A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

tròne , nm: troni Definitzione s'àghina comente dha bogat su fundhu totu a pibiones acanta de pare in su tenaghe; s'ispiga de su moriscu; cosa a bisura de trintzilleri, apicone, a meda totu impare / min. tronighedhu Sinònimos e contràrios brutone*, gudroni, iscala 1 Frases s'isermentu no at prus trones de ua ◊ seu bintrau a bíngia po mi segai dus tronis de muscadedhu 2. muinendi e zummiendi funt acudendi a tronis muschitus e musconis Terminologia iscientìfica rbr.

tronéu toronéu

tròni tròne

tronía , nf Definitzione cosa ispropositada chi si narat o chi si faet in fadhina, ibbàlliu mannu, tontesa, molentada Sinònimos e contràrios ibbàmbiu, isambrúliu, lolluine, sciapidóriu Frases vostei mi fait nai tronias chi no mi sunt mai passadas in conca! (R.Spissu)◊ acidenti dhis pighit a chini narat custas tronias! (G.Tatti)◊ poni sa marra, no fatzas calincuna tronia! ◊ no fatzaus calincuna tronia, chi mancai dhis mandaus is condogliantzas, a is parentis, e issu est ancora in custu mundu! (L.Serpi)

trónida , nf: trónita Definitzione genia de sonu o tzàcurru mannu mannu che tronu etotu / t. gurda = tronu chentza próina Sinònimos e contràrios tronu Frases acultzu a una buca iscarmentosa dae ue essiat trónida porosa urulaiant mostres e orcos ◊ l'ant agabbata de briare candho un'ispétzia de trónita los at issurdatos ◊ s'intennet una boche chi paret una trónita Ètimu srd.

tronidàrza , nf Definitzione s'isciorrocada o tzacurrare de is tronos Sinònimos e contràrios isbómbiu, isbomborada Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu fracas de tonnerre Ingresu rumble of thunder Ispagnolu fragor de los truenos Italianu fragóre dei tuòni Tedescu Rollen des Donners.

tronígliu , nm Sinònimos e contràrios filetadura, turrinadura.

trónita trónida

tronitàre , vrb Definitzione betare o fàere tronos; fàere tzàcurros o cropos mannos coment'e tronos Sinònimos e contràrios tronaciare, tronai, trumbutai / intumbire Frases fit una note mala de iverru e tronitaiat e lampitzaiat meta 2. sos órulos de sas voches nche penniant tronitanne fintzas a s'adhe Ètimu ltn. tonitrus.

tronixèdha , nf Definitzione min. de trona, trona pitica.

tronnédhu, tronniédhu , nm Sinònimos e contràrios toroneu*.

tronníre , vrb Sinònimos e contràrios atrogai, trochigiare, trogai Ètimu ltn. tornus.

trónnu tórinu

tronósu , agt Definitzione chi faet a tzàcurros o a sonos coment'e de tronu Sinònimos e contràrios insurdósigu, isbombiosu Frases s'ursu si pesat reu, e paret tentu a lanta, movet sos passos tronosu tronosu (P.Casu)◊ nelzendhe gasi, apretat sas pinnas e istúrridat tronosu ◊ mama, it'est s'istraúgliu ch'ispantat sa note tronosa? ◊ at inténdiu una boxi tronosa Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu assourdissant, bruyant Ingresu deafening Ispagnolu atronador Italianu assordante, fragoróso Tedescu laut.

tròntza tròcia

tròntzonu , nm Definitzione su istare a su pentza e torra, chentza seguresa / a logos, èssi a tròntzonu = a cólica, a dolore a bentre, dolore de matza Sinònimos e contràrios arreselu.

trónu , nm Definitzione tzàcurru mannu mannu, isciorrocada, romúriu de s'ària candho lampat; su lampu etotu e fintzes dannu mannu; css. tzàcurru, romúriu mannu, a cropu / min. tronighedhu Sinònimos e contràrios trónida, trumbutu / lampu / sciarrocada Maneras de nàrrere csn: falare unu t., betare tronos; iscratzada de t. = tzacarrada, iscorriada de tronu; t. tzacarradori = chi faghet tzocu mannu a traghidadura; pesare che t., èssiri grai che t. = èssiri grai meda; tronos burdos = tronos chentza lampada; tronos asciutos = chentza pròere Frases est prus su sonu chi no su tronu ◊ su tronu faghet chimentu, iscóchidu ◊ chi dhi cabat unu de cussus tronus tzacarrosus dh'agatant morta ◊ arratza de tzacarrada de tronu!…◊ tronos sos chi at betadu!… ma abba nudha 2. tronu mannu ti potzat abbasciai! ◊ una scàndul'e tronu chi dhis calit! ◊ tronu malu chi li falet! ◊ faladu ch'est su tronu… so bénnida a su dolu! ◊ tronu chi dhu iscimingit! 3. grai, pesosu che tronu ◊ che preda de tronu mi est pesendhe! ◊ si est fàula, mi ruant chentu chimbanta tronos! ◊ si dh'iat nau cun boxi chi pariat unu tronu Sambenados e Provèrbios smb: Tronu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu tonnerre Ingresu thunder Ispagnolu trueno Italianu tuòno Tedescu Donner.

trónu 1 , nm Definitzione genia de arretza po piscare.

troòdha , nf Sinònimos e contràrios pandheredha, podhiale, tzacatzaca 1, tzocatzoca, tzotze Terminologia iscientìfica rba.

tròpa , nf: trupa Definitzione unu tanti mannu (de gente, de animales): trupa si narat fintzes de is sordaos ebbia, in cantu distintos de is cumandhantes / una tropa de pipius, de piciocus, de puzones, de pitzinnedhos, trupa de pillonis; trumpone = fiotu mannu, chedha manna; tropedha = fiotu minore, pagos Sinònimos e contràrios assorte, cedha, cedhoni, fiotu, grústiu, issorta, majone, pasa, retolu, sinnissoni, sortíglia, tropedhu, truma Frases azicu fint reséssitos a ojare una tropedha de balentes chi cheriant gheretzare a bidha pro arrecatare a mussegnore 2. Amsícora, ch'in coro aiat fogu infiamadu, cabu a pagas trupas de leones, rujàt majas e tupas in custu logu (P.Casu) 3. dhoi fiat sa genti a tropas! ◊ sa zente benit a tropas a sa festa ◊ a is garas poéticas curriat sa genti a trupas Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu bande, troupe Ingresu troop, company Ispagnolu tropa Italianu fròtta, brigata, truppa Tedescu Schar, Truppe.