A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

abbéliu , nm: abbelu Definitzione su èssere abbeliaos, fintzes su èssere pentzandho in àteru sentza fàere atentzione a su chi s'est faendho; cosa meravigliosa, bella meda Sinònimos e contràrios abbaradhu, allériu / incantu, meraviza Frases za est pacu s'abbéliu chi zuches!… Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu ivresse Ingresu infatuation Ispagnolu enamoramiento Italianu invaghiménto Tedescu Sichverlieben.

abbellabbàtu , iscl: bellabbatu Definitzione bae e ischi si… bai e cica si…, de is bortas chi…: foedhu chi si narat candho unu est dudosu Sinònimos e contràrios atamore, baischi!, intemore / bortzis, forcis, prossimmai Frases lassàemi andhare, abbellabbatu chi una die apo a acatare su chi so chircandhe! Ètimu srd.

abbellabbéllu , avb Definitzione abbellu meda Sinònimos e contràrios abbelledhedhu, lebillebis Ètimu srd.

abbelledhédhu, abbellédhu , avb Definitzione abbellu meda Sinònimos e contràrios abbellabbellu.

abbellídu , pps, agt: abbelliu Definitzione de abbellire; chi dhu ant fatu bellu Sinònimos e contràrios mudadu Tradutziones Frantzesu embelli Ingresu adorned Ispagnolu embellecido Italianu abbellito Tedescu verschönert.

abbellidúra , nf Sinònimos e contràrios abbellimentu, imbellitadura Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu embellissement Ingresu embellishment Ispagnolu embellecimiento Italianu abbelliménto Tedescu Verschönerung.

abbellíe , vrb: abbellire Definitzione fàere bellu, prus bellu Sinònimos e contràrios addegiare, imbellire, mudai | ctr. afeai Ètimu itl. abbellire Tradutziones Frantzesu embellir Ingresu to adorn Ispagnolu embellecer Italianu abbellire Tedescu verschönern.

abbelliméntu , nm Sinònimos e contràrios abbellidura Ètimu srd.

abbellíre abbellíe

abbellitài, abbellitàre , vrb Definitzione fàere bellu, cuncordare cosas po bellesa Sinònimos e contràrios abbellire, mudai 2. in bidha ant abbellitau sa crésia Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu maquiller Ingresu to make up Ispagnolu maquillar Italianu imbellettare Tedescu schön machen.

abbellíu abbellídu

abbéllu , avb: abbellabbellu, abbelledhedhu Definitzione a bellu: nau sèmpere de sa manera de fàere sa cosa, podet bòllere nàrrere sentza de sàdhidos, sentza de iscútulos, sentza de si fàere intèndere, a boghe bàscia, sentza de fàere tropu fortza, a pagu a pagu (fintzes de unu tanti), a sàgamu a sàgamu, sentza de presse o airu / ist'abbellu si… = abarra abbellu si…, bieus immoi si…, ista a bídere si… Sinònimos e contràrios adàsiu, allentu, allenu 1, apianu, mighirimíghiri, piotibioti, sagamusàgamu Frases mòedi abbellu no ti che ruat totu a terra ◊ bai abbellu po coitai! ◊ sa navi si moviat abbellu ◊ mancari abbellu, su tempus fit colandhe ◊ ist'abbellu si como ti ndhe impipas, cun sa 'meighina' chi ti faghimus! 2. sa frebbe abbellu abbellu mi che l'est mandhighendhe! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu lentement Ingresu slowly Ispagnolu despacio Italianu lentaménte, pian piano Tedescu langsam, leis.

abbèlta , nf: abberta, aperta Definitzione su abèrrere; filidura, isperradura in cosas tostadas coment'e is muros, sa linna, cimentu, fintzes me in sa terra candho est sicada meda / avb. faedhare, fàghere a s'a. = in manera crara Sinònimos e contràrios afilada, afiladura, cannidura, filidura, irganzada, isperrada, tzacadura | ctr. serrada 1 Frases a s'abberta de sos ojos chi apo fatu t'apo connotu ◊ a s'abberta de sa buca ti che ingullo! ◊ sa terra si unfrat a s'abberta de su semen chi si abbiat ◊ a cada aperta de buca, candho favedhabat issu, féminas e ómines l'acumpanzabant a cuncordu de tzocadas de manos Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu lézarde, fissure Ingresu crack Ispagnolu apertura, abertura, grieta Italianu apertura, spacco Tedescu Öffnung.

abbeltínu , nm: abbertinu Definitzione logu apertu, logu campu Sinònimos e contràrios iscamparitu / camposu, scampiosu Frases sa bidha tandho fit in s'abbertinu inue, como chi est como, si bident sos muros de una chéxia Terminologia iscientìfica slg Ètimu srd.

abbéltu , pps, agt: abbertu, abertu, apeltu, apertu Definitzione de abbèrrere; chi portat calecuna aperta, isperradura; nau de logu, chi faet a dhue intrare, chentza serru (in totu o in parte), o de porta o fentana chi no est serrada firma o segura Sinònimos e contràrios afiladu, isperradu, obertu / cdh. abbaltu | ctr. cugnau, serradu, tancadu Maneras de nàrrere csn: zúghere su brussu abbertu = addoliadu meda a manu de intro pro irfortzu mannu e longu chi unu at fatu triballendhe cun forramenta chi si leat a una manu ebbia; èssere in abbertu (nau de cungiaus, domus e cosas aici) = chentza de serru; frori abertu = ispartu Frases s’at abbertu sas giannas ◊ isse nos at sèmpere apertu s'àghidu in s'ora de su bisonzu 2. su cunzadu est totu in abbertu ◊ s'ortu est totu in abbertu, no bi at ne muru e ne chesura ◊ su comunu in die de fatoriu est abbertu ◊ fint sèmpere a contu apertu chin issa Tradutziones Frantzesu ouvert Ingresu open Ispagnolu abierto Italianu apèrto Tedescu offen.

abbeltudàre , vrb: abbertudare, abbirtudare, aveltudare, avertudiare Definitzione apèrrere is ogos ischidandhosi, ischidare, cumprèndhere; torrare in sensos, nau de unu chi si est dimajau, imbortighinau Sinònimos e contràrios irvertudare, ischidare, isvizuliare, scidai, solbèschere Frases su sonnu ischida, abbertúdadi un'istante! (G.M.Ruggiu)◊ su pitzinnu est abbarradu drommidu e pustis ora si est abbertudadu ◊ in s'assuconu ispasimendhe mi so dae su sonnu abbertudadu ◊ pro non pèrdere totu, sa mischina si fit avertudiata e aiat postu mente ◊ no est fàtzile a pessare chi nudha tet èssere piús che a prima, a ti aveltudare apoi de su chi est sutzessu 2. un'ora so istau mortu in terra: de poi mi ndhe so abbirtudau Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se réveiller Ingresu to wake (up) Ispagnolu despertarse Italianu svegliarsi Tedescu aufwachen.

abbeltúra , nf: abbertura, abertura, apertura, obertura Definitzione su apèrrere; tretu in is muros lassau apostadamente apertu e fatu de dhue pòdere pònnere tancadura, serru (genna, fentana); genia de serru (ghenna, fentana) de pònnere a serrare is aperturas; genia de isperradura chi si faet a sola in muros e linnas Sinònimos e contràrios abberta, afiladura Frases in donzi aposentu bi cheret s'abbertura sua pro intrare ària e lughe, a sa domo 2. sas abberturas pro sa domo mi las est faghindhe su mastru de linna 3. sas abberturas de sa linna cherent tupadas pro si parrer prus pagu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu ouverture Ingresu opening Ispagnolu apertura, abertura Italianu serraménto Tedescu Türen und Fenster, Öffnung.

abbélu abbéliu

abbelzínu , agt: abberzinu Definitzione nau de frutuàriu cun ossu (es. péssighe, pruna), chi sa prupa si aperit, isperrat e istacat cun facilidade de s’ossu Sinònimos e contràrios isperrache, sperradori | ctr. duraghe Frases bi tenzo péssighe abbelzinu druche e licantzu Ètimu srd.

abbémidu , nm Sinònimos e contràrios bémida, assúpidu, ghémida*.