A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

tziudhía tziodhía

tziulàche, tziulàghe , agt Definitzione nau de pigione, chi istat o est a tzíulos; nau de ccn., chi est sèmpere a lamentu, chesciandhosi Sinònimos e contràrios piulaghe / chensciosu, memulosu, pibinosu Ètimu srd.

tziulàre , vrb: ciulai* Definitzione istare a tzíulu, a píulu, comente faent is pigiones, is pudhighinos Sinònimos e contràrios ciarrulare, cirolitare, ciurulare, piliare, piulai, spibisai.

tziulè! tzeulè!

tziullète , nm Sinònimos e contràrios fruschiajolu, fruscitu, pipioledhu, tzirulitu Tradutziones Frantzesu sifflet Ingresu whistle Ispagnolu silbato Italianu fischiétto Tedescu Pfeife.

tzíulu , nm: cíulu* Definitzione sa boghighedha chesciosa de is pigiones, e de candho cantant puru Sinònimos e contràrios píliu / barbúgliu, ciuciu, pibinu, pispisu 2. a vois vos lu naro, ma chi non vos ndh'essat tzíulu, pro s'ànima! Sambenados e Provèrbios smb: Ziulu.

tziunzàre , vrb Definitzione istare a lamentu, pranghendho Sinònimos e contràrios piugnare, poliare Ètimu srd.

tziúnzu , nm Definitzione su istare tziunzendhe, lamentu, prantu Sinònimos e contràrios ciúnchiu, pibia Ètimu srd.

tziurríre , vrb Sinònimos e contràrios abbrabai, abbrossare, inceurrare*, ingrilliri, inseurriri, tidhire, tzaurrai, tzorolire.

tzivèra , nf: civera*, sivera Definitzione genia de létia de is maistos de muru (e picapedreris) po pigare o carrugiare pedra o àteru chi dhis serbit trebballandho, o fintzes una genia de càscia manna de pònnere in su carru.

tzivèta , agt, nf Definitzione nau de fémina de conca ligera, isfacia, pibiruda, crocoledha Frases sas tzivetas ponent in mustra sa carena.

tzivetéri , agt, nm Definitzione ómine chi andhat aifatu de is civetas.

tziviài , vrb: cibinare, sifinare, tifinare, tzivinai Definitzione pròere, fàere abbighedha fine selena Sinònimos e contràrios arrevinae, arrosinai, arrusciai, istedhiare, modhinare, papuschiare, paspiare, proighinai, tzaviai Frases calincuna dí, candu tzívinat, ti parit de èssiri foras de custu mundu ◊ innòi est tzivinendi, ma in monti cust'àcua est ní! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu pleuviner Ingresu to drizzle Ispagnolu lloviznar Italianu piovigginare Tedescu nieseln.

tzivíle , agt, nm: civile*, tzivili Definitzione chi est educau a sa civiltade de sa gente sua; chi est a su méngius de sa civiltade; chi no est militare / ballu tz. = ballu furisteri, crétiu méngius, agiummai coment'e chi su nostrau no siat civile (ma a bortas cunsiderau coment'e cosa de gente prus pagu séria) Frases faghet ispantu in tempos tziviles de che àere zente goi, coizada, tratandhe ancora contos de foghiles! 2. sos tziviles torrant a domo issoro, a corcare: sos militares arreant in caserma 3. a ti ndhe as fatu de ballu tzivile!… ca fis avesa a tipu signorile a divagare de onzi manera! ◊ los aiat pretzetaos a non ballare a sa tzivile, ca afranzàndhesi fit prus fàtzile a rúghere in pecau.

tzivilèsa , nf Definitzione dilighesa in su fàere, su èssere cumprios cun sa gente; fintzes civilidade, su èssere civiles Frases méritas favorida de cortégios cun sa piús menzus tzivilesa 2. anca semus tziviles, ma sa tzivilesa est a contu de pagu! Tradutziones Frantzesu gentillesse Ingresu politeness Ispagnolu cortesía, amabilidad Italianu cortesìa Tedescu Höflichkeit.

tzivíli tzivíle

tzivilidàde , nf: civilidadi*, tziviltade Definitzione totugantu su chi podet èssere cunsiderau cultura de unu pópulu, ma a bortas si narat in su sensu de is cosas méngius Frases est melodia sovrana de sarda tzivilidade.

tzivilizàre , vrb Definitzione fàere, educare a civile.

tziviltàde tzivilidàde

tziviméntu , nm Definitzione cosa chi si narat, si ammostat o chi si faet a unu alligrandhosindhe de calecuna cosa chi at fatu, mescamente si dh'at fata cun balentia; s'orrobba, is trastos po parare domo a si cojuare Sinònimos e contràrios apocu, cumplimentu / aciva, asciugàriu, pannamenta 2. si podeus cojai: sa domu dha tenzu fata, tenzu cunzaus, binzas e dinaedhu po comporai su tzivimentu (G.Firinu) Ètimu itl. ricevimento Tradutziones Frantzesu compliment Ingresu compliment Ispagnolu atención Italianu compliménto Tedescu Kompliment.