A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

matabiógu , nm: ammatzabiogu, matabriogu Definitzione genia de erba bona (su sèmene pistau) po bochíere su preugu Sinònimos e contràrios bocibriogu Terminologia iscientìfica rbc, Delphinium staphysagria Tradutziones Frantzesu staphisaigre Ingresu delphinium Ispagnolu estafisagria, albarraz Italianu stafisàgria Tedescu Läusekraut, Stephanskraut.

matabòis , nm Definitzione genia de musca chi punghet a is boes e dhis suspit su sàmbene Sinònimos e contràrios saliscone, trabajoni Terminologia iscientìfica crp, Tabanus intermedius, T. bovinus, T. autumnalis, T. pluvialis, Chrysops italicus Ètimu ctl. matabous Tradutziones Frantzesu taon Ingresu gadfly Ispagnolu tábano Italianu tafano bovino Tedescu Bremse.

matabriógu matabiógu

matabriógu 1 , nm Sinònimos e contràrios nicotina, tabbacu.

matacalèo , agt, nm Sinònimos e contràrios bovatzu, innóchidu, listrone, scimprotu.

matacàna, matacàne , nm Definitzione leperedhu piticu; in cobertantza, cosighedha de pagu contu Sinònimos e contràrios caciapu, leperedhu Terminologia iscientìfica anar Ètimu spn. matacán Tradutziones Frantzesu levraut Ingresu little hare Ispagnolu lebrato Italianu lepròtto Tedescu Häschen.

matacíle, matacíli , nm Definitzione su logu in posidura fache a su Nord, in umbra, e fintzes bentu chi benit de cussa bandha Sinònimos e contràrios arbàrgiu, carvàrgiu, culassoli, palassole, umbritzu, umbrine, umbrosu | ctr. solianu Frases su matacili fait bènniri su frius.

matacinàda , nf Definitzione ballada a matacinu Ètimu srd.

matacínnu, matacínu , nm: motacinnu Definitzione persona o cosa totu male fata, istrupiada, chi at pérdiu sa bisura bona chi teniat; ballu cun s'isciàbbula in is manos; chie faet custu ballu; genia de ingestu / fai matacinus = fai signalis, donai indítzius, fàere ingestos Sinònimos e contràrios mostacinnu 2. Pinóchiu iat cumentzau a fai inchinus e matacinus po fai a cumprèndiri a cussus duus… ◊ a piciochedhus femus su giogu de is matacinnus Sambenados e Provèrbios smb: Mattaccinu.

mataciòla , nf Definitzione gràndhula, néula (in subrecos, in su tzugu, in ímbenas)/ calare sa m. = unfraisí Sinònimos e contràrios natatzola Frases mi est calada sa mataciola a sa còscia (R.Sardella) Terminologia iscientìfica crn.

matacòe, matacói , cng Definitzione si…, si cumbinat chi… Frases matacoi ti càpitat de fai dannu, dhu pagas!

matacúa , nm Sinònimos e contràrios cuagualèpuri, cubacuba, mamacua Frases su soli est fendi su matacua apalas de is nuis.

matacuàu , agt Definitzione nau de ccn., chi dhue andhat cun atentzione, abbellu, in is cosas Sinònimos e contràrios cauteladu, cautelosu, giudisciosu | ctr. atreviu, conchedha.

matacuída , nf Definitzione genia de giogu, a cuare Sinònimos e contràrios cuagualèpuri, cualèpere, cubacuba, mamacua, matacua* Terminologia iscientìfica ggs.

matàdu , nm Definitzione logu prenu cracu de tupas, de matighedhas Sinònimos e contràrios crachi, lita, matarzu, mateda, separzu, tupedu Frases su re l'at fatu aciapare e che l'at fatu fulliare in su matadu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu maquis Ingresu scrub Ispagnolu matorral Italianu luògo ricco di vegetazióne selvàtica Tedescu Gehölz.

matadúra , nf Definitzione limpiamentu chi si faet in logos prenos de tupas segandhochedhas Sinònimos e contràrios ilmatadura, ispatonzu Ètimu srd.

matafalúa, matafalúga , nf: matafaua, matafiluca, matafiluga Definitzione a logos est su sèmene de su fenugu de sartu chi creschet a solu Sinònimos e contràrios anas, anis, aníciu Terminologia iscientìfica rba, Pimpinella anisum Ètimu ctl. matafaluga Tradutziones Frantzesu anis Ingresu anise Ispagnolu anís Italianu ànice Tedescu Anis.

matàfara , nf Definitzione ite sunt custas matàfaras?! = ita funt custus coredhus? ite funt custos improdhos? Ètimu itl. metafora.

matafaúa, matafilúca, matafilúga matafalúa

matagandhèla , nf Definitzione certu, briga / èssere a m. = a briga, certendi Ètimu spn. matar la candela.