tròne , nm: troni Definizione s'àghina comente dha bogat su fundhu totu a pibiones acanta de pare in su tenaghe; s'ispiga de su moriscu; cosa a bisura de trintzilleri, apicone, a meda totu impare / min. tronighedhu Sinonimi e contrari brutone*, gudroni, iscala 1 Frasi s'isermentu no at prus trones de ua ◊ seu bintrau a bíngia po mi segai dus tronis de muscadedhu 2. muinendi e zummiendi funt acudendi a tronis muschitus e musconis Terminologia scientifica rbr.
tronéu toronéu
tròni tròne
tronía , nf Definizione cosa ispropositada chi si narat o chi si faet in fadhina, ibbàlliu mannu, tontesa, molentada Sinonimi e contrari ibbàmbiu, isambrúliu, lolluine, sciapidóriu Frasi vostei mi fait nai tronias chi no mi sunt mai passadas in conca! (R.Spissu)◊ acidenti dhis pighit a chini narat custas tronias! (G.Tatti)◊ poni sa marra, no fatzas calincuna tronia! ◊ no fatzaus calincuna tronia, chi mancai dhis mandaus is condogliantzas, a is parentis, e issu est ancora in custu mundu! (L.Serpi)
trónida , nf: trónita Definizione genia de sonu o tzàcurru mannu mannu che tronu etotu / t. gurda = tronu chentza próina Sinonimi e contrari tronu Frasi acultzu a una buca iscarmentosa dae ue essiat trónida porosa urulaiant mostres e orcos ◊ l'ant agabbata de briare candho un'ispétzia de trónita los at issurdatos ◊ s'intennet una boche chi paret una trónita Etimo srd.
tronidàrza , nf Definizione
s'isciorrocada o tzacurrare de is tronos
Sinonimi e contrari
isbómbiu,
isbomborada
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
fracas de tonnerre
Inglese
rumble of thunder
Spagnolo
fragor de los truenos
Italiano
fragóre dei tuòni
Tedesco
Rollen des Donners.
tronígliu , nm Sinonimi e contrari filetadura, turrinadura.
trónita trónida
tronitàre , vrb Definizione betare o fàere tronos; fàere tzàcurros o cropos mannos coment'e tronos Sinonimi e contrari tronaciare, tronai, trumbutai / intumbire Frasi fit una note mala de iverru e tronitaiat e lampitzaiat meta 2. sos órulos de sas voches nche penniant tronitanne fintzas a s'adhe Etimo ltn. tonitrus.
tronixèdha , nf Definizione min. de trona, trona pitica.
tronnédhu, tronniédhu , nm Sinonimi e contrari toroneu*.
tronníre , vrb Sinonimi e contrari atrogai, trochigiare, trogai Etimo ltn. tornus.
trónnu tórinu
tronósu , agt Definizione
chi faet a tzàcurros o a sonos coment'e de tronu
Sinonimi e contrari
insurdósigu,
isbombiosu
Frasi
s'ursu si pesat reu, e paret tentu a lanta, movet sos passos tronosu tronosu (P.Casu)◊ nelzendhe gasi, apretat sas pinnas e istúrridat tronosu ◊ mama, it'est s'istraúgliu ch'ispantat sa note tronosa? ◊ at inténdiu una boxi tronosa
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
assourdissant,
bruyant
Inglese
deafening
Spagnolo
atronador
Italiano
assordante,
fragoróso
Tedesco
laut.
tròntza tròcia
tròntzonu , nm Definizione su istare a su pentza e torra, chentza seguresa / a logos, èssi a tròntzonu = a cólica, a dolore a bentre, dolore de matza Sinonimi e contrari arreselu.
trónu , nm Definizione
tzàcurru mannu mannu, isciorrocada, romúriu de s'ària candho lampat; su lampu etotu e fintzes dannu mannu; css. tzàcurru, romúriu mannu, a cropu / min. tronighedhu
Sinonimi e contrari
trónida,
trumbutu
/
lampu
/
sciarrocada
Modi di dire
csn:
falare unu t., betare tronos; iscratzada de t. = tzacarrada, iscorriada de tronu; t. tzacarradori = chi faghet tzocu mannu a traghidadura; pesare che t., èssiri grai che t. = èssiri grai meda; tronos burdos = tronos chentza lampada; tronos asciutos = chentza pròere
Frasi
est prus su sonu chi no su tronu ◊ su tronu faghet chimentu, iscóchidu ◊ chi dhi cabat unu de cussus tronus tzacarrosus dh'agatant morta ◊ arratza de tzacarrada de tronu!…◊ tronos sos chi at betadu!… ma abba nudha
2.
tronu mannu ti potzat abbasciai! ◊ una scàndul'e tronu chi dhis calit! ◊ tronu malu chi li falet! ◊ faladu ch'est su tronu… so bénnida a su dolu! ◊ tronu chi dhu iscimingit!
3.
grai, pesosu che tronu ◊ che preda de tronu mi est pesendhe! ◊ si est fàula, mi ruant chentu chimbanta tronos! ◊ si dh'iat nau cun boxi chi pariat unu tronu
Cognomi e Proverbi
smb:
Tronu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
tonnerre
Inglese
thunder
Spagnolo
trueno
Italiano
tuòno
Tedesco
Donner.
trónu 1 , nm Definizione genia de arretza po piscare.
troòdha , nf Sinonimi e contrari pandheredha, podhiale, tzacatzaca 1, tzocatzoca, tzotze Terminologia scientifica rba.
tròpa , nf: trupa Definizione
unu tanti mannu (de gente, de animales): trupa si narat fintzes de is sordaos ebbia, in cantu distintos de is cumandhantes / una tropa de pipius, de piciocus, de puzones, de pitzinnedhos, trupa de pillonis; trumpone = fiotu mannu, chedha manna; tropedha = fiotu minore, pagos
Sinonimi e contrari
assorte,
cedha,
cedhoni,
fiotu,
grústiu,
issorta,
majone,
pasa,
retolu,
sinnissoni,
sortíglia,
tropedhu,
truma
Frasi
azicu fint reséssitos a ojare una tropedha de balentes chi cheriant gheretzare a bidha pro arrecatare a mussegnore
2.
Amsícora, ch'in coro aiat fogu infiamadu, cabu a pagas trupas de leones, rujàt majas e tupas in custu logu (P.Casu)
3.
dhoi fiat sa genti a tropas! ◊ sa zente benit a tropas a sa festa ◊ a is garas poéticas curriat sa genti a trupas
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
bande,
troupe
Inglese
troop,
company
Spagnolo
tropa
Italiano
fròtta,
brigata,
truppa
Tedesco
Schar,
Truppe.