A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z

zuràre , vrb: ciurare, giurai* Definitzione fàere zuramentu, atrogare o negare css. ponendho sa manu apitzu de calecunu pinzos de arrispetu mannu, delicau po s'importu chi tenet o meritat (es. su santugristos, sa Bíbbia); nàrrere una cosa coment'e disigiandhosi dannu si no est abberu, ma solu a foedhos Maneras de nàrrere csn: zuràresi mortalamente = zurare, fàghere zuramentu mannu, de si disizare fintzas sa morte; zuràresi subra de… (es. sos fizos, s'ànima de unu parente custrintu mortu); zurare a zustu, in frassu = nàrrere sa veridade, su chi no est, in su zuramentu; pònnere a ccn. a zurare = presentàreli su pinzos pro chi bi zuret subra atroghendhe o neghendhe Frases no ti zures mai ca no est bonu a si zurare! ◊ za ses pagu bellu zurèndhedi a "Midantzegu"!…◊ s'est zuradu mortalamente chi no at bidu nudha! ◊ s’est zuradu mortalamente: “Chi no bida àtera die - nachi - si est abberu chi apo furadu!”

zuría , nf Definitzione cumarca, chedha de pagas personas chi betant votu apitzu de calecuna chistione o de calecuna òpera Tradutziones Frantzesu jury Ingresu jury Ispagnolu jurado Italianu giurìa Tedescu Jury, Schwurgericht.

zurifràssu , nm: giurafalsu* Definitzione chie giurat o acostumat a giurare su chi no est Sinònimos e contràrios agiuramentadu, irgiuramentadu, libbrone, zuramentone.

zúru , nm: (nr. sujúru) giuru 1 Definitzione lau de arriu o de cuadhus, o fintzas martutzu de cuadhus Sinònimos e contràrios cugusa 1, giúguru 1, tirgusa Frases de su tempus de prima no si ammentant, candho viviant de zuru e frenugu (ca tzertos solu de fogu si cuntentant).

zúru 1 zúra

Zusèpe Zosèpe

zussória , nf: giussòrgia* Sinònimos e contràrios agione, alasoni, bagione 1, cajone 1, sesúgia.

zustacòro , nm Frases berritola de turcu, nasu de moro… ischini deretu, cúcuru ispilidu, bestidu de panna, sentza zustacoro Terminologia iscientìfica bst.

zustèsa , nf: giustesa* Definitzione cosa giusta, bona, su èssere o fàere su de s'arrexone Frases cussu tenet un'ideale de zustesa, in su coro.

zustíllu zistíllu

zustíssia , nf: dustítzia, giustíscia* Definitzione is autoridades, mescamente carabbineris (o àtera figura chi si assimbígiat) e magistraos, chi funt, de ses séculos, sa manu de su domíniu angenu e de is leis de un'istadu nemigu de is Sardos: po cussu custu foedhu, chi puru benit de giustu/zustu, bolet nàrrere su male, su trotu chi manígiat chie tenet su podere e is ainas de su guvernu (leis, galeras, tribbunales, armas) e po cussu s'impreat sèmpere timendho e prus che àteru frastimandho a chie si bolet male; coment'e cultura chi no benit de s'isperiéntzia istórica de is Sardos in is úrtimos séculos, cosa giusta, su chi antigamente naraiant sa resone cunforma a is leis e costumas de sa civiltade sarda Maneras de nàrrere csn: betare sa z. a unu = mandhàreli sos carabbineris, su pretore e gai; èssere in buca de z. (nadu de unu) = zúghere sa zustíssia ifatu, èssere chircadu pro acusa Frases su parentau no ammitit sa neche de chie nche rughet in manos de sa zustíssia ◊ in locos nostros a dare una manu a sa zustíssia che ndhe secat una a s'amicu! ◊ ndhe at ingaleradu de pastores chentza neghe, sa zustíssia!… ◊ ube intrat sa zustíssia est pejus de intrare sa morte ◊ sa zustíssia si mànicat su bibu: cussa est s'arte sua 2. sa zustíssia mandhada!, sa zustíssia lu pregonet!, sa zustíssia lu cumenzat! Sambenados e Provèrbios prb: sa zustíssia tenet su lèpore a carru Tradutziones Frantzesu injustice, pouvoir hostile, ennemi Ingresu injustice, enemy, unrelated power Ispagnolu injusticia, poder enemigo Italianu ingiustìzia, potére estràneo, nemico Tedescu feindliche Gewalt.

zustissiàre , vrb Definitzione pònnere in giustítzia Sinònimos e contràrios cundennai, protzessare.

zústu , agt, nm: giustu* Definitzione chi, o cosa chi, torrat paris cun àteru o àtera, andhat bene, est cunforma a s'arrexone, est fatu a dovere, chi no dhue at ibbàlliu; nau de ccn., chi faet cosas giustas, chi no ofendhet e no faet male o dannu a nemos, chi no faet partzialidades, fintzes chi est in sensos, atuat bene (z. de conca) Sinònimos e contràrios adecuadu / cabale | ctr. doltu / fadhidu, irballadu Maneras de nàrrere csn: èssere z. de conca = sàbiu, chi arrexonat bèni, chi fait is cosas cun cunsideru; z. a sale = (nau de cosas de papai) chi portat su tanti de sali chi andat bèni, ni tropu e ni tropu pagu Frases si cherjo chi su zustu bolet artu mi depo labare sa cusséntzia gàrriga de pistoléssias e de benenos ◊ no ndhe faghet una zusta, cussu istrossa! 2. siscura, cussa fémina, no est zusta, iscantarada dereta est: cheriat comporare una bella tiaza manna cun d-un'éuro!

zútu , pps, agt Definitzione de zúchere 2. sas berbeghes sunt totu zutas.

zutúra , nf Definitzione su zúghere, cobèrrere; fintzes pigada in giru, befa Sinònimos e contràrios cadhigonzu, sartionzu, trubbera 1, zuchidura Ètimu srd.

zúva zúa

zuvàle zuàle

zuvaría , nf: giuaria* Sinònimos e contràrios laorera, laoronzu, messarítzia.

zuvilàre zubilàre

zúvu