abbéliu , nm: abbelu Definition
su èssere abbeliaos, fintzes su èssere pentzandho in àteru sentza fàere atentzione a su chi s'est faendho; cosa meravigliosa, bella meda
Synonyms e antonyms
abbaradhu,
allériu
/
incantu,
meraviza
Sentences
za est pacu s'abbéliu chi zuches!…
Etymon
srd.
Translations
French
ivresse
English
infatuation
Spanish
enamoramiento
Italian
invaghiménto
German
Sichverlieben.
abbellabbàtu , iscl: bellabbatu Definition bae e ischi si… bai e cica si…, de is bortas chi…: foedhu chi si narat candho unu est dudosu Synonyms e antonyms atamore, baischi!, intemore / bortzis, forcis, prossimmai Sentences lassàemi andhare, abbellabbatu chi una die apo a acatare su chi so chircandhe! Etymon srd.
abbellabbéllu , avb Definition abbellu meda Synonyms e antonyms abbelledhedhu, lebillebis Etymon srd.
abbelledhédhu, abbellédhu , avb Definition abbellu meda Synonyms e antonyms abbellabbellu.
abbellídu , pps, agt: abbelliu Definition
de abbellire; chi dhu ant fatu bellu
Synonyms e antonyms
mudadu
Translations
French
embelli
English
adorned
Spanish
embellecido
Italian
abbellito
German
verschönert.
abbellidúra , nf Synonyms e antonyms
abbellimentu,
imbellitadura
Etymon
srd.
Translations
French
embellissement
English
embellishment
Spanish
embellecimiento
Italian
abbelliménto
German
Verschönerung.
abbellíe , vrb: abbellire Definition
fàere bellu, prus bellu
Synonyms e antonyms
addegiare,
imbellire,
mudai
| ctr.
afeai
Etymon
itl.
abbellire
Translations
French
embellir
English
to adorn
Spanish
embellecer
Italian
abbellire
German
verschönern.
abbelliméntu , nm Synonyms e antonyms abbellidura Etymon srd.
abbellíre abbellíe
abbellitài, abbellitàre , vrb Definition
fàere bellu, cuncordare cosas po bellesa
Synonyms e antonyms
abbellire,
mudai
2.
in bidha ant abbellitau sa crésia
Etymon
srd.
Translations
French
maquiller
English
to make up
Spanish
maquillar
Italian
imbellettare
German
schön machen.
abbellíu abbellídu
abbéllu , avb: abbellabbellu,
abbelledhedhu Definition
a bellu: nau sèmpere de sa manera de fàere sa cosa, podet bòllere nàrrere sentza de sàdhidos, sentza de iscútulos, sentza de si fàere intèndere, a boghe bàscia, sentza de fàere tropu fortza, a pagu a pagu (fintzes de unu tanti), a sàgamu a sàgamu, sentza de presse o airu / ist'abbellu si… = abarra abbellu si…, bieus immoi si…, ista a bídere si…
Synonyms e antonyms
adàsiu,
allentu,
allenu 1,
apianu,
mighirimíghiri,
piotibioti,
sagamusàgamu
Sentences
mòedi abbellu no ti che ruat totu a terra ◊ bai abbellu po coitai! ◊ sa navi si moviat abbellu ◊ mancari abbellu, su tempus fit colandhe ◊ ist'abbellu si como ti ndhe impipas, cun sa 'meighina' chi ti faghimus!
2.
sa frebbe abbellu abbellu mi che l'est mandhighendhe!
Etymon
srd.
Translations
French
lentement
English
slowly
Spanish
despacio
Italian
lentaménte,
pian piano
German
langsam,
leis.
abbèlta , nf: abberta,
aperta Definition
su abèrrere; filidura, isperradura in cosas tostadas coment'e is muros, sa linna, cimentu, fintzes me in sa terra candho est sicada meda / avb. faedhare, fàghere a s'a. = in manera crara
Synonyms e antonyms
afilada,
afiladura,
cannidura,
filidura,
irganzada,
isperrada,
tzacadura
| ctr.
serrada 1
Sentences
a s'abberta de sos ojos chi apo fatu t'apo connotu ◊ a s'abberta de sa buca ti che ingullo! ◊ sa terra si unfrat a s'abberta de su semen chi si abbiat ◊ a cada aperta de buca, candho favedhabat issu, féminas e ómines l'acumpanzabant a cuncordu de tzocadas de manos
Etymon
srd.
Translations
French
lézarde,
fissure
English
crack
Spanish
apertura,
abertura,
grieta
Italian
apertura,
spacco
German
Öffnung.
abbeltínu , nm: abbertinu Definition logu apertu, logu campu Synonyms e antonyms iscamparitu / camposu, scampiosu Sentences sa bidha tandho fit in s'abbertinu inue, como chi est como, si bident sos muros de una chéxia Scientific Terminology slg Etymon srd.
abbéltu , pps, agt: abbertu,
abertu,
apeltu,
apertu Definition
de abbèrrere; chi portat calecuna aperta, isperradura; nau de logu, chi faet a dhue intrare, chentza serru (in totu o in parte), o de porta o fentana chi no est serrada firma o segura
Synonyms e antonyms
afiladu,
isperradu,
obertu
/
cdh. abbaltu
| ctr.
cugnau,
serradu,
tancadu
Idioms
csn:
zúghere su brussu abbertu = addoliadu meda a manu de intro pro irfortzu mannu e longu chi unu at fatu triballendhe cun forramenta chi si leat a una manu ebbia; èssere in abbertu (nau de cungiaus, domus e cosas aici) = chentza de serru; frori abertu = ispartu
Sentences
s’at abbertu sas giannas ◊ isse nos at sèmpere apertu s'àghidu in s'ora de su bisonzu
2.
su cunzadu est totu in abbertu ◊ s'ortu est totu in abbertu, no bi at ne muru e ne chesura ◊ su comunu in die de fatoriu est abbertu ◊ fint sèmpere a contu apertu chin issa
Translations
French
ouvert
English
open
Spanish
abierto
Italian
apèrto
German
offen.
abbeltudàre , vrb: abbertudare,
abbirtudare,
aveltudare,
avertudiare Definition
apèrrere is ogos ischidandhosi, ischidare, cumprèndhere; torrare in sensos, nau de unu chi si est dimajau, imbortighinau
Synonyms e antonyms
irvertudare,
ischidare,
isvizuliare,
scidai,
solbèschere
Sentences
su sonnu ischida, abbertúdadi un'istante! (G.M.Ruggiu)◊ su pitzinnu est abbarradu drommidu e pustis ora si est abbertudadu ◊ in s'assuconu ispasimendhe mi so dae su sonnu abbertudadu ◊ pro non pèrdere totu, sa mischina si fit avertudiata e aiat postu mente ◊ no est fàtzile a pessare chi nudha tet èssere piús che a prima, a ti aveltudare apoi de su chi est sutzessu
2.
un'ora so istau mortu in terra: de poi mi ndhe so abbirtudau
Etymon
srd.
Translations
French
se réveiller
English
to wake (up)
Spanish
despertarse
Italian
svegliarsi
German
aufwachen.
abbeltúra , nf: abbertura,
abertura,
apertura,
obertura Definition
su apèrrere; tretu in is muros lassau apostadamente apertu e fatu de dhue pòdere pònnere tancadura, serru (genna, fentana); genia de serru (ghenna, fentana) de pònnere a serrare is aperturas; genia de isperradura chi si faet a sola in muros e linnas
Synonyms e antonyms
abberta,
afiladura
Sentences
in donzi aposentu bi cheret s'abbertura sua pro intrare ària e lughe, a sa domo
2.
sas abberturas pro sa domo mi las est faghindhe su mastru de linna
3.
sas abberturas de sa linna cherent tupadas pro si parrer prus pagu
Etymon
srd.
Translations
French
ouverture
English
opening
Spanish
apertura,
abertura
Italian
serraménto
German
Türen und Fenster,
Öffnung.
abbélu abbéliu
abbelzínu , agt: abberzinu Definition nau de frutuàriu cun ossu (es. péssighe, pruna), chi sa prupa si aperit, isperrat e istacat cun facilidade de s’ossu Synonyms e antonyms isperrache, sperradori | ctr. duraghe Sentences bi tenzo péssighe abbelzinu druche e licantzu Etymon srd.