A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

zumiàlla , nf Sinònimos e contràrios frísida, frusialla, zúmiu Ètimu srd.

zumiaméntu , nm Definitzione su zumiai; genia de sonu a súrbiu Sinònimos e contràrios frusiada, frúsiu, zumiadura Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu sifflement Ingresu hissing Ispagnolu zumbido, silbido Italianu sìbilo Tedescu Zischen.

zuminèra zaminèra

zúmiu , nm: giúmiu Definitzione genia de sonu chi faet una cosa chi passat in s'ària a fuliesa forte meda, sonu sighiu de totunu andhare Sinònimos e contràrios bísulu, frísida, frúschiu, frusiolada, frusitu, frúsiu, ischéliu, muinaja, muizu, súlbiu, sulitu Frases intrendi ti apu biu in mesu ballu a zúmiu che perda iscuta a frundha (B.Lobina)◊ su zúmmiu chi fait su cannoni Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu sifflement, bourdonnement Ingresu humming Ispagnolu silbido, zumbido Italianu sìbilo, ronzìo Tedescu Zischen.

zúmmiu , nm Definitzione its, tzúmmiu? (de tzumire, coment'e bessire, sumire), o zúmiu? Frases unu zúmmiu a is ogus dhu trumentàt giai de medas annus.

zumpàche , nm: giambaghe* Definitzione gremighedhu chi ponet a su casu martzu; casu martzu o giumpagadu Sinònimos e contràrios sartasarta.

zumpàda zampàda

zumpadórju, zumpadórzu , nm: giampadorzu Definitzione tretu chi faet a passare, giumpare (brinchidandho o a passu) de una parte a s'àtera (logu de erriu, canale, fossu) Sinònimos e contràrios badu, zumparzu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu gué Ingresu ford Ispagnolu vado Italianu guado Tedescu Furt.

zumpadúra , nf Definitzione giumpamentu, su giumpare, su passare a s'àtera parte, nau pruschetotu de sa manera de passare Ètimu srd.

zumpàre zampàre

zumpàrzu , nm Sinònimos e contràrios badu, zumpadorju Ètimu srd.

zumprésu zimprésu

zunàre zaunàre

zuncàrzu , nm: giuncàgiu* Definitzione venadórgiu, logu chi dhue creschet giuncu meda Sinònimos e contràrios benassu, giunchedu, tinnialzu.

zunchédu , nm: giunchedu*, zunchetu Definitzione logu chi dhue creschet giuncu meda Sinònimos e contràrios benassu, giuncàgiu, tinnialzu.

zunchèta , nf: giuncheta* Definitzione cagiau chi si ponet in istrégiu de giuncu (frúscia, frussella), ma fintzes giodhu Sinònimos e contràrios giodhu, mezoradu Frases tziu Berte aiat imbudhidau una preda de ribu pro fàchere sa zuncheta ◊ custu pastore lis partit fintzas sos malunes de sa zuncheta, a sos bichinos Tradutziones Frantzesu jonchée Ingresu junket Ispagnolu lácteo que queda en una encella Italianu giuncata Tedescu Quark.

zunchétu zunchédu

zunchíllu zinchíglia

zúncu , nm: giuncu* Definitzione genia de erba a cambu longu meda e fine chi creschet in logos de abba (errios, venadòrgios)/ una, duas, tres enas de zuncu = unu, duos, tres tzudhos o cambos de giuncu; calidades de giuncu: fémina (Cyperus longus) = sèssene (tzudhu o cambu a tres atzas, bogat su frore própriu in punta e no punghet), mascu (Juncus acutus) = (dhi narant fintzes tinnia), a cambu tundhu, prus forte, bogat su frore unu pagu asuta de sa punta e punghet: una genia de giuncu mascu est sa tinnia (o sónnia, Lygeum spartum), prus fine e prus débbile de su giuncu mascu Maneras de nàrrere csn: múlghere su z. = profizàrelu a manera chi si abberzat sa ena e no si trunchet impreèndhelu (a prèndhere, a fàghere funes) Sambenados e Provèrbios smb: Zuncu.

zuncumàscru , nm: giuncumàsciu* Definitzione giuncu a cambu tundhu, forte, longu longu, bogat su frore unu pagu asuta de sa punta e punghet, faet in logos de venadórgiu, a molas mannas, e s'impreat 'murtu' (múlliu, atrotigau) e lassau igragalare (o si est sicau postu in abba po torrare lentu) po acapiare o fàere àteros trebballos: a logos dhi narant sinniga, tinnia, tzinnia, chi funt fintzes àtera genia de erba chi si assimbígiat Sinònimos e contràrios tinnia Terminologia iscientìfica rba, Juncus acutus.