arrepicài 2, arrepicàre , vrb rfl: repicare Definitzione su si pònnere bene de bestimentu, cuncordare cun arrepicus Sinònimos e contràrios allaputzai, impompitare Frases ma càstia comenti si arrepicat custa bècia! ◊ est totu bèni arrepicau, oi Ètimu spn. repicarse Tradutziones Frantzesu se pomponner Ingresu to wear frills, to dress elegantly Ispagnolu acicalarse Italianu ornarsi di frónzoli, vestire con eleganza Tedescu sich mit Flitterwerk schmücken, sich mit Eleganz kleiden.

consúmu , nm: cossumu, cunsumu, cussumu Definitzione su consumare sa cosa, su tanti chi si consumat, chi s'impreat Sinònimos e contràrios impleu Frases su cossumu chi semus faghindhe de currente in zerru est meda ◊ cun su tropu dinare in busciaca sa gente si abbusant e faent tropu consumu Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu usure Ingresu use, wear Ispagnolu desgaste Italianu consumo, usura Tedescu Abnutzung.

ilgheleníre , vrb: irghelenire, irghilinire Sinònimos e contràrios irghilinare, isteniai Frases o mama, it'est custu prantu? Ndhe ses irghilinia! ◊ tempus gúrpinu irghiliniu de pistoléssia (F.Satta)◊ est irghiliniu dae s'istrachidúdine e dae su pessamentu de su chi li est costandhe ◊ fit cun sa frebbe arta, sos ocros irghelenios e dilliriandhe ◊ aite ses goi irghelenia, torràndheti fine che filu de cusire? Tradutziones Frantzesu épuiser Ingresu to wear out Ispagnolu agotar Italianu sfinire Tedescu erschöpfen.

infinigàe, infinigài, infinigàre , vrb Definitzione fàere prus fine, torrare o menguare sa grussària de sa cosa, ma fintzes is capacidades de sa carena, de sa persona Sinònimos e contràrios afinai, afinicare, assilingare, assutighilare, conciumire, fragiare, ifiniare, insutiligai, irrussare, isgumentare | ctr. ingrussai 2. at a bivi turmentau de su surrúngiu fintzas chi at a mòrriri infinigau ◊ portu is manus infinigadas Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu réduire, user Ingresu to thin, to wear out Ispagnolu adelgazar Italianu assottigliare, logorare Tedescu feiner machen, verbrauchen.

istrimuzíre , vrb Definitzione batire a malu puntu de debbilesa a fortza de trebballu Sinònimos e contràrios arrematai Frases za l'as istrimuzidu custa chida, su zuo, sempre arendhe! Tradutziones Frantzesu épuiser Ingresu to wear out Ispagnolu extenuar, agotar Italianu stremare Tedescu erschöpfen.

sfinigài , vrb: ifiniare*, scinigai Definitzione fàere prus fine, prus débbile, bènnere mancu de sa debbilesa Sinònimos e contràrios afinai, afinicare, assilingare, assutighilare, infinigae, insutiligai, irrussare, isgumentare / ammustèlchere | ctr. ingrussai 2. sentza de papai, si ant a sfinigai in caminu poita benint de aillargu ◊ iat a ai bófiu itzerriai a boxi manna po dhi fai iscí ca cuss'amori dhi sfinigàt s'ànima, ma no podiat fai nudha ◊ sfinigada de su prantu, iat pigau sonnu Tradutziones Frantzesu s'amincir, affaiblir, épuiser Ingresu to wear out, to make thin, to weaken Ispagnolu adelgazar, agotar Italianu assottigliare, indebolire, sfinire Tedescu feiner machen, schwächen, erschöpfen.

stichíri , vrb: istichire* Definitzione pònnere aintru de calecunu istrégiu o de logu, mescamente a fortza, a istibbidura; bestire, pònnere in pitzu unu bestimentu Sinònimos e contràrios fichire, incracai, intrae, istibbire / bestire | ctr. bocare Frases nci stichint in su grutoni, istuant totu su bagàgliu e nci passant unu bellu arroghedhu de tempus ◊ si tenit gana mala, stichidhi su didu a sa cannarotza, ca bis ca dhi passat! 2. stichidinci in pressi sa bestimenta! ◊ stichiminci sa giacheta, ca dèu no ci arrennèsciu! Tradutziones Frantzesu enfoncer, fourrer Ingresu to drive, to wear Ispagnolu hincar, clavar Italianu ficcare, introdurre Tedescu stecken, hineinstecken.

zúchere , vrb: ciúghere, giúchere*, zúghere Definitzione prus che àteru, portare o àere in dossu, in sa carena, in pitzu, o apresu meda, aifatu, a trubbu, a contivigiare o trebballare, siat foedhandho de gente, siat de animales o cosas; nau de unu mascu, de un'ómine, unire cun sa fémina, betare a sa fémina, cobèrrere; si narat fintzes in su sensu de àere, tènnere / ind. pres. 1ˆp. sing. zuco, zuto, zutzo; cong. pres. 1ˆp. sing. zuca, zuta, 3ˆ p. sing. zutzet; ger. zughindhe; pps. zutu Sinònimos e contràrios batire, batúchere, bíghere, dúcere, gíchere, leai, poltare / cadhicare, futire, grumpire / manigiai | ctr. lassai Maneras de nàrrere csn: cantas berveches zuchet su mere tuo? = cantas berbeghes pastórigat?; zúghere in buca a unu = istare faedhendhe de unu, prus che àteru a zúdigu; zúghere a ogru (carchi cosa, a ccn.) = castiai, orbetai e biri, fai atentzioni a calecuna cosa, a ccn. (itl. tener d'òcchio); zúghere in manu una cosa = manigiai una cosa po dha trabballai, po dh'arrangiai, po dhi fai calincunu cambiamentu; zúghere una faina, unu triballu, un'òpera belle e in manu = belle e fata, acanta de acabbai; zúghere s'ingannia a ccn. = ordiminzare carchi ingannu, carchi trampa, fàghere su fartzu; zúghere a sa nuda, a sa lisa = chentza pònnere condò o àteru Frases la zughes in daisegus sa cosa de mi aporrire ◊ zuto s'istògomo imbarratzadu ◊ zughet un'anca isenta ◊ ite bellos ocros chi zuchet custu pitzinnu! ◊ est arrennegadu paret chi zutat dimónios! ◊ zuto su mucadoredhu in busaca ◊ a chie cheret fogu zutzet sa téula! 2. su carru che lis depet zúchere sos lapiolos, sa chisina e unu pacu de s'isterzu 3. su mascru zughet sas berbeghes candho benint in more ◊ cussu est ómine chi li piaghet a zúghere, sempre ifatu de sas féminas! 4. su zuighe sardu zughiat su Logu, o regnu chi siat, de sa Sardigna azummai totu líbberu de istranzos 5. no ti fides ca cussu ti zughet s'ingannia ◊ za est cabosu, zughet régula faghindhe sas cosas ◊ ti lassas zúghere in buca dae totugantos, pro su malu fàghere chi tenes! ◊ cussa bestimenta cheret totu zuta in manu, ca est fata male ◊ si lu zughes in manu, cussu traste, malandhadu comente est, si che agabbat de derrúere Terminologia iscientìfica ssl Tradutziones Frantzesu tenir sur, emmener, mener, monter Ingresu to keep, to wear, to bring, to take, to lead, to fuck Ispagnolu llevar, montar Italianu tenére, avére addòsso, portare con sé, condurre, montare Tedescu tragen, mitbringen, führen, begatten.

«« Torra a chircare