A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

sabòre sabòi

saboreài , vrb Definitzione pigare su sabore, tastare po su sabore / saboreaisí una cosa (de papare) = lingheresindhe sos pódhighes, sos murros, piàghere meda Sinònimos e contràrios assaborai Ètimu spn. saborear.

sabòri sabòi

saborídas , nf pl Definitzione genia de erbas sicadas chi si ponent po giare sabore a is papares: nughe muscada, píbere, píbiri gravellu, píbiri ganella, e àteras Sinònimos e contràrios ispétia Tradutziones Frantzesu épices Ingresu spices Ispagnolu especias Italianu spèzie Tedescu Gewürze.

saborídu saboíru, sabóiru

sabúcu , nm: sambucu, sammucu, saucu, savucu Definitzione s. mascru, genia de linna chi faet a mata no tanti manna, bogat is cambos noàdiles deretos che canna, no tanti longos, a nodos atesu de calecunu prammu, a meudhu grussu meda e modhe de si ndhe pòdere bogare cun facilidade: faet su frore a bisura de apicone (a paracu apertu apicau), biancu e minudedhu, e cumprit unu frutighedhu a pibionedhos pitichedhedhos (freguledha), niedhu candho est cotu / àtera calidade de s.: s. fémina o burdu o berbechinu, de fragu púdidu = Sambucus ebulus; s. areste = siserbi, malajana 1 (Viburnum tinus); a un'àtera calidade de samucu chi faet su frore in colore orrosa a bàtoro cabones e frutighedhu grogo dhi narant saucu righinu Sinònimos e contràrios biriboi Frases su cannone chi as tue est de saucu e sas ballas sunu de oltixu: cun armas gai che brachitu apedhas pro divertire sas criaduredhas! (Pirastru) Terminologia iscientìfica mt, Sambucus nigra Ètimu ltn. sabucus Tradutziones Frantzesu sureau Ingresu elder Ispagnolu saúco Italianu sambuco Tedescu Schwarzer Holunder.

sàbudu sàbadu

sabunadòra , nf: samunadora Definitzione fémina, o màchina, chi sàmunat s'orrobba, fémina samunandho Sinònimos e contràrios labadora, lavandera, lessiera Frases ndhe fia istracu de l'intèndhere afolfighèndhemi su bighinadu cun sas sabunadoras (G.Ruggiu)◊ oe tenes cumbénios in domo coment'e frigoríferu e samunadora Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu blanchisseuse, machine à laver Ingresu laundress, fishwife, washing machine Ispagnolu lavandera, lavadora Italianu lavandàia, lavatrìce Tedescu Waschfrau, Waschmaschine.

sabunàe , vrb Sinònimos e contràrios isciacuae, sampunare, samunae

sabunària sabonària

sabunèta , nf Definitzione erba de saboni, genia de erba chi faet in oros de erriu, velenosa, ma bona fintzes po cura: s'arraighina portat una sustàntzia chi s'iscàgiat in s'abba, faet a ispruma e che sàmunat su grassu, paret sabone Sinònimos e contràrios sabonària Terminologia iscientìfica rbc, saponaria officinalis Tradutziones Frantzesu saponaire Ingresu soapwort Ispagnolu jabonera Italianu saponària Tedescu gemeines Seifenkraut.

sàburu sàbadu

sàca , nf Definitzione genia de sacu; portare a bèndhere sa cosa a fora, in àteros istados, mescamente laore Sambenados e Provèrbios smb: Sacca Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu exportation Ingresu export Ispagnolu saca Italianu esportazióne Tedescu Export.

sacadúra , nf: itzacadura, tzacadura Definitzione isperradura, in materiale tostau Sinònimos e contràrios abbelta, afiladura, cannidura, filidura.

sacàgia , nf: sacaja Definitzione brebè o craba giòvona, candho tenet calecunu annu de tempus e no at fatu ancora fedu o at angiau una borta ebbia Sinònimos e contràrios sementosa Terminologia iscientìfica anall.

sacàgiu , nm: sacaju, sacau Definitzione angione o fintzes crabitu de calecunu annu, lompendho s'annu: sacau est fintzes su mascu de mamas Frases su pastore depet ischire su pegus chi dhi mancat, si est mascu, sacàgiu, ebrè de múrgere o bagadiu Ètimu ctl. sagall.

sacài , vrb: ciacai, tzacai* Definitzione coment'e apèrrere a cropu, a tzàcurru, comente faet sa linna: nau in cobertantza, su si ofèndhere, pigaresidha / sacadí su líndiri! = bai e ara!, lèala in cudhu logu! Sinònimos e contràrios abbèrrere, afilai, cannire, cherpai, filiri, fresai, ischisciai, iscopiare, issacai, scanniri, sinniai Frases mi mancat su sentidu, mi si sacat su coru!… 2. no ti sachis, ciai dh'apu cumpréndiu!

sacaínu , nm Definitzione sos sacajos, is angiones pesaos po giare su càmbiu a is brebès de iscartu, su bestiàmene chi no giaet frutu Sinònimos e contràrios lachinza Terminologia iscientìfica pst Ètimu srd.

sacaítza , nf Definitzione linnighedha fine, bona po allúere fogu Sinònimos e contràrios chimuza, pampuzia.

sacàja sacàgia