A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

zubbài , vrb: agiobbai Definitzione pigare a cropos, atripare, iscúdere Sinònimos e contràrios addobbai, isciúdere, surrai. Frases chi ti fuint is bòis ti zubbu!

zubbaría , nf Definitzione barufa, briga manna cun cropos Sinònimos e contràrios aferratóriu, atzufatóriu, atzufu Ètimu srd.

zubbilàre zibbilàre

zubbiléu zibbiléu

zubbòto , nm Definitzione genia de bestimentu de pònnere in pitzu, grussu, curtzu a chintzu, unu pagu a bisura de giacheta ma prus serrau.

zúbbu , nm: giubbu Definitzione fossu mannu prenu de abba in is errios Sinònimos e contràrios pógiu, trógliu Frases chin d-unu tzàviu unu fascioni ch'est issiu dae mesu de sas cannas ufrandhe s'undha in su zubbu trullu ◊ andhamus a su zubbu de sa crachera pro imparare a nadare (A.Calledda) Ètimu ctl. jup.

zubilàre , vrb: giuilare*, zuilare, zulliare, zuvilare Definitzione betare zúbilos, tzérrios (po dolore, po cricare a ccn.), pigare a tzérrios, a boghes, po briga Sinònimos e contràrios abbochinare, atzerriai, iscramorare / ciamare, lamai, muntire Frases odhè! odhè! ite raju ti est picandhe?! - zúbilat tziu Antoni ◊ atacat a zubilare che mere sulurjau chi brigat sos teracos ◊ cussu zúbilat che macu ◊ l’ant zulliata pro una disgràssia ◊ - Inuve la ponimus custa cosa? - zúlliat su fizu Tradutziones Frantzesu crier Ingresu to shout Ispagnolu gritar Italianu gridare Tedescu schreien.

zúbilu , nm: giúilu* Sinònimos e contràrios boche, cérriu, irgargu Frases su zúbilu de su pudhu s'intendhet dae innedha ◊ a su zúbilu de sa zente, sos carabbineris ant isparau in àgheras pro ispèrdere sa cumarca Tradutziones Frantzesu cri Ingresu shout Ispagnolu grito Italianu grido Tedescu Schrei.

zubítu , nm: zuitu Definitzione giú piticu, de boes piticos de carena, o giòvonos de tempus Sinònimos e contràrios giuxedhu Frases tenet unu zubitu pro s'aronzu.

zúbu zú

zúchere , vrb: ciúghere, giúchere*, zúghere Definitzione prus che àteru, portare o àere in dossu, in sa carena, in pitzu, o apresu meda, aifatu, a trubbu, a contivigiare o trebballare, siat foedhandho de gente, siat de animales o cosas; nau de unu mascu, de un'ómine, unire cun sa fémina, betare a sa fémina, cobèrrere; si narat fintzes in su sensu de àere, tènnere / ind. pres. 1ˆp. sing. zuco, zuto, zutzo; cong. pres. 1ˆp. sing. zuca, zuta, 3ˆ p. sing. zutzet; ger. zughindhe; pps. zutu Sinònimos e contràrios batire, batúchere, bíghere, dúcere, gíchere, leai, poltare / cadhicare, futire, grumpire / manigiai | ctr. lassai Maneras de nàrrere csn: cantas berveches zuchet su mere tuo? = cantas berbeghes pastórigat?; zúghere in buca a unu = istare faedhendhe de unu, prus che àteru a zúdigu; zúghere a ogru (carchi cosa, a ccn.) = castiai, orbetai e biri, fai atentzioni a calecuna cosa, a ccn. (itl. tener d'òcchio); zúghere in manu una cosa = manigiai una cosa po dha trabballai, po dh'arrangiai, po dhi fai calincunu cambiamentu; zúghere una faina, unu triballu, un'òpera belle e in manu = belle e fata, acanta de acabbai; zúghere s'ingannia a ccn. = ordiminzare carchi ingannu, carchi trampa, fàghere su fartzu; zúghere a sa nuda, a sa lisa = chentza pònnere condò o àteru Frases la zughes in daisegus sa cosa de mi aporrire ◊ zuto s'istògomo imbarratzadu ◊ zughet un'anca isenta ◊ ite bellos ocros chi zuchet custu pitzinnu! ◊ est arrennegadu paret chi zutat dimónios! ◊ zuto su mucadoredhu in busaca ◊ a chie cheret fogu zutzet sa téula! 2. su carru che lis depet zúchere sos lapiolos, sa chisina e unu pacu de s'isterzu 3. su mascru zughet sas berbeghes candho benint in more ◊ cussu est ómine chi li piaghet a zúghere, sempre ifatu de sas féminas! 4. su zuighe sardu zughiat su Logu, o regnu chi siat, de sa Sardigna azummai totu líbberu de istranzos 5. no ti fides ca cussu ti zughet s'ingannia ◊ za est cabosu, zughet régula faghindhe sas cosas ◊ ti lassas zúghere in buca dae totugantos, pro su malu fàghere chi tenes! ◊ cussa bestimenta cheret totu zuta in manu, ca est fata male ◊ si lu zughes in manu, cussu traste, malandhadu comente est, si che agabbat de derrúere Terminologia iscientìfica ssl Tradutziones Frantzesu tenir sur, emmener, mener, monter Ingresu to keep, to wear, to bring, to take, to lead, to fuck Ispagnolu llevar, montar Italianu tenére, avére addòsso, portare con sé, condurre, montare Tedescu tragen, mitbringen, führen, begatten.

zuchidòre , agt Definitzione chi zughet, coberit (nau de mascu) Sinònimos e contràrios coberidori Ètimu srd.

zuchidúra , nf Definitzione su zúchere (nau de mascu e fémina) Sinònimos e contràrios sartionzu, zutura Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu monte, saillie Ingresu covering Ispagnolu monta Italianu mónta Tedescu Begattung.

zuchínzu , nm Definitzione su zúchere (nau de mascu e fémina) Sinònimos e contràrios cadhigonzu, sartionzu, zutura Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu coït Ingresu copulation Ispagnolu coito Italianu còito Tedescu Beischlaf.

Zúdas , nm: Giudas* Definitzione de is apóstulos, cussu chi at béndhiu e traitu a Cristos Sinònimos e contràrios traitore.

zudéu , agt, nm: giudeu* Definitzione chi o chie est de sa Giudea, ma nau fintzes po malu, susuncu, tirriosu, ómine ostinau Maneras de nàrrere csn: z. furasole! = pessone mala fata a pessamentu; cara de z.! = faci lègia.

zudicàre , vrb: giudicai*, zudigare, zuicare Definitzione averguare in is dibbatimentos su trotu e s'arrexone cunforma a is leis e betare sa pena istabbilia; fàere su zúdigu, foedhare de chistiones angenas, no sèmpere ca reguardant a chie tenet it'e nàrrere e prus che àteru po ndhe nàrrere male Sinònimos e contràrios afoghilare, allicuterai, contularjare, crastulai, criticai, lorodhare Frases como m'intendho petzi una criatura de Deus, líbberu de zudicare chin su chervedhu meu (T.Cherchi)◊ no ischies zudicare custu tempus! 2. za ti ant a zudigare pagu si no andhas a s'isposu de frade tou!…◊ cussos si atriviant fintzas a zudicare sos Còntenes!

zúdiche , nm Sinònimos e contràrios giuge, giuighe Ètimu ltn. iudice(m).

zudigàre zudicàre

zúdigu , nm: giúdicu* Definitzione su chi si ndhe narat de una persona, de una cosa o chistione, mescamente ponendhondhe male Sinònimos e contràrios crítica Frases de sos zúdigos bostros no mi ndhe importat nudha ◊ petzi chi unu est fizu de sennore, sinono sa zente li faghet su zúdigu, pro cosas goi!