,
Maternität,
Entbindungsabteilung,
Entbindungsstation.
matérnu , agt Definitzione de mama, chi pertocat sa mama.
matéssi, matéssiu mantéssi
matialútza , nf Definitzione genia de calagasu pitichedhedhu chi curret a sa farra Frases mi as batidu sacos de podha chin sa matialutza! ◊ bolant che matialutzas a inghíriu a una lughe de candhela 2. millas sas lumas matialutzas andhendhe a missa de pudhu! Terminologia iscientìfica crp.
matibbullósu , agt Definitzione
chi portat abbusciucadura o ufradura in bentre (po neghes diferentes: genia de abba chi si format, figau a pedras o àteru)
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
ascitique
Ingresu
ascitic
Ispagnolu
ascítico
Italianu
ascìtico
Tedescu
bauchwassersüchtig.
matibúsa marsicrúsa
matibúzu , nm: matiguzu,
matiuzu,
mativuzu,
matziuzu Definitzione
matzàmene de animales mescamente piticos; sa matza de calecunu frutu, sa part'e mesu
Sinònimos e contràrios
fríschias,
maciàmini
Frases
at sapunadu su matiuzu de su fricu ◊ s'ulturzu in su mortorzu chi agatat che collit totu, matziuzu e corzu puru
Terminologia iscientìfica
crn
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
viscère,
entrailles (intestini)
Ingresu
bowels
Ispagnolu
entrañas,
vísceras
Italianu
vìscere
Tedescu
Eingeweide (Pl.).
maticànu , agt, nm: matiganu, matziganu Definitzione chi portat sa matza bianca, nau de sa figumorisca chi portat sa prupa mala; chi o chie est totu trassas e no giaet a bíere totu su chi pentzat, cuat sèmpere calecuna cosa Sinònimos e contràrios fraíciu | ctr. francu, sentzillu 2. cussu est unu maticanu e fungutu ◊ su matiganu no rispondhet francu ◊ su matiganu narat sempre su mesu.
matichérju, maticórju , nm: matigherju Definitzione maletratamentu Frases su maticherju est bonu: lachinza e madricau est totu ammisturu ◊ pro colare dabant ispintas, comintzant sas rutas, sos pedes pistaos: fit totu unu matigherju ◊ a custu matigherju no bi torro a bènnere prus ca mi ant caticau.
maticiúsa marsicrúsa
maticrúdu , agt Definitzione nau in cobertantza de ccn., chi no bàliat, no padit nudha, chi si arrennegat luego Sinònimos e contràrios arrabbiosu, arrenignosu, febosu, felorosu.
maticrúja, maticrúsa marsicrúsa