A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

abbenadórgiu, abbenadróxu , nm: benadroxu, venadórgiu Definitzione logu inue dhue sumit abba e dhue creschet giuncu Sinònimos e contràrios bena, benale, benarzu, benassu, benàtile, benatinu, lotzina, pranedili, tónchine, tuerra, úvidu Terminologia iscientìfica slg Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu marécage Ingresu swamp Ispagnolu paúl, ciénaga Italianu acquitrino Tedescu Morast.

abbenài, abbenàri , vrb Definitzione tzatzare sa terra de abba a puntu chi s'abba essit de tretu in tretu, bundhare abba, nau de is venas e mígias; nau de terrenos in paris, su si fàere a unu pantamu, tzatzaos de abba a tropu Sinònimos e contràrios sassiare Frases su pròiri a meda abbenat is terras ◊ candu s'iscallat sa ní si abbenant is funtanas ◊ custa est àcua de mitza chi abbenat de arroca Ètimu srd.

abbenatzài , vrb Definitzione fàere a benatzu, abbadrinu Sinònimos e contràrios apadulare, ammodhocare, imbenatzai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu transformer en marais Ingresu to swamp Ispagnolu empantanar Italianu impaludare Tedescu versumpfen lassen.

abbeneíta , nf Definitzione abba beneita chi si ponet in s'intrada de is crésias o a beneíghere Sinònimos e contràrios abbasanta.

abbenenàre abbelenàre

abbengàdu , pps, agt Definitzione de abbengare; chi istat a buca aperta de sa meravíglia o àteru Sinònimos e contràrios apapughinau Frases za ses pagu abbengadu!…◊ est macu abbengadu, cussu Tradutziones Frantzesu stupéfait, étonné, hébété Ingresu astonished Ispagnolu pasmado Italianu sbalordito, stupito Tedescu verblüfft, erstaunt.

abbengalàre abbanghelàre

abbengàre , vrb Definitzione incantare cun abbengos, mantènnere a unu cun contos o chistiones chi praghent o incantant meda e atontant puru; cricare de si tènnere o de dhu tènnere contu de alimentu, a unu Sinònimos e contràrios abbaucare, abbanghelare, abbentai, atraucare / abbalaucare, abbelare, abberelare, atolondrai, atontonare, scilibriri, stolondrai Frases sirenas, cantendhe, abbengaiant sos marineris chi capitaiant a s'ala issoro ◊ sa zente, a sos contados de Ulisse, ndhe restat dilliriada, abbengada ◊ cun custu zogu su pitzinnu si abbengat Tradutziones Frantzesu hébéter Ingresu to be bewildered Ispagnolu embelesar Italianu imbambolare Tedescu bezaubern.

abbéngheru , nm Definitzione giogu, cosa po giogare Frases si cheres un'apentu cun tzertos abbèngheros, a sa festa ti lu leas! ◊ mortu su pitzinnu, cudhos abbèngheros che los aia postos in su sostre Ètimu srd.

abbengósu , agt Definitzione chi abbengat, chi faet abbengare Frases dechidu tempus benidore abbengosu chi su coro ti faghiat intèndhere ammajadu! (N.Puggioni) Ètimu srd.

abbéngu , nm Sinònimos e contràrios ispantu, maravíglia Frases no faghet in tempus a gridare a totus s'abbengu e sa cuntentesa sua, ca s'eroe li tupat sa buca! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu étonnement, stupeur, stupéfaction Ingresu astonishment Ispagnolu asombro Italianu stupóre Tedescu Staunen.

abbeniàre , vrb Definitzione su si pònnere de acórdiu Sinònimos e contràrios acodrare, cuncordai.

abbeniméntu , nm: avenimentu Definitzione fatu de importàntzia manna, istraordinàriu Sinònimos e contràrios acontéssiu, fatu 2. fit chin sas oricras che lèpore, aspetanne su sant'avenimentu, canno comintzant a s'intènnere in su vichinatu sos primos tzocos Tradutziones Frantzesu événement Ingresu event Ispagnolu acontecimiento Italianu avveniménto Tedescu Ereignis.

abbéniu , nm Definitzione su si abbeniare, su cuncordare o bènnere a bene Sinònimos e contràrios acódriu, acómodu Ètimu srd.

abbentaculàre , vrb Definitzione istare sentza bisóngiu in logu chi dhue at bentu pigandho bentu.

abbentàda , nf Definitzione bentu chi portat fragu pudésciu, fragu meda chi si pigat agiummai coment’e chi siat una nue de bentu; idea, pentzada chi benit a conca; su abbentare, asciutare Sinònimos e contràrios abbentu, abburata, afrusada, arrancu, arrasta, fiacu 1, pudescioi / meleda, seledu Frases comente colas acurtzu leas s'abbentada de su fragu chi lassat andhare ◊ at bénnidu un'abbentada de pudidore chi no si bi podiat parare! ◊ comente ant picau s'abbentada de su pudiore ant bochinau ispaporicaos 2. li at bénnidu un'abbentada a conca!… 3. a custa robba li cheret dadu un'abbentada, ca est ifusta Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu coup de vent, fig. vague Ingresu gust of wind, stench Ispagnolu vaharada, ventada Italianu zaffata, ventata Tedescu übelriechende Dunstwolke, Windstoß.

abbentadítu , agt Definitzione dhu narant de unu puntedhu, cambu longu de mata, pértiga o àtera cosa longa meda chi no abbarrat tètera e s’indruchet cun facilidade candho dha fortzant (comente faet su bentu o unu pesu); nau de css. materiale, chi s’indruchet chentza si truncare / àrbure, bértiga, camba abbentadita = chi s'incruat, s’indullit meda Sinònimos e contràrios alletiosu, bolàntigu, lentu, mugiaditu Frases ndhe sego rampos abbentaditos de sa edra ◊ giuncu abbentaditu bi creschet in sos rios Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu flexible Ingresu flexible Ispagnolu flexible, correoso Italianu flessìbile Tedescu flexibel.

abbentadòre , nm Sinònimos e contràrios abbervadore Frases sas duas féminas, disisperadas, andhant a chircare a tia Borica s'abbentadora, chirchendhe rimédiu pro s'annaemele ca lis fit faghindhe dannu Ètimu srd.

abbentàdu , pps, agt: abbentau Definitzione de abbentare 1, chi est asciutu; de abbentai, nau de unu, chi est pagu ischidu, pagu atentu Sinònimos e contràrios assutu / alembru, allabentau, ammincau, atolondrau, atontau, bambioco 2. abbentada maca, as comporadu peta guasta: frundhichela! ◊ fiat nàsciu locu e de lollòi abbentau iat bíviu Tradutziones Frantzesu inconsidéré, irréfléchi Ingresu rash Ispagnolu imprudente, descuidado Italianu avventato, sbadato Tedescu unbesonnen, zerstreut.

abbentadúra , nf Definitzione su fàere is cosas sentza dhas pentzare bene; su asciutare Sinònimos e contràrios abbentada, abbentu, abbentamentu, ismanchinada / asciutadura, incaspadura Frases faghet sa cosa a abbentadura Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu étourderie Ingresu rashness Ispagnolu imprudencia Italianu avventatézza Tedescu Unüberlegtheit.